PiS - ws. opóźnień we wsparciu KPRM dla środowisk polonijnych z dnia 27 czerwca 2024 r.

Stenogram

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Jan Michał Dziedziczak:

    Szanowny panie marszałku, szanowna pani minister, jestem zdziwiony, że do odpowiedzi na moje pytanie wyznaczono przedstawiciela Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Pytanie jest skierowane do przedstawicieli kancelarii premiera, bo to kancelaria premiera skompromitowała rząd Donalda Tuska i doprowadziła do tych niezwykłych, rekordowych, skandalicznych opóźnień, jeśli chodzi o wsparcie państwa polskiego dla środowisk polonijnych i Polaków za granicą.

    Podczas posiedzenia sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą 11 kwietnia przedstawiciele rządu, w tym przedstawiciele MSZ-u, pan minister Władysław Bartoszewski, a także reprezentująca Kancelarię Prezesa Rady Ministrów pani dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą, odpowiadając na pytania posłów, kilkukrotnie zapewniali, że konkurs dotyczący wsparcia struktury mediów polonijnych zostanie rozstrzygnięty do 30 kwietnia. Drugi konkurs, wprowadzony przez kancelarię premiera, dotyczy wydarzeń i inicjatyw polonijnych. Także powinien być zakończony w podobnym terminie, choć żadne deklaracje nie padły.

    Tymczasem ogłoszenie wyników konkursu dotyczącego systemowego wsparcia struktur i mediów polonijnych zostało po tych deklaracjach kilkukrotnie przesunięte - z 30 kwietnia na 29 maja, następnie na 5 czerwca i 5 lipca. Informacje na ten temat ukazywały się zawsze ostatniego możliwego dnia po południu. W przypadku konkursu dotyczącego wydarzeń polonijnych określony w regulaminie termin 30 kwietnia został przesunięty na 14 czerwca, a następnie już nawet po terminie przesunięty na 17 lipca.

    Zaznaczę tutaj, że ze względu na przepisy państwowe nie jest możliwe wsteczne finansowanie wydarzeń, zatem wiele wydarzeń, które miały mieć miejsce w pierwszej połowie roku, a nawet w lipcu, nie odbyło się lub nie odbędzie się z powodu braku wsparcia. Chodzi m.in. o wydarzenia dotyczące 80. rocznicy bitwy o Monte Casino, polonijne dni dziecka (Dzwonek), a także wydarzenia o dużej tradycji jak Festiwal Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych w Iwoniczu-Zdroju. Takich wydarzeń jest oczywiście znacznie więcej.

    W ostatnich latach konkursy były rozstrzygane w marcu. Tylko jeden został rozstrzygnięty na początku kwietnia, więc całość prac komisji konkursowej trwała 2 miesiące. Pytanie: Dlaczego aż lipiec, minimum lipiec, skąd te rekordowe opóźnienia? Nabór ofert został zamknięty 29 lutego. Dodam jeszcze, że interpelację w tej sprawie złożyłem 12 kwietnia. Niestety przedstawiciele kancelarii premiera, łamiąc wszelkie zasady parlamentaryzmu, do dzisiaj nie odpowiedzieli na tę interpelację.

    Sytuacja środowisk polonijnych jest dramatyczna. Nigdy po 1989 r. nie było tak źle prowadzonej polityki polonijnej, nigdy nie było takich opóźnień. Straciliśmy bardzo wiele okazji do pracy z naszymi rodakami za granicą, a wiele środowisk polonijnych jest zagrożonych, jeśli chodzi o ich egzystencję. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys:

    Szanowny panie marszałku, Wysoka Izbo, bardzo dziękuję za to pytanie. Przede wszystkim, jeśli państwo pozwolicie, wyjaśnię, że środki pozostające do dyspozycji administracji publicznej, gdy idzie o współpracę z Polonią, w tej chwili dzielimy między Ministerstwo Spraw Zagranicznych oraz kancelarię premiera. W Ministerstwie Spraw Zagranicznych znajduje się pula wynosząca mniej więcej 19,3 mln zł z przeznaczeniem na struktury i infrastrukturę polonijną. Zgodnie z założeniami zorganizowanego konkursu te środki zostały wydatkowane, zostało to rozstrzygnięte, umowy zostały zawarte. Konkursy rozstrzygnęliśmy 17 stycznia.

    Faktycznie odnotowujemy pewne opóźnienie w obszarze finansowania wydarzeń oraz mediów i struktur polonijnych. Jest to pochodną decyzji o przeniesieniu tych środków na powrót do Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Obecnie data rozstrzygnięcia tego konkursu to 6 lipca. 1 lipca wchodzi w życie ustawa o działach, która pozwoli Ministerstwu Spraw Zagranicznych przejąć kompetencje w tym obszarze. Z tego miejsca deklaruję, że jesteśmy zdeterminowani, żeby dotrzymać tego terminu i oczywiście natychmiast podpisać wszystkie umowy.

    Zwracam uwagę, że w poprzednich latach te konkursy również odbywały się z poślizgami. Niestety nie jest tak, że największy problem jest w tym roku, ponieważ również w ubiegłych latach umowy były podpisywane np. dopiero w czerwcu. Postaramy się oczywiście zminimalizować to opóźnienie.

    Jesteśmy w stałym dialogu ze środowiskami polonijnymi. Ja też osobiście staram się odpowiadać na wszystkie pytania w tym zakresie i wyjaśniać możliwe problemy. Zwracam też państwa uwagę na to, że w odrębnej puli mamy środki senackie. Jeśli chodzi o pulę konkursową, to również zostało to już rozstrzygnięte, więc sytuacja nie jest tak dramatyczna, jak mogłoby się zdawać na podstawie państwa pytania. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk:

    Dziękuję.

    Panie marszałku, Polska Macierz Szkolna... Przepraszam, muszę tutaj pytać reprezentanta pana premiera, ponieważ na posiedzeniu komisji niestety nie mogłam uzyskać odpowiedzi od pani minister Muchy ani prezes instytutu Kolbego. Zadam to pytanie tu.

    Polska Macierz Szkolna, organizacja istniejąca ponad 50 lat w Niemczech, pierwszy raz nie otrzymała środków, które zostały przyznane na rok 2024, jak również w nowym konkursie. Do dziś żadnej organizacji nauczającej w Niemczech nie zostały postawione zarzuty o degradacji czy defraudacji środków. Dlaczego więc nie przyznano Polskiej Macierzy Szkolnej dotacji? Czy potrzebna jest kontrola poselska? Czy audyt miał miejsce i jaki jest jego wynik?

    Instytut Kolbego, pani minister, napisał regulamin otwartego konkursu ofert pt. ˝Wsparcie dla szkół polonijnych i polskich za granicą 2024˝. (Dzwonek) Narusza on art. 3 pkt 6, który to literalnie wymienia wszystkie podmioty prawne, które mogą być beneficjentem, bowiem w art. 24 ustawy jest zapisane, że ofert i wniosków nie może złożyć osoba fizyczna. Czy ten konkurs jest z uwagi na regulamin naruszający ustawę nieważny? Ponieważ instytut Kolbego mówi tam o osobach, nie o osobach i podmiotach prawnych, tylko o osobach fizycznych, a osoby fizyczne nie mogą składać tego typu wniosków, czy dobrze rozumiem, że ten konkurs będzie jeszcze raz przeprowadzony? Bo wobec przedstawionych przeze mnie faktów on powinien być unieważniony i wyniki powinny być jeszcze raz, tzn. jeszcze raz powinny być te oferty rozpatrzone na korzyść oczywiście Polskiej Macierzy Szkolnej, która jako jedyna tych środków nie dostała.

    Po dyskusjach w komisji śmiem twierdzić, że można to już określić jako złośliwość i szukanie na siłę pretekstu, żeby tych środków rzeczywiście nie dość, że nie rozliczyć z tamtego roku, to jeszcze nie przyznać na nowy okres, a jest to instytucja 50-letnia i w historii nie zdarzyło się, żeby były takie przesunięcia i takie problemy z tak ważnymi placówkami i instytucją dla Polski i Polaków w Niemczech. Dziękuję, panie marszałku. (Oklaski)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys:

    Szanowny panie marszałku, Wysoka Izbo, tu pani poseł mogę tylko zadeklarować, bo to jest pytanie do Ministerstwa Edukacji Narodowej...

    (Poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk: Ja jestem bezradna.)

    Odnotowuję i deklaruję w imieniu kolegów z ministerstwa edukacji, że odpowiedzą na piśmie. Dziękuję bardzo.

    (Głos z sali: Czas leci, a nie ma pieniędzy.)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Jan Michał Dziedziczak:

    Przepraszam, ale jeśli możemy dopytać: Skąd tak duże opóźnienie? Jeszcze pani minister ma czas. Skąd tak duże opóźnienie? Dlaczego wyniki są w lipcu, a nie w marcu?

    (Poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk: Czas leci, czas leci.)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Henryka Mościcka-Dendys:

    Już wyjaśniam, panie pośle. Przede wszystkim mamy serię problemów z tym konkursem. Dotyczą z jednej strony rekordowej liczby zgłoszeń. W konkursie dotyczącym wydarzeń mamy bodaj 789 zgłoszeń, jeśli w tej chwili dobrze pamiętam z głowy. Mieliśmy też bardzo dużą liczbę zgłoszeń dotyczących struktur i mediów. Natomiast zasadniczy problem z weryfikacją tych ofert polega na tym, że bardzo wiele z nich to są oferty z tzw. podwójnym finansowaniem, którego regulamin konkursu nie dopuszcza. W związku z tym one były weryfikowane w sposób wyjątkowo staranny. To faktycznie zajęło sporo czasu, ale tak jak mówię: deklaruję tutaj w imieniu ministra spraw zagranicznych, że w momencie, kiedy zgodnie z ustawą o działach te kompetencje znajdą się w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, postaramy się w pierwszych dniach lipca te konkursy rozstrzygnąć i całą sprawę zakończyć.

    (Poseł Dorota Arciszewska-Mielewczyk: Proszę zaopiekować się Polską Macierzą Szkolną.)

    Pani poseł, zabieram to pytanie ze sobą. Dziękuję bardzo.