Polska2050-TD - pytanie ws. jednorazowych papierosów elektronicznych z dnia 10 października 2024 roku.

Stenogram

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Ewa Szymanowska:

    Szanowna Pani Marszałek! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Jako Polska 2050 z niepokojem zauważamy, że w ubiegłym roku sprzedaż jednorazowych elektronicznych papierosów, potocznie nazywanych wapami, w Polsce wyniosła aż 100 mln sztuk.

    Obecnie w sprzedaży jest cała gama smaków tych produktów, które są szczególnie atrakcyjne dla dzieci i młodzieży, np. guma balonowa, mohito, cola, truskawka itp. Eksperci jasno wskazują, że to dzięki wersjom smakowym dzieci i młodzież sięgają chętniej po te urządzenia. O rozwiązanie problemu zaapelowali w ostatnim czasie do rządu eksperci medyczni, w tym wybitne osobistości w dziedzinie onkologii czy toksykologii. Warto zwrócić uwagę na to, że Chiny, które są czołowym producentem, zabroniły sprzedaży wapów w swoim kraju.

    W związku z powyższym pragniemy zwrócić się do ministra zdrowia o informacje. Jakie działania planuje wprowadzić jako ministerstwo, by znacząco ograniczyć lub w ogóle wyeliminować sprzedaż elektronicznych papierosów typu wape? Czy ministerstwo planuje znaczące podniesienie akcyzy oraz wprowadzenie opłaty za jednorazowe e-papierosy sprzedawane w plastikowych opakowaniach? Czy ministerstwo planuje zakaz stosowania smaków i aromatów w e-papierosach? To są właśnie wapy. Tak, tym trują się nasze dzieci. Musimy to zatrzymać. Dziękuję bardzo.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Marek Kos:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Kwestie realizacji polityki akcyzowej pozostają w zakresie działalności Ministerstwa Finansów. To od razu tak szybko dopowiadam, jeśli chodzi o temat akcyzy na te towary. Natomiast w ocenie Ministerstwa Zdrowia systematyczny wzrost podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych oraz wyrobów powiązanych, jakimi są elektroniczne papierosy, w tym jednorazowe elektroniczne papierosy, jest jednym z ważniejszych elementów skutecznych działań wspierających ograniczenie używania tego rodzaju wyrobów, w szczególności wśród młodzieży.

    Należy zaznaczyć, że Ministerstwo Finansów zamieściło w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Rządowego Centrum Legislacji projekt z dnia 27 września 2024 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz ustawy - Kodeks karny skarbowy. Jest to projekt nr UD 139.

    Głównym celem zaproponowanych zmian jest opodatkowanie akcyzą wielorazowych papierosów elektronicznych, podgrzewaczy do wyrobów nowatorskich i urządzeń wielofunkcyjnych służących do waporyzacji zarówno płynu do papierosów elektronicznych, jak i wyrobów nowatorskich oraz podniesienie należnej akcyzy od płynu do papierosów elektronicznych zawartego w jednorazowych papierosach elektronicznych.

    Oczekiwanym efektem zmian wprowadzanych w ustawie o podatku akcyzowym jest ograniczenie dostępności cenowej urządzeń do waporyzacji, szczególnie jednorazowych papierosów elektronicznych, zwłaszcza dla młodszej części społeczeństwa rozpoczynającej swój kontakt z używkami prowadzącymi do uzależnień skutkujących nieodwracalnymi szkodami zdrowotnymi.

    Przyjęto, że podstawą opodatkowania urządzeń do waporyzacji będzie liczba ich sztuk. Ministerstwo Finansów proponuje stawkę kwotową w wysokości 40 zł za 1 sztukę urządzenia. Obecnie projekt ten jest na etapie uzgodnień międzyresortowych.

    Aktualnie Ministerstwo Zdrowia finalizuje prace nad implementacją do prawa krajowego przepisów dyrektywy delegowanej 2022/2100 z dnia 29 czerwca 2022 r. zmieniającej dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do zniesienia niektórych zwolnień w przypadku podgrzewanych wyrobów tytoniowych. Przedmiotowe regulacje wprowadzają zakaz stosowania aromatów charakterystycznych, w tym aromatu mentolowego, w podgrzewanych wyrobach tytoniowych.

    Procedowane są także przepisy ustawowe, które mają na celu uregulowanie rynku płynów beznikotynowych do elektronicznych papierosów. Zaproponowane regulacje mają za zadanie objęcie przepisami ustawowymi tzw. płynów beznikotynowych do elektronicznych papierosów. Wyroby te stanowią wyraźne zagrożenie dla zdrowia publicznego, w szczególności zaś dla młodego pokolenia i osób niepalących. Zaproponowane regulacje spowodują: wprowadzenie zakazu ich sprzedaży osobom do 18. roku życia; ograniczenie miejsc, gdzie możliwe będzie ich używanie, analogicznie jak w przypadku elektronicznych papierosów z płynem, w którym jest nikotyna; wprowadzenie zakazu sprzedaży w automatach oraz sprzedaży na odległość, w tym przez Internet; wprowadzenie zakazu reklamy i promocji; konieczność zgłaszania informacji o tych wyrobach do prezesa Biura do spraw Substancji Chemicznych; konieczność dostosowania ich składu do wymogów ustawy; konieczność odpowiedniego oznakowania opakowań.

    Mamy dwa projekty, które są w tej chwili procedowane. Jeden dotyczy prawa unijnego, czyli sprawy związanej z wkładami tytoniu do podgrzewanych papierosów, co wymagane jest od nas dyrektywą unijną. Druga sprawa jest związana z ograniczeniami dla stosowania e-papierosów w odniesieniu do polskich dzieci i polskiej młodzież. Te dwa akty prawne są obecnie procedowane, w dniu dzisiejszym są w porządku obrad stałego komitetu Rady Ministrów i liczymy na to, że będą przyjęte i przejdą na dalszy etap procedury legislacyjnej.

    Niezależnie od tego w naszej ocenie istotnym zadaniem jest podejmowanie kolejnych działań, które ograniczają dostęp do wyrobów tytoniowych, jak również elektronicznych papierosów, w szczególności dla młodzieży. Niewątpliwie jednym z elementów takich rozwiązań jest ograniczenie stosowania aromatów charakterystycznych w elektronicznych papierosach. W naszej opinii także właściwym kierunkiem będzie podjęcie dyskusji nad możliwością wprowadzenia zakazu stosowania aromatów charakterystycznych we wszystkich rodzajach wyrobów nikotynowych oraz odpowiednie uregulowanie kwestii wyrobów wykraczających poza obecne regulacje prawne.

    Reasumując - w opinii Ministerstwa Zdrowia obecna sytuacja rynkowa dopuszczająca sprzedaż wyrobów posiadających aromat charakterystyczny jest niewątpliwie szkodliwa dla szeroko pojętego zdrowia publicznego. Należy ponadto wskazać na szczególnie wysoką wartość dowodową tego, że to właśnie mentol, spośród innych aromatów, przyczynia się do wspierania, a także utrzymywania używania tytoniu oraz prowadzi poprzez swój przyjemny charakter (Dzwonek) do wzmożenia atrakcyjności wyrobów tytoniowych względem konsumentów. W związku z powyższym należy rozważyć ewentualne wprowadzenie zakazu stosowania aromatów charakterystycznych we wszystkich dostępnych wyrobach z nikotyną. Dziękuję.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Wioleta Tomczak:

    Szanowna Pani Marszałek! Panie Ministrze! Dziękuję bardzo, że Ministerstwo Zdrowia robi tak duży i ważny, istotny krok, jeżeli chodzi o kreowanie polityki zdrowotnej w naszym kraju w zakresie ograniczania niekorzystnych następstw używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Ale jako przedstawiciele, którzy kreują tę politykę zdrowotną, nie możemy wyłącznie odpowiadać za wyroby, co do których widać, że są mocno użytkowane, w dużych ilościach, szumnie o nich mówią media. Trzeba także zauważać te mniejsze, jeśli chodzi o skalę używania, ale nie jeśli chodzi o oddziaływanie na zdrowie, bo to także są niebezpieczne, szkodliwe produkty. Stąd chciałabym zapytać: Czy Ministerstwo Zdrowia planuje, by w ramach tej nowelizacji ustawy objąć różnymi obostrzeniami również saszetki nikotynowe i snusy, czyli woreczki tytoniowe? (Dzwonek) Dziękuję bardzo.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Marek Kos:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Od razu na szybko odpowiem. Snusy są zakazane. Natomiast jeżeli chodzi o saszetki nikotynowe, to jak najbardziej będą one także objęte tymi zakazami, które planujemy.

    Natomiast chciałbym rozwinąć, mając taką możliwość, temat związany z nikotynizmem jako zastosowaniem produktów, które zawierają nikotynę. Tu nie chodzi tylko o papierosy, o używanie tytoniu, ale także o używanie samej nikotyny, syntetycznej nikotyny. Mało osób, niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak jest to ważny problem, jak dużym problemem jest to uzależnienie. A jest to uzależnienie, o którym młodzież, często także w wieku lat 10, 12, w ogóle nie myśli - chodzi o to, że poprzez stosowanie tych używek, stosowanie tych czasami smakowo w cudzysłowie fajnych rzeczy mogą ulec uzależnieniu, mogą mieć problem związany z tym, że ta nikotyna będzie powodowała, że będą potrzebować jej stale. Stąd też potrzeba podjęcia nie tylko działań, które ograniczają ten proceder, używanie tych wyrobów, ale również całej działalności edukacyjnej dotyczącej tego, jak jest to niebezpieczne, z czym się to wiąże, czym jest uzależnienie. A jak duży jest to problem, to także stwierdziła Komisja Europejska, gdyż dane Komisji Europejskiej wskazują, że w ostatnich latach w całej Unii Europejskiej sprzedaż podgrzewanych wyrobów tytoniowych wzrosła o 2009%. Powtórzę: jest to wzrost o 2009% sprzedaży podgrzewanych wyrobów tytoniowych na przestrzeni ostatnich kilku lat. To świadczy o skali tego problemu. Są to używki typowo związane z tytoniem: podgrzewacze czy też zapachowe urządzenia, które zawierają w sobie nikotynę oraz substancje nadające odpowiedni smak. Tak że jest to spore zagrożenie dla młodych osób, które nie zdają sobie sprawy z bardzo prostej rzeczy: z tego, że gdy wpadną w sidła uzależnienia, będzie im trudno się z nich wyrwać, gdyż jest to takie samo uzależnienie jak od alkoholu, narkotyków czy innych środków.

    Od nikotyny można się bardzo mocno uzależnić, stąd też jako Ministerstwo Zdrowia podejmujemy działania mające na celu edukowanie dzieci i przede wszystkim młodzieży w tym zakresie. (Dzwonek) Dziękuję bardzo.