Poseł Paweł Hreniak - Wystąpienie z dnia 13 września 2024 roku.

Stenogram

20. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw (druk nr 603).

Poseł Paweł Hreniak:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy przedstawiony przez posłów koalicji rządzącej sprowadza się do tego, że pieniądze, które pochodzą od zakładów ubezpieczeniowych i są dziś rozdzielane przez Państwową Straż Pożarną, zostaną zabrane Państwowej Straży Pożarnej i przekazane do dyspozycji zarządu głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej. Mówimy tu o kwocie ok. 20 mln zł. Co istotne, środki, które są dziś w dyspozycji PSP, są w całości przekazywane jednostkom OSP, natomiast proponowana zmiana dotyczy przekazania kwoty 20 mln zł zarządowi głównemu związku na dość ogólnie sformułowany cel.

    Dziś ze strony posłów koalicji rządzącej pojawia się narracja, że projekt to powrót do dobrych praktyk, które istniały przed 2016 r. Otóż wszystkie dostępne dane świadczą o tym, że system rozdziału środków finansowych pochodzących z ubezpieczeń, które były dzielone przez zarząd główny związku przed 2016 r., funkcjonował bardzo źle, na co wskazują m.in. takie dokumenty jak raport NIK z 2019 r. Raport NIK niezwykle krytycznie ocenił sposób rozdziału środków przed 2017 r., wskazując na nieefektywność wydatkowania publicznych pieniędzy. Według NIK pozytywne zmiany nastąpiły po 2017 r., a więc po tych zmianach ustawowych, które posłowie koalicji chcą dziś wykreślić. Od tamtego momentu, jak czytamy w raporcie NIK-u, rozdziałem środków z ubezpieczeń zajęła się Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej. Jak wynika z kontroli NIK, cytuję: pieniądze są przeznaczane wyłącznie na dofinansowanie zakupów niezbędnych do tego, by jednostki były gotowe do działań ratowniczo-gaśniczych. Wcześniej, jak wskazał NIK, ze względu na sposób podziału środków ratownikom brakowało np. specjalnej odzieży ochronnej. Zmiana systemu finansowania OSP w roku 2017 wyeliminowała też mechanizm, który ograniczał konkurencyjność. Chodzi o zakupy w punktach handlowych związku, na co skarżyli się m.in. prezesi jednostek OSP, mówiąc, że jest tam drożej niż wszędzie indziej. Jak ustalił NIK, formalnym kryterium przekazania przez związek ministerialnych dotacji konkretnej jednostki - proszę słuchać - nie było to, czy wzięła ona udział choćby w jednej akcji ratowniczej, tylko było np. to, czy jest członkiem związku OSP, a wiemy przecież, że członkostwo jednostki OSP w związku nie jest obowiązkowe. Czy szanowna Wysoka Izba na pewno chce dążyć do przywrócenia tego modelu? Proponowane przez posłów koalicji zmiany zostały też negatywnie ocenione przez biuro ekspertyz Kancelarii Sejmu. W opinii czytamy m.in.: Analiza realizowanych zakupów sprzętu przez ostatnich 7 lat jednoznacznie wskazuje, że tylko stworzenie skoordynowanego mechanizmu współfinansowania zakupów zapewnia możliwość dokonania takich zakupów w sposób transparentny, z jak najlepszym optymalnym wykorzystaniem wszystkich środków finansowych.

    Wysoka Izbo! Wszyscy posłowie, którzy mają jakiekolwiek pojęcie o systemie ratowniczo-gaśniczym, wiedzą, że to PSP ma najlepszą wiedzę, jakimi jednostkami OSP w terenie dysponuje, jak wygląda ich wyjazdowość, sprzęt, które jednostki należy doposażyć, bo są potrzebne do tego, żeby w przyszłości weszły do KSRG. Tej wiedzy nie posiada związek OSP. To PSP posiada bieżącą, rzetelną wiedzę o rzeczywistym zagrożeniu i realnych potrzebach. To komendant główny PSP odpowiada za system ratowniczo-gaśniczy w Polsce. Posłowie w uzasadnieniu piszą, że przekazanie decyzji o rozdziale środków w ręce PSP, którą podjęli w 2017 r. posłowie PiS, to była zła decyzja. Na jakiej podstawie to piszecie, szanowni państwo? Wszystkie fakty temu przeczą. I dwa z nich: liczba zakupionych samochodów z dotacji w 2015 r. to 191 wozów strażackich, a w 2023 r. - 668. To się zmieniło, ponieważ dotacje były dzielone przez PSP. Odnośnie do szkoleń na potrzeby OSP: w 2016 r. były 1633 szkolenia, a w 2023 r. - 4338. Wzrosła też znacząco liczba uczestników szkolenia OSP z 42 tys. w 2016 r. do 117 tys. w 2023 r. Wysoka Izbo, po co zmieniać system, który daje pozytywne wyniki, dobrze funkcjonuje?

    Na koniec o tym, co sądzą sami strażacy ochotnicy. Został przeprowadzony sondaż wśród strażaków ochotników. Wzięło w nim udział 716 strażaków i 93% z nich wypowiedziało się przeciwko zmianom, które dziś posłowie koalicji rządzącej nam proponują. Strażacy ochotnicy wiedzą, że te zmiany nie są w ich interesie i nie są w interesie jednostek OSP, a są w interesie zarządu głównego związku. Wielu ze strażaków ochotników wie, że po zmianie, którą proponujecie, będzie mniej sprzętu dla OSP, za to więcej pieniędzy na biurokrację w zarządzie głównym związku.

    Wysoka Izbo! W związku z tym, że proponowane zmiany cofają nas w rozwoju systemu ratowniczo-gaśniczego w Polsce i są szkodliwe dla ochotników i jednostek OSP, w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwość składam wniosek o odrzucenie projektu w pierwszym czytaniu. Dziękuję bardzo. (Oklaski)