Poseł Tomasz Zimoch - Wystąpienie z dnia 12 września 2024 roku.

Stenogram

14. punkt porządku dziennego:

Informacja o działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2023 roku wraz ze sprawozdaniem Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka (druki nr 450 i 509).

Poseł Sprawozdawca Tomasz Zimoch:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Panie marszałku, z ogromnym zdziwieniem, a jednocześnie z ogromną przykrością przyjmuję fakt, że pozwolił pan na wypowiadanie się zupełnie nie na temat. (Oklaski)

    (Głos z sali: Tak jest.)

    Przewodniczący komisji sprawiedliwości poseł Paweł Śliz zdecydowanie lepiej radził sobie na posiedzeniu komisji i upominał przewodniczącą, a także posłów, by wypowiadali się właśnie na temat, a tematem jest informacja o działalności KRS-u w roku 2023. Być może, panie marszałku, lepiej nie zajmować się tym, co jest w pana telefonie, tylko słuchać tego, nawet jak mówi to przewodnicząca KRS. (Oklaski)

    (Poseł Roman Fritz: To było niegrzeczne, panie pośle.)

    2 miesiące temu Komisja Sprawiedliwości i Praw Człowieka zapoznała się z działalnością Krajowej Rady Sądownictwa w 2023 r. Tak jak dzisiaj przedstawiła ją przewodnicząca. Przypomniała, że podstawową kompetencją Krajowej Rady Sądownictwa jest rozpatrywanie kandydatur na stanowiska sędziowskie, asesorskie oraz stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Ale to bardzo uboga, niedokładna informacja przedstawiona Sejmowi.

    Nie będę powtarzał danych statystycznych, bo w telegraficznym skrócie zrobiła to już przewodnicząca, ale zwrócę uwagę, że na posiedzeniu przewodnicząca KRS-u przekazała, że w ubiegłym roku rada zajęła dziewięć stanowisk, a prezydium rady zajęło trzy stanowiska w sprawach dotyczących sądownictwa, sędziów i asesorów sądowych. Jedno z tych stanowisk dotyczy uchwały Sejmu z 20 grudnia 2023 r. Przypomnę: to uchwała w sprawie usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa. Przypomnę, że parlament uznał, że trzy uchwały Sejmu, tj. z 2018 r., z 2021 r. i z 2022 r., w sprawie wyboru sędziów - członków KRS - cytuję - zostały podjęte z rażącym naruszeniem konstytucji, a skutkiem ich podjęcia było ukształtowanie składu KRS w sposób sprzeczny z konstytucją, Traktatem o Unii Europejskiej, Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, a w konsekwencji utrata zdolności do realizacji przez KRS jej konstytucyjnych funkcji i zadań.

    Na posiedzeniu komisji przewodnicząca o tym stanowisku właściwie nie chciała dalej wspominać. A przecież Sejm wezwał członków KRS-u wybranych do jej składu wbrew konstytucji do zaprzestania działalności w radzie. I co? KRS tę wyważoną uchwałę zignorowała.

    (Poseł Zbigniew Bogucki: Bardzo dobrze.)

    Sędziowie - członkowie KRS-u przyjęli, że uchwała Sejmu została podjęta bez podstawy prawnej. Każda uchwała, którą przyjmie Sejm, ma podstawę, bo Sejm ma prawo uchwały przyjmować. Stwierdzili także, że to bezprawny, nieznany dotąd w historii Polski zamach na konstytucyjne organy państwa i z pewnością przejdzie do niechlubnej historii jako rozwiązanie niestosowane nigdy wcześniej, ani w komunistycznym reżimie totalitarnym, ani w trakcie wojen i okupacji niemieckiej. Zdumiewające, wstydliwe. To żałosne słowa. (Oklaski)

    (Poseł Zbigniew Bogucki: A to o was mówiliście.)

    W dyskusji na posiedzeniu komisji poseł Patryk Jaskulski zaznaczył, że zmiana sposobu wyboru sędziów - członków KRS, gdzie wcześniej byli wybierani przez środowisko sędziowskie, a po nowelizacji ustawy z 2017 r. są wybierani bezpośrednio przez Sejm, to rażące naruszenie niezależności sądownictwa i trójpodziału władzy, co jest sprzeczne z art. 187 konstytucji. Zdaniem posła zachwiany został trójpodział władzy. Poseł Jaskulski podkreślił, że KRS w obecnym kształcie niestety dalej produkuje masowo neosędziów i poważnie pogłębia chaos w wymiarze sprawiedliwości.

    (Wypowiedź poza mikrofonem)

    Warte przytoczenia, panie pośle Kaleta, są słowa pani poseł Iwony Karolewskiej: Krajowa Rada Sądownictwa - mówiła pani poseł - jest sercem wymiaru sprawiedliwości...

    (Poseł Marek Ast: Ale, Tomek, to musisz wszystkich przytoczyć.)

    ...natomiast neo-KRS jest instytucją, która zatruwa wymiar sprawiedliwości kolejnymi neosędziami.

    Panie pośle Marku Ast, niech pan słucha dokładnie.

    (Poseł Marek Ast: Proszę przytoczyć...)

    (Poseł Krzysztof Mulawa: Co to znaczy: neo?)

    Pani poseł zauważyła, że tak działająca Krajowa Rada Sądownictwa daje niepewność stronom postępowania...

    (Poseł Sebastian Kaleta: Panie pośle...)

    ...co do ważności wyroków. Przykładem jest wyrok Wałęsa przeciwko Polsce, gdzie Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok pilotażowy i zwrócił uwagę na błędy systemowe i zobowiązał do ich naprawienia.

    Z żalem niestety stwierdzam, że wypowiedzi posłów Sebastiana Kalety i Pawła Jabłońskiego na posiedzeniu tej komisji odbiegały zupełnie od tematu. Nie dotyczyły przedstawionej Sejmowi informacji o rady działalności w roku 2023.

    (Poseł Sebastian Kaleta: To jest sprawozdanie...)

    Poseł Kaleta, który tak teraz krzyczy, wspominał bowiem o spotkaniu polskiego ministra sprawiedliwości z ministrem Saksonii. Zupełnie nie w tym roku. Zdaniem posła Jabłońskiego działalność KRS, cytuję, jest zgodna z konstytucją...

    (Poseł Sebastian Kaleta: Proszę przywołać...)

    ...bo jak to określił, nie ma w konstytucji takiego obowiązku, żeby członków KRS wybierało środowisko sędziowskie. Poseł Jabłoński nawet stwierdził, że nie ma czegoś takiego jak środowisko sędziowskie. Panie pośle... Nie ma pana posła. Tak jak jest środowisko posłów Prawa i Sprawiedliwości, prawda panie Marku, tak jest i środowisko sędziowskie. Poseł Jabłoński sam przyznał, że sprawozdanie dotyczy 2023 r., więc przewodniczący komisji, wspomniany już przeze mnie Paweł Śliz, słusznie zwrócił się do niego, by starał się przynajmniej choć trochę być w ramach działalności KRS za 2023 r. Wtedy zaooponował poseł Michał Woś, który stwierdził, że poseł Jabłoński mówi o KRS, czyli mówi do rzeczy. Tyle że moim zdaniem wymienianie nazwy KRS nie oznacza, że zawsze mówi się jednak do rzeczy. Poseł Jabłoński nadal nie zabierał głosu na temat informacji za rok 2023. Jednocześnie przewodniczący komisji słusznie przypomniał niezorientowanym niestety posłom Kalecie i Jabłońskiemu, że zgodnie z art. 4 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa nad informacją w Sejmie i Senacie nie przeprowadza się głosowania.

    W dyskusji zabrał głos i poseł Tomasz Zimoch. Przyznał, że w przekazanej Sejmowi informacji znalazł się mały fragment o stanowisku Krajowej Rady Sądownictwa dotyczącym orzeczenia w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce, ale w sprawozdaniu przedłożonym Sejmowi nie ma słowa o tym, jak powstawały to stanowisko i uchwała. Dlatego dzisiaj wyrażam stanowczy sprzeciw wobec treści stanowiska Krajowej Rady Sądownictwa z 23 listopada 2023 r. w przedmiocie...

    (Poseł Krystyna Skowrońska: Panie pośle, proszę zauważyć, że nie ma pani przewodniczącej.)

    Wicemarszałek Krzysztof Bosak:

    Pani poseł, bardzo proszę nie przerywać wystąpień. Bardzo proszę usiąść i spokojnie wysłuchać.

    Poseł Sprawozdawca Tomasz Zimoch:

    Pani poseł, ja znam takie zachowania pani przewodniczącej. Na spotkaniu w Krajowej Radzie Sądownictwa z przedstawicielami Komisji Weneckiej...

    (Poseł Krzysztof Mulawa: Panie pośle, to jest nie na temat, co pan mówi...)

    ...pani przewodnicząca wyszła, wręczyła tylko upominki, wyszła i powiedziała, że jest zmęczona. My, parlamentarzyści działający w KRS-ie, do takiego zachowania jesteśmy przyzwyczajeni, dla nas to nic nowego.

    (Poseł Krzysztof Mulawa: Panie pośle, na temat proszę mówić.)

    Panie pośle, naprawdę to jest dokładnie, starannie przygotowane, niemal słowo w słowo, sprawozdanie z tego, co działo się na posiedzeniu komisji.

    (Poseł Zbigniew Bogucki: Ale pan nerwowy dzisiaj.)

    Wyrażam stanowczy sprzeciw wobec treści stanowiska Krajowej Rady Sądownictwa z 23 listopada w przedmiocie rozstrzygnięcia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce. Stanowisko to jest wyrazem braku poszanowania zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej i wyrazem braku poszanowania obowiązku respektowania i wykonywania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wiążących polskie władze. Pomija ono w swej treści unormowania przewidziane w regulaminie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz stanowi wypaczenie zasady legalizmu, o której mowa w art. 7 konstytucji.

    Co ciekawe, KRS odwołuje się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 10 marca 2022 r. w sprawie o sygnaturze K7/21 i wskazuje, że w zakresie określonym sentencją, to jest cytat, wskazanego wyroku art. 6 ust. 1 zdanie pierwsze Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest niezgodny z kilkoma artykułami polskiej konstytucji. Wskazany wyrok zdaniem KRS-u nie ma mocy wiążącej w krajowym porządku prawnym. To stanowisko za Trybunałem Konstytucyjnym. Przerażające, że sędziowie, prawnicy w KRS-ie przyjmują właśnie takie stanowisko. Dlaczego przerażające?

    Po pierwsze, wyrok Trybunału Konstytucyjnego został wydany w składzie z udziałem Mariusza Muszyńskiego, który zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka został wybrany na prawidłowo zajęte już miejsce sędziego w 2015 r.

    Po drugie, powoływanie się przez KRS na wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K7/21 pozostaje w głębokiej sprzeczności z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i zobowiązaniami międzynarodowymi Rzeczypospolitej Polskiej. Przecież w ślad za orzecznictwem Polska i jej władze powinny przestrzegać standardów praworządności i szanować swoje zobowiązania wynikające z prawa międzynarodowego, w tym te dobrowolnie podjęte w momencie ratyfikacji konwencji. Zasada, że państwa muszą przestrzegać swoich zobowiązań międzynarodowych, jest od dawna zakorzeniona w prawie międzynarodowym. W konsekwencji za trybunałem strasburskim zaznaczam, że zgodnie z art. 27 Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów państwo nie może powoływać się na swoje prawo krajowe, w tym na konstytucję, jako usprawiedliwienie nieprzestrzegania swoich zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego. Takim zobowiązaniem, od którego polskie władze próbowały się uchylić, jest przestrzeganie i wykonywanie wyroków ETPC, które wynika z art. 46 konwencji.

    I po trzecie, opierając się na wadliwym, wydanym w nieprawidłowym składzie orzeczeniu trybunału, Krajowa Rada Sądownictwa w stanowisku, w tym wstydliwym, z 23 listopada 2023 r. usiłuje pozbawić znaczenia, o ile nie mocy obowiązującej, wyrok wydany w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce, który jest przedmiotem tego stanowiska.

    Moim zdaniem sędziowie, przyjmując takie stanowisko, nie wykazali należytego czasu na głębszą refleksję. Przecież niedopuszczalne jest powoływanie się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego w celu uzasadnienia braku przestrzegania przez polskie władze wyroków wydanych w polskich sprawach. Stanowisko KRS jest wadliwe. Brak jest merytorycznych podstaw do kwestionowania legalności i proceduralnej zgodności wyroku strasburskiego trybunału z przepisami konwencji i regulaminem ETPC. Poświęciłem temu nieco więcej miejsca, bo w sprawozdaniu Krajowej Rady Sądownictwa, w przekazanej Sejmowi informacji brak w ogóle pogłębienia tego tematu.

    Na zakończenie posiedzenia przewodnicząca KRS i inni przedstawiciele KRS ustosunkowali się do niektórych poruszanych tematów. Przewodnicząca moim zdaniem niesłusznie zarzuciła przewodniczącemu komisji niewłaściwe zachowanie, zagroziła nawet złożeniem jakiegoś zawiadomienia. Nie bardzo wiem do kogo i dlaczego.

    (Poseł Zbigniew Bogucki: Nie ma do kogo, faktycznie.)

    Chyba przewodnicząca KRS zapowiedziała to z przyzwyczajenia, bo skargi na niepokornych sędziów składała wcześniej dość często, a poseł Paweł Śliz, przewodniczący tej komisji, to przecież wyjątkowy dżentelmen. A więcej o tym, co dzieje się w KRS, będę mówił za kilka minut. (Oklaski)