Posłowie Lewicy - pytanie z 30 kwietnia 2020 r.

Stenogram

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Karolina Pawliczak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Szkoda, że pana tutaj nie ma, bo mam do pana bardzo proste i bardzo ważne pytanie dotyczące wszechobecnie panującej dziś w naszym kraju suszy. Proszę powiedzieć jasno i wyraźnie, co zrobił pan i zrobiły pana ministerstwa w sprawie zmniejszenia jej skutków. Wszak rozumiem, że miał pan prognozy dotyczące zbliżającej się dramatycznej sytuacji, bo ekolodzy alarmowali o tym przynajmniej od kilku miesięcy, a wy od lat tylko pięknie mówicie na ten temat i na tym się kończy.

    Według danych Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Polska jest obecnie wśród krajów o najmniejszych zasobach wody w Unii Europejskiej, a minister Ardanowski mówi wprost: Od nas zależy, ile będzie żywności na polskim rynku. Liczy się każda kropla wody, której tak mamy mało. Może jej również zabraknąć dla potrzeb komunalnych, do jedzenia, do utrzymania zwierząt.

    I w sumie można byłoby się z tym zgodzić, tylko to są znów tylko słowa, a potrzeba nam konkretnej strategii i konkretnego planu w sprawie zapobiegania skutkom suszy w naszym kraju, bo to będzie się zdarzać coraz częściej.

    Wynikiem braku reakcji z państwa strony jest i będzie szalejąca drożyzna dotycząca wszystkich produktów rolno-spożywczych, a także będą kolejne wnioski rolników, a wielu z nich - przypomnę - nie otrzymało jeszcze wsparcia za ubiegły rok. Po kryzysie pandemii przyjdzie nam zmierzyć się niestety z jeszcze większym, ekologicznym kryzysem, który swoje skutki będzie miał w wielu obszarach życia społeczno-gospodarczego naszego kraju, a wy zajmujecie się wyborami zamiast tym, co tak drastycznie dotyka nasz kraj i jego obywateli.

    W imieniu klubu Lewicy ostrzegam pana i wnoszę, by pilnie zająć się tematem stanu suszy w naszym kraju, bo same przepisy o zakazie wypalania traw nie wystarczą. Potrzeba konkretów i odważnych decyzji. Zachęcam pana do tego, bo inaczej słowo ˝PiS˝ (Dzwonek) zostanie zapamiętane jako skrót od słów: pandemia i susza. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Wanda Nowicka:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W związku z obawami społecznymi co do spodziewanych podwyżek cen chleba zwracam się z pytaniami dotyczącymi gospodarowania zapasami zboża. Czy rząd przewiduje w najbliższym czasie znaczący wzrost cen zboża, a co za tym idzie - chleba i innych powiązanych produktów? Jakie są prognozy rządu dotyczące nadchodzącej suszy i jej wpływu na produkcję rolną i ceny? Czy Agencja Rezerw Materiałowych poczyniła zapasy adekwatne do tych prognoz i jakie kroki ma zamiar podjąć?

    Jak wynika z danych ministerstwa rolnictwa, w styczniu 2020 r. Polska wyeksportowała za granicę ponad 300 tys. t pszenicy. To sześć razy więcej niż przed rokiem. Polska pszenica wypływa za granicę z powodu wysokich cen. Według dostępnych analiz w marcu było to kolejne blisko 600 tys. t wobec 200 tys. t sprzed roku. Z powodu suszy stulecia, która nam zagraża, rząd powinien robić zapasy zboża (Dzwonek), a nie zwiększać eksport. Możemy oczywiście sprowadzać ziarno z innych krajów Unii Europejskiej, ale to jest jednak absurd, bo będziemy drożej za nie płacić. Tymczasem groźba podwyżek jest naprawdę duża. Bardzo proszę, panie ministrze, o stanowisko w tej sprawie. Dziękuję bardzo.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Minister Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Marek Gróbarczyk:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Obecny rok jest bezprecedensowy w kontekście sytuacji przede wszystkim hydrologicznej i bezwzględnie zbliżającej się czy już panującej suszy. Na wstępie trzeba jednak dodać, że walka z tą suszą poprzez infrastrukturę jest bardzo trudna z prostego powodu. W Polsce w zasadzie od zakończenia wojny, a nawet w czasie II RP, prowadzono tylko i wyłącznie działania melioracyjne, nie prowadzono działań nawodnieniowych, irygacyjnych. W związku z tym cały proces, który obecnie jest tworzony, oparty jest na infrastrukturze, która służyła do odwadniania. To prawda, że nie zaskoczyło nas to, że w tym roku będzie taka sytuacja suszowa, przede wszystkim wynikająca ze zmniejszonej ilości opadów, w związku z tym przygotowywaliśmy się w kilku obszarach działań.

    Pierwsze to działanie krótkookresowe, które zostało zainicjowane już w zeszłym roku. Od początku tego roku podniesiono wszystkie urządzenia wodne w postaci zastawek, urządzeń przepływowych czy jazów, aby zgromadzić jak najwięcej wody w obszarze retencji korytowej, a więc wszelkiego rodzaju rowów melioracyjnych. Przy tej okazji został ogłoszony program na 550 mln, gdzie 150 mln stanowią wszelkiego rodzaju modernizacje i budowa nowych urządzeń wychwytujących wodę, aby w okresie 3-4 miesięcy podnieść retencję w Polsce o ok. 1%, czyli 40 mln m³.

    Drugie to działanie średniookresowe, które również zostało rozpoczęte w zeszłym roku, to program rozwoju retencji. Przewidziano 94 duże inwestycje na kwotę ponad 10 mld zł, ma to za zadanie podnieść retencję z 6,5% do 15%.

    Długoterminowe działanie to program ˝Stop suszy˝, który będzie kontynuowany do 2050 r. Ma on za zadanie podniesienie do 30% retencjonowania w Polsce i jest wydłużeniem poszczególnych programów. Element związany z edukacją jest istotnym punktem tego programu. Przede wszystkim w tym czasie kierujemy apel o oszczędzanie wody i racjonalne nią gospodarowanie.

    W zakresie współpracy międzyresortowej powstał zespół przedstawicieli ministrów gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej, rolnictwa, klimatu oraz ochrony środowiska, aby rozwiązania były kompleksowe, a ich zadaniem jest przede wszystkim w obecnym czasie ulżenie produkcji żywności, a więc wsparcie rolnictwa. Dziękuję bardzo.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Wanda Nowicka:

    Przepraszam, panie marszałku, ale to nie była odpowiedź na pytanie, co z podwyżkami, co...

    Wicemarszałek Piotr Zgorzelski:

    Pani poseł, jeszcze mamy...

    Poseł Wanda Nowicka:

    Poproszę w takim razie o odpowiedź na piśmie.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu Ireneusz Zyska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! W imieniu ministra klimatu Michała Kurtyki chciałbym powiedzieć, że sprawa suszy jest przez nas bardzo poważnie traktowana. W dniu 16 lipca 2019 r. Rada Ministrów przyjęła politykę ekologiczną państwa do roku 2030. To jest dokument strategiczny. Z niego wynika cały szereg jednostkowych dokumentów przygotowywanych przez poszczególne ministerstwa, w tym przez Ministerstwo Klimatu, ale również przez Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej. Tutaj pan minister Marek Gróbarczyk wraz ze zespołem przygotował założenia do ˝Programu przeciwdziałania niedoborowi wody na lata 2021-2027, z perspektywą do 2030˝. Wartość całego programu opiewa na kwotę ponad 10 mld zł. Jest to rozpisane na konkretne projekty.

    Mam bardzo mało czasu, dlatego skupię się na działaniach Ministerstwa Klimatu. Z kolei Ministerstwo Klimatu przygotowało program przeciwdziałania niedoborowi wody na lata 2021-2027. Zakończyło również realizację projektu opracowania planów adaptacji dla zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Są to 44 największe miasta w Polsce. Razem z tymi miastami w ramach konsultacji, które były prowadzone, wypracowaliśmy konkretne propozycje działań. Nawiązując do tego, w dniu 13 marca, całkiem niedawno, minister klimatu ogłosił konkurs, nabór wniosków dla jednostek samorządu terytorialnego na budowę infrastruktury błękitnej i zielonej w miastach. Łączna wartość to 23 029 tys. euro, więc blisko 100 mln zł, przy wsparciu na poziomie 85% kosztów kwalifikowalnych. Miasta mają możliwość składania tych wniosków do połowy czerwca br. Przy okazji zachęcam wszystkie samorządy do skorzystania z możliwości aplikowania.

    Bardzo ważne również są kolejne elementy związane chociażby z wykorzystaniem środków z funduszu Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, tzw. środków norweskich, to jest blisko 1,5 mld zł. Ponadto jest cała agenda pt. ˝Miasto z klimatem˝. W dniu 4 marca minister Michał Kurtyka rozpoczął duży program również w ramach bardzo szerokich konsultacji regionalnych. Niestety troszeczkę nam teraz przeszkodziła ta sytuacja epidemiczna czy związana z epidemią koronawirusa, ale chcę państwa zapewnić, że podejmujemy bardzo intensywne, szerokie działania mające na celu zapobieganie zjawisku suszy (Dzwonek), które będzie się pogłębiało. Jest to proces długoletni, niestety, jak się okazuje, nieunikniony, o czym świadczą też bezśnieżne zimy i mało opadów w ciągu okresu letniego.

    To jest nowa sytuacja, z którą się mierzymy, ale chcę zapewnić i państwa parlamentarzystów, i opinię publiczną, że działania, które są podejmowane przez całą Radę Ministrów, również Ministerstwo Klimatu, są zaawansowane w wysokim stopniu co do poszczególnych wątków programowych, a także konkretnych wartości budżetowych, które będą przeznaczane na likwidację i również zapobieganie występowaniu skutkom suszy. Dziękuję.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Wanda Nowicka:

    Panie marszałku, jednak w tej sytuacji, ponieważ nie uzyskałam odpowiedzi na moje pytanie dotyczące spodziewanych podwyżek cen zboża i chleba, bardzo proszę o odpowiedź na to pytanie na piśmie. Bardzo proszę. Do protokołu. Dziękuję.

7. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ryszard Kamiński:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Poseł! Bardzo szybko. Ryszard Kamiński, wiceminister rolnictwa. Eksport zboża w styczniu i eksport w marcu. Jeszcze w styczniu i lutym rolnicy apelowali, żebyśmy nie wpuszczali zboża z Ukrainy do Polski. W roku 2018 i 2019 mieliśmy rekordową suszę - niestety spodziewamy się równie wielkiej w tym roku - ale jakoś z tego powodu ceny zbóż czy chleba się nie zwiększyły. Raczej to te ruchy rynkowe, zawirowania, które były zaraz po epidemii.

    Trzeba jasno powiedzieć, że nawet przywoływane przez panią poseł dane z marca są nie do końca adekwatne. Ja zostałem też niestety zarażony w połowie marca i to był nr 350 w Polsce. Jeszcze w połowie marca nie było wiadomo, jaka jest skala epidemii.

    Stąd chcę uspokoić, że nie zabrakło zboża na cele konsumpcyjne w roku 2018, 2019 i również w tym roku nie zabraknie tego zboża. Obyśmy tylko nie mieli - UOKiK nad tym panuje - tych spekulacyjnych ruchów, które szczególnie na początku pandemii były w znacznym stopniu obecne. To tyle, panie marszałku. Dziękuję bardzo.