Posłanka Agnieszka Hanajczyk - Wystąpienie z dnia 26 czerwca 2025 roku.

Stenogram

34., 35. i 36. punkt porządku dziennego:

   34. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz ustawy - Ordynacja podatkowa (druk nr 1313).
   35. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1304).
   36. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 1311).

Poseł Agnieszka Hanajczyk:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Stoję dziś przed państwem, aby zarekomendować ustawę zawartą w druku nr 1304, która stanowi ważny krok w kierunku modernizacji i usprawnienia polskiego sądownictwa.

    Ustawa ta, będąca owocem szerokich konsultacji i analiz, wprowadza szereg zmian, które mają na celu uczynienie postępowań sądowych bardziej efektywnymi, transparentnymi i dostępnymi dla obywateli. Jednym z kluczowych elementów tej ustawy jest umożliwienie składania pism procesowych przez portal informacyjny sądów powszechnych. To rozwiązanie, choć wprowadzane stopniowo i z uwzględnieniem specyfiki różnych postępowań, ma potencjał, by znacząco przyspieszyć obieg dokumentów i zredukować obciążenia administracyjne sądu.

    W pierwszym etapie obowiązek ten obejmie profesjonalnych pełnomocników, adwokatów, radców prawnych i rzeczników patentowych, Prokuratorię Generalną oraz prokuratorów w odniesieniu do określonych rodzajów pism. To pozwoli na przetestowanie systemu i jego dalsze doskonalenie. Chcę podkreślić, że w pierwszej fazie profesjonalni pełnomocnicy będą zobowiązani do składania przez portal informacyjny takich pism jak zawiadomienia o wypowiedzeniu pełnomocnictwa procesowego, zawiadomienia o zmianie adresu, oświadczenia w przedmiocie zgody na mediację, wnioski o przeprowadzenie posiedzenia zdalnego, apelacje, zażalenia, skargi na orzeczenia referendarza sądowego i pisma w postępowaniach wywołanych środkami zaskarżenia. To konkretne przykłady pism, które dzięki elektronizacji obiegu zyskają na szybkości i efektywności.

    Jak państwo wiecie, sprawność postępowania sądowego to nie tylko szybkość obiegu dokumentów, ale również efektywna komunikacja między wszystkimi uczestnikami i uczestniczkami procesu. Dlatego też ustawa ta wprowadza szereg rozwiązań mających na celu usprawnienie wymiany informacji między sądem a stronami, szczególnie w kontekście spraw o przyznanie pełnomocniczki lub pełnomocnika z urzędu. Otóż zgodnie z nowymi przepisami okręgowe rady adwokackie i radcowskie zostaną zobowiązane do posiadania kont na portalu informacyjnym. To nie jest tylko formalność. Posiadanie konta na portalu informacyjnym przez tę radę otworzy zupełnie nowe możliwości. Umożliwi to sądowi natychmiastowe przesyłanie wniosków o wyznaczenie adwokata albo radcy prawnego z urzędu bezpośrednio do właściwej rady - całkowicie elektronicznie. Dotychczas proces ten był znacznie bardziej czasochłonny, oparty na tradycyjnej korespondencji, co opóźniało rozpoznanie sprawy i realizację prawa do obrony dla osób, które nie mogą sobie pozwolić na pomoc prawną. Nowe rozwiązanie nie tylko przyspiesza proces wyznaczania pełnomocnika, ale również zwiększa jego transparentność i kontrolę.

    Rady adwokackie i radcowskie będą miały stały dostęp do informacji o wszystkich sprawach, w których oczekiwane jest wyznaczenie pełnomocnika, co pozwoli im na lepsze planowanie i dystrybucję zadań. Co więcej, sąd będzie miał pewność, że wniosek dotarł do właściwego adresata i że proces wyznaczania pełnomocnika przebiega sprawnie. Zmiany to efekt bezpośredniego uwzględnienia uwag zgłaszanych przez sądy i rady adwokackie, co pokazuje, że ustawa powstała w dialogu z praktyką. Chciałabym podkreślić, że wprowadzenie obowiązku składania wybranych pism przez portal informacyjny przez pełnomocników zawodowych jest pierwszym krokiem na drodze do stopniowego przechodzenia na składanie w przyszłości wszystkich pism procesowych za pośrednictwem portalu. Jest to strategiczny kierunek, który w perspektywie czasu pozwoli na pełną cyfryzację postępowań sądowych, co przyniesie korzyści wszystkim uczestnikom procesu.

    Chciałabym również zwrócić państwa uwagę na istotną zmianę w Kodeksie cywilnym, która dotyczy oświadczeń o charakterze zawodowym zakupu. Wprowadzamy mechanizm, który pozwala przedsiębiorczyni lub przedsiębiorcy będącemu osobą fizyczną na jednoznaczne określenie charakteru zawieranej umowy poprzez złożenie stosownego oświadczenia. Ma to na celu usunięcie dotychczasowych wątpliwości interpretacyjnych w sytuacjach, gdy z treści umowy nie wynika jednoznacznie jej charakter zawodowy lub pozazawodowy. Co ważne, wprowadzamy zabezpieczenie przed nadużyciami, zakazując drugiej stronie umowy uzależniania jej zawarcia od złożenia takiego oświadczenia. To krok w kierunku wzmocnienia pozycji przedsiębiorców i zapewnienia im większej pewności prawnej w obrocie gospodarczym.

    Ustawa ta przewiduje także szereg innych usprawnień, takich jak uregulowanie kwestii doręczeń elektronicznych, zasad podpisywania pism procesowych czy też możliwości składania załączników w formie elektronicznej. Wszystkie te zmiany mają na celu uczynienie postępowań sądowych bardziej przyjaznymi dla obywateli.

    Ważnym aspektem tej ustawy jest również jej wpływ na mediację. Wprowadzamy bowiem obowiązek kierowania stron do mediacji w sprawach gospodarczych dotyczących umów o roboty budowlane. Mediacja jest skutecznym narzędziem rozwiązywania sporów, które pozwala na osiągnięcie porozumienia w krótszym czasie i przy niższych kosztach. Mamy nadzieję, że to rozwiązanie przyczyni się do odciążenia sądów i poprawy jakości orzecznictwa. Uregulowanie kwestii dopuszczalności zawierania ugód na posiedzeniach zdalnych to odpowiedź na wyzwania, jakie postawiła przed nami np. pandemia.

    Szanowni Państwo! Zdaję sobie sprawę, że każda zmiana w systemie prawnym budzi dyskusje i wątpliwości, ale jestem przekonana, że ta ustawa jest krokiem w dobrym kierunku. To ustawa, która ma służyć obywatelkom i obywatelom, przedsiębiorcom i przedsiębiorczyniom i całemu wymiarowi sprawiedliwości. Ta ustawa to nie tylko zbiór pojedynczych rozwiązań, ale i część spójnej koncepcji modernizacji polskiego sądownictwa, koncepcji, która zakłada wykorzystanie nowoczesnych technologii, uproszczenie procedur i zwiększenie efektywności postępowań. Liczymy na merytoryczną refleksję, oddanie głosu za dobrą przyszłością wymiaru sprawiedliwości. My oczywiście poprzemy tę ustawę. Dziękuję bardzo za uwagę. (Oklaski)