KO - pytanie ws. toksycznych środków chemicznych z dnia 20 listopada 2024 roku.

Stenogram

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Zofia Czernow:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Dostępność w Internecie bez ograniczeń bardzo toksycznych środków chemicznych przeznaczonych do zwalczania wszelkiego rodzaju gryzoni, a stanowiących groźną truciznę, jest poważnym zagrożeniem dla ludności. W ostatnim czasie miały miejsce przypadki śmiertelnego zatrucia dzieci i dorosłych w różnych częściach Polski na skutek zastosowania groźnych substancji do zwalczania gryzoni. W Internecie są dostępne, niemalże bez ograniczeń, bardzo toksyczne i śmiertelnie niebezpieczne środki przeznaczone do zwalczania gryzoni. Pomimo konieczności posiadania przez nabywców certyfikatów dotyczących ich stosowania, wymóg ten nie jest skutecznie przestrzegany. Konieczne są natychmiastowe działania, aby zapobiec dalszym ofiarom niebezpiecznych substancji. Środek o nazwie Quickphos Pellets 56 GE wydziela silnie trujący fosforowodór. (Gwar na sali)

    Wicemarszałek Dorota Niedziela:

    Pani poseł, mogę chwileczkę?

    Panowie ministrowie, bardzo proszę o uspokojenie.

    Poseł Zofia Czernow:

    Panie ministrze, jakie działania podejmuje resort, aby w trybie pilnym wyeliminować istniejące zagrożenie życia i zdrowia? Wiemy, że niektóre platformy... Zostały podjęte działania, ale problem nadal istnieje. Dziękuję bardzo.

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Michał Kołodziejczak:

    Pani Marszałek! Drogie Posłanki! Drodzy Posłowie! Faktycznie te środki były dostępne w Internecie, ale powinny być dostępne tylko i wyłącznie dla tych, którzy przeszli odpowiednie szkolenia, mają uprawnienia. To powinno być zweryfikowane przez tych, którzy te środki sprzedają, jednak sprzedawcy tych środków poszli na skróty i w ogłoszeniach podali informację, że to faktycznie są środki toksyczne o dużej szkodliwości dla zdrowia. Środki te miały także pełne etykiety, w których było dokładnie wytłumaczone, jakie mogą być konsekwencje stosowania tych środków, oraz wskazano, że to są środki przeznaczone właśnie tylko dla profesjonalistów. Jednak, dokładnie tak jak pani poseł zwróciła na to uwagę, były one łatwo dostępne dla wszystkich. Dlaczego? Według mnie dlatego, że ci, którzy sprzedawali te środki, nie weryfikowali tego, czy nabywcy byli odpowiednio przeszkoleni, mieli uprawnienia. Tego nie weryfikowano. Czy jest możliwość dokładnego zweryfikowania tych informacji przez Internet? Będziemy wprowadzać kolejne zmiany, które właśnie na to wpłyną i będą to regulowały.

    Ale działania podjęte przez resort były wręcz natychmiastowe. Natychmiast, kiedy ten fakt ujrzał światło dzienne, poinformowaliśmy resort rolnictwa, a dokładnie ja to zrobiłem, osobiście. Poinformowaliśmy prokuraturę o tym, że są takie ogłoszenia, w przypadku których podajemy w wątpliwość możliwość weryfikacji tego, czy osoba kupująca ma uprawnienia, czy ten, który sprzedaje, to robi i czy ci, którzy kupują, przypadkiem nie nadużywają możliwości związanych z handlem przez Internet i po prostu nie kupują tego bez odpowiednich uprawnień. O tym została poinformowana prokuratura. Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze podjęła już działania, rozmawiałem o tym bezpośrednio z ministrem Bodnarem. Ale jeżeli chodzi o natychmiastowe działania, bo o nich mówimy, bo to one mogą przyczynić się do tego, że z dnia na dzień tych substancji nie będzie, to resort rolnictwa też w mojej osobie... Osobiście podjąłem rozmowy z platformami handlowymi: z Allegro, z OLX, z Amazonem. Chodzi o to, by ci, którzy zarządzają platformami handlowymi, wycofali właśnie ze wspomnianych przeze mnie platform, stron internetowych ogłoszenia i aukcje dotyczące środków, które często są wykorzystywane przez ludzi właśnie do trucia gryzoni czy są stosowane niezgodnie z przeznaczeniem.

    Rozpoczęliśmy także działania, by wszyscy ci, którzy mają te środki w domach, mieli dokładną informację, co mogą z nimi zrobić, bo faktycznie ludzie wystraszyli się szkodliwości tych środków. Podaliśmy na stronie internetowej ministerstwa rolnictwa informację, by kontaktować się z Państwową Inspekcją Ochrony Roślin i Nasiennictwa, która dokładnie mówi, co robić, gdzie oddawać, w jaki sposób postępować z tymi butelkami, które są otwarte, albo z tymi, które są zamknięte. Mamy konkretne informacje: mogą te środki odbierać firmy, które są do tego przeszkolone i mają takie uprawnienia. Koszt oddania butelki ze środkiem, o którym pani tutaj wspomniała, to ok. 80 zł. 50% punktów odbioru śmieci w gminach także ma takie miejsca, gdzie można te toksyczne odpady odwozić, odkładać. Podjąłem także rozmowy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, by dowiedzieć się, czy przypadkiem jakaś służba podległa ministrowi MSWiA nie mogłaby tutaj pomóc. Chodzi np. o pomoc komuś w przewiezieniu butelki z domu do punktu odbioru, jeżeli takiej możliwości dana osoba nie ma bądź na danym terenie nie działa firma, która może to zrobić komercyjnie. Prowadzimy rozmowy, żeby np. Państwowa Straż Pożarna taką usługę, taką pomoc zrealizowała.

    Wprowadzamy zmiany systemowe, o których też mogę mówić, ale chodziło o te szybkie, konkretne działania, i one zostały zrealizowane. Uruchomiliśmy też możliwie wszystkie media, by dać ostrzeżenie dotyczące stosowania tych środków i informacje na temat tego, w jaki sposób to wszystko robić. Dziękuję bardzo.

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Maria Małgorzata Janyska:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana ministra, choć co prawda już nieco odpowiedział na nie w swojej pierwszej wypowiedzi. Czy resort pracuje nad systemowymi rozwiązaniami, takimi, które na trwałe mogą zapobiec tego typu zdarzeniom w przyszłości? Oczywiście te prace są potrzebne w trybie pilnym, ale muszą być niezwykle przemyślane i skonsultowane z innymi podmiotami, które mogą w tej materii także pomóc, aby to było skuteczne. Bo jak się okazuje, mimo wymogów, które były jednak wobec tego środka stosowane, to w tym łańcuchu pośrednictwa, dostaw i kontaktu z ostatecznym odbiorcą jednak nie udało się zapobiec tym bardzo złym, negatywnym skutkom. Za chwilę może to dotyczyć także innych artykułów, więc na pewno i oznakowanie, i cały łańcuch dostawy danego artykułu, który może być groźny dla zdrowia i życia ludzi (Dzwonek), są niezwykle istotne.

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Michał Kołodziejczak:

    To pytanie dotyczy tej części, która tak naprawdę jeszcze bardziej mnie interesuje. Podjęliśmy natychmiastowe działania doraźne, ale w resorcie już trwają konkretne prace nad zmianą ustawy o środkach ochrony roślin, która będzie zawierała dokładne informacje. Mogę tutaj przedstawić chociażby kilka z nich. Zostały one już skonsultowane z branżą, z dystrybutorami tych środków czy z organizacjami i stowarzyszeniami, które zajmują się dokładnie tą tematyką. W ministerstwie rolnictwa w ostatnim tygodniu mieliśmy już trzy takie spotkania, w których brali udział przedstawiciele resortu, PIORiN-u i wspomnianych przeze mnie branż.

    Będziemy wprowadzać jedną ze zmian, czyli te środki ochrony roślin dla profesjonalistów - już jesteśmy po konsultacjach też z Ministerstwem Finansów - będą dostępne tylko i wyłącznie na fakturę. Nie będzie można kupować ich na paragon nieimienny. Gdyby tak było zrobione, mielibyśmy bardzo szybki dostęp dzisiaj do wszystkich osób, które nabyły dany środek, i nabywcy nie byliby anonimowi. To jest zmiana, można powiedzieć, bardzo duża w Polsce, bo ona wyłączy szarą strefę, która będzie zagadką. Gdybyśmy mieli dziś taki rejestr, moglibyśmy wszystkim wysłać informację, co zrobić z tą butelką, bezpośrednio do tych osób.

    Będziemy także porządkować całkowicie regulacje dotyczące szkoleń i uprawnień. W ustawie będą zapisy, które będą mówiły o sporządzeniu rejestru osób i podmiotów, które będą przeszkolone i będą miały uprawnienia do nabywania tych środków, do kupowania oraz do używania. Ten rejestr będzie dostępny we wszystkich sklepach i hurtowniach. Czyli jeżeli np. pani poseł pójdzie kupić taki środek, a nie będzie pani na liście przeszkolonych, to sprzedawca nie będzie mógł sprzedać tego środka osobie, która nie będzie do tego upoważniona.

    Nowe przepisy będą także zawierały regulacje, które wyłączą toksyczne środki z możliwości handlu przez Internet. Przez Internet będą mogły być tylko nabywane środki dla hobbystów bądź dla profesjonalistów. Będą też w ustawie konkretne zapisy, w jaki sposób można te środki ochrony roślin przewozić. To będą konkretne przepisy, tzw. ADR. Tylko tzw. ADR-em będzie można te środki ochrony roślin przewozić. A toksycznych środków w ogóle nie będziemy przez Internet sprzedawać, żeby nie narażać na niebezpieczeństwo tych, którzy będą się tym gdzieś zajmować.

    To są szerokie zmiany. Zmiany prawa będą wprowadzone bardzo szybko, bo ustawa (Dzwonek) jest już w trakcie pisania i nanosimy teraz konkretne zmiany. A więc zmiany ustawowe będą w bardzo krótkim czasie. To będzie rekordowe tempo, jeżeli chodzi o zmiany ustawowe i konkretne zapisy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)

    Wicemarszałek Dorota Niedziela:

    Dziękuję, panie ministrze.

    Te faktury, rozumiem, będą też imienne. Bo jak ktoś jest certyfikowany, ale nie ma działalności... Rozumiem, że to są faktury imienne, żeby można było dotrzeć do wszystkich, tak?

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Michał Kołodziejczak:

    Tak, to będą tylko i wyłącznie, pani marszałek, faktury imienne, żebyśmy mieli pełen rejestr osób, które to zakupiły. Dzisiaj tego rejestru niestety nie ma i przez to mamy też problem, by dotrzeć do ludzi i ostrzec ich o niebezpieczeństwie.