Poseł Arkadiusz Sikora - Wystąpienie z dnia 26 września 2024 roku.

Stenogram

13. i 14. punkt porządku dziennego:

   13. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (druki nr 672 i 672-A).
   14. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych ze wsparciem finansowym dla poszkodowanych przez powódź w 2024 roku (druk nr 669).

Poseł Arkadiusz Sikora:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Ministrowie! W imieniu klubu Lewicy chciałbym przedstawić stanowisko w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw.

    Zanim jednak odniosę się do zmian w ustawie, chciałbym powiedzieć, że wydarzenia ostatnich dni przypomniały mi najgorsze wspomnienia z 1997 r., kiedy to Wrocław nawiedziła powódź tysiąclecia, a ja jako młody człowiek wraz z wieloma wrocławianami brałem udział w ratowaniu miasta. Wtedy się nie udało, ale nie to było najgorsze. Najgorsze było to, co przyszło do nas później, kiedy zgasły światła reflektorów, kiedy przyszło nam się z tymi wydarzeniami zmagać na co dzień. Dlatego dzisiaj, nauczony osobistym doświadczeniem, będę pracował nad ulepszeniem tej ustawy z nieco innej perspektywy.

    I tak: dobrze, że procedujemy nad tą ustawą niezwłocznie po tragicznych wydarzeniach, gdyż decyzje podejmowane w sprawie odbudowy zalanych obszarów muszą zapadać szybko. Konieczne jest też szybkie działanie, gdyż za chwilę zastanie nas jesień, a to oznacza chłodne dni i zimne noce, co jest niezwykle niekorzystne dla przywracania funkcjonalności zalanych mieszkań i domów. Osuszanie tych mieszkań, szkół oraz innych instytucji wymaga nie tylko sprzętu, ale także dużo energii - nie mówię o tej energii ludzkiej, ale przede wszystkim o energii elektrycznej - a to także znaczący koszt dla każdej rodziny. Dlatego ustawa przyznaje każdemu gospodarstwu domowemu, które będzie osuszało swoje cztery kąty, po 1 tys. zł bezzwrotnej pomocy. Jest to kwota niezależna od pomocy bieżącej udzielanej każdej rodzinie w wysokości 2,8 tys. zł, a która już w znacznej części została osobom poszkodowanym wypłacona.

    Zaraz po działaniach zmierzających do przywrócenia zalanym mieszkaniom funkcjonalności, a właściwie równolegle z tymi działaniami konieczna jest pomoc w obszarze ochrony zdrowia, bo przecież zdrowie jest najważniejsze. Dlatego ustawa przewiduje zapisy w obszarze infrastruktury ochrony zdrowia, takie jak dodanie przepisu umożliwiającego uzyskanie podmiotom wykonującym działalność leczniczą w rejonie dotkniętym przez klęskę żywiołową dotacji na odtworzenie środków trwałych. Ustawa przewiduje także dodanie przepisu umożliwiającego zawieranie ze świadczeniobiorcami umów poza trybem konkursowym w przypadku wystąpienia ograniczenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej lub zwiększonych potrzeb zdrowotnych, których nie można było przewidzieć. Zmiana proponowana w tej ustawie w zakresie rozliczenia świadczeń będzie stosowana od 16 września tego roku.

    Taka powódź, proszę państwa, pozostawia traumę, z którą nie wszyscy są w stanie sobie poradzić. Dlatego zadbaliśmy o uproszczone zasady dostępu do świadczeń psychologicznych dla osób dorosłych poszkodowanych w wyniku powodzi. Proponujemy dodanie przepisu, w którym takie skierowanie od lekarza nie będzie wymagane. To także szczepienia dla osób, które na terenach powodziowych wykonują ciężką pracę, związaną z odgruzowywaniem tego, co zostało po powodzi.

    Ta ustawa proponuje także zmiany w obszarze edukacji, wprowadzając świadczenie zasiłku losowego na cele edukacyjne w wysokości 1 tys. zł dla dzieci i uczniów. To są, proszę państwa, te środki, które będą do wykorzystania na zakup książek, przyborów szkolnych i podstawowych rzeczy, które dzieci straciły podczas tej powodzi, oraz na zapewnienie dostępności miejsc edukacji na terenach powodziowych. Chodzi o tymczasowe zniesienie ograniczeń w liczbie uczniów w oddziałach klasowych na terenach powodziowych oraz uwolnienie limitów liczebności oddziałów w przedszkolach i szkołach podstawowych, w oddziałach przedszkolnych i klasach I-III. Pozwoli to organom prowadzącym uzupełnić liczbę miejsc w zakresie wychowania przedszkolnego i spełniania obowiązku szkolnego do czasu unormowania się sytuacji w organizacji sieci przedszkoli i szkół na terenach dotkniętych powodzią. Z kolei tworzenie tymczasowych miejsc nauki odbywać się będzie w ramach uproszczonej procedury.

    Ministerstwo Cyfryzacji wesprze placówki edukacyjne sprzętem teleinformatycznym, przede wszystkim laptopami. Prawie 20 tys. laptopów dotrze do osób, które właściwie zostały tej infrastruktury szkolnej pozbawione. Osoby, które zostały zalane, będą mogły skorzystać z urlopu, który będzie płatny w 100%, na okoliczność uporządkowania swoich gospodarstw domowych. To jest do 20 pełnych dni urlopu, które pozwolą na uporządkowanie swojego domu.

    Ustawa ta również docenia pracę pracowników sfery socjalnej, tych, którzy właśnie teraz pracują ponad swoje siły, często po kilkanaście godzin dziennie. Proszę państwa, jest ponad 3,5 tys. takich osób na zalanych terenach. Ustawa ta też będzie przewidywać przekazanie jednorazowych dodatków dla tych pracowników.

    Co jest teraz ważne dla osób dotkniętych powodzią? Pomoc prawnicza w wielu obszarach, bo przecież każde działanie wymaga znajomości wielu przepisów, czy to dotyczących odszkodowania, czy to dotyczących pozyskania środków na odbudowę, jak również innych. Projekt wprowadza więc rozwiązanie, które ma na celu zapewnienie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego poszkodowanym na zasadach określonych w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

    W zakresie infrastruktury, w celu szybkiego przywrócenia budynków wielorodzinnych do użytkowania dającego mieszkańcom odpowiedni komfort, ustawa zapewnia finansowanie realizowanych przez samorządy przedsięwzięć polegających na tworzeniu nowych oraz odtworzeniu zniszczonych lokali mieszkalnych dla powodzian nawet do 100% kosztów przedsięwzięcia. Ale ustawa też wspomaga te osoby, które skredytowały zakup mieszkania i domu. I tak: poszkodowany, który jest kredytobiorcą w rozumieniu ustawy o wsparciu kredytobiorców oraz którego dom jednorodzinny lub lokal mieszkalny, których dotyczy kredyt mieszkaniowy, zostały uszkodzone lub zniszczone na skutek powodzi, będzie mógł wystąpić z wnioskiem o wsparcie finansowe do BGK na okres 12 miesięcy w wysokości określonej w złotych jako równowartość przewidywanych 12 miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych kredytu mieszkaniowego.

    Jeśli chodzi o infrastrukturę drogową, mostową oraz kolejową, to tutaj samorządy będą musiały się zmierzyć z wielkim przedsięwzięciem. Tutaj proponuje się, aby jednostka samorządu terytorialnego mogła otrzymać ze środków funduszu finansowanie zadania powodziowego w wysokości nawet do 100% kosztów realizacji tego zadania. Dotychczas było to 80%. To jest ogromnie ważne, bo samorządy, które ucierpiały w powodzi, tych środków na wkład własny po prostu nie mają.

    Dolny Śląsk to region o charakterze turystyczno-rekreacyjnym i sportowym. Podam przykład jednego wydarzenia, które miało miejsce właśnie we Wleniu na Dolnym Śląsku. Otóż 2 tygodnie przed powodzią zostało otwarte boisko sportowe, które kosztowało kilkaset tysięcy złotych. To jest mała miejscowość, gdzie młodzież tak naprawdę ma w tym miejscu takie swoje centrum społeczne. Po powodzi nie zostało nic. Nie zostało ani boisko, ani szatnia, ani to, co było w tej szatni. Dlatego w tej ustawie znajdą się też zapisy, które umożliwią szybką odbudowę tej infrastruktury, która zostanie sfinansowana ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej na odbudowę obiektów sportowych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku klęsk żywiołowych. I tutaj też proponowana jest możliwość pozyskania na ten cel środków nawet do 100% wartości inwestycji.

    Szanowni Państwo! Przepisy to jedno, ale ważna jest życzliwość i współpraca na wszystkich szczeblach pomocy, dlatego apelujemy o to, aby ta współpraca przebiegała płynnie i abyśmy w trudnych sytuacjach starali się podchodzić również życzliwie do tych osób, które po tę pomoc się zwracają.

    Klub Lewicy rekomenduje skierowanie ustawy do prac w komisjach. Myślę, że na najbliższym posiedzeniu Sejmu, we wtorek, ten projekt ustawy zostanie przegłosowany. Dziękuję bardzo. (Oklaski)