Posłanka Joanna Frydrych - Wystąpienie z dnia 13 września 2024 roku.

Stenogram

19. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o obywatelskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej (druki nr 30 i 583).

Poseł Sprawozdawca Joanna Frydrych:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w sprawie obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej, zawartego w drukach nr 30 i 583.

    Szanowni Państwo! Wspieranie osób z niepełnosprawnościami to temat, który dotyczy nas wszystkich, ponieważ jako społeczeństwo powinniśmy dążyć do tego, by każdy, niezależnie od swoich możliwości fizycznych czy umysłowych, miał równe szanse na godne i pełne życie. Niepełnosprawność może dotknąć każdego z nas bez względu na wiek, wykształcenie czy status społeczny. Również dlatego tak istotne jest, byśmy budowali otwarte, wrażliwe i inkluzywne środowisko, które zapewni wsparcie osobom wymagającym tego wsparcia i pozwoli im na pełną integrację ze społeczeństwem.

    Mamy wciąż wiele do zrobienia w zakresie dostępności i wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. To nie tylko kwestia odpowiednich udogodnień instytucjonalnych, infrastrukturalnych czy świadczeniowych, lecz także międzyludzka empatia i zrozumienie. Nie możemy zapomnieć o roli, jaką w tych zadaniach odgrywają rodziny, opiekunowie i organizacje pozarządowe. To dzięki ich zaangażowaniu i pracy codzienne życie osób z niepełnosprawnościami staje się możliwe. Potrzebują oni takiego wsparcia, ale także systemowego wsparcia ze strony państwa. Budujmy więc świat, w którym różnorodność jest wartością, a nie barierą. W świecie tym każda osoba, niezależnie od swoich ograniczeń, będzie miała możliwość nie tylko realizacji swoich podstawowych potrzeb, lecz także realizacji swoich marzeń i ambicji.

    Obywatelski projekt ustawy powstał z potrzeby walki o godne życie osób z niepełnosprawnościami. Regularne wizyty u lekarzy specjalistów, systematyczna rehabilitacja, niezbędny sprzęt rehabilitacyjny, specjalistyczne żywienie oraz środki higieny osobistej wymagają dużych nakładów finansowych. Projekt ustawy zakłada podwyższenie renty socjalnej do minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz reguluje kwestię zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej. Projektodawcy zaproponowali podwyższenie limitów w łącznej wysokości obu ww. świadczeń do 300% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

    Projekt ten do Sejmu wpłynął 7 marca 2023 r. Niestety trafił w próżnię legislacyjną rozmyślnie tworzoną przez ówczesną marszałek z polecenia PiS. Nie podjęto ani dyskusji, ani prac nad tym projektem. Dopiero po wygranych wyborach przez koalicję 15 października 20 listopada skierowany został projekt do pierwszego czytania. 25 stycznia 2024 r. odbyło się pierwsze czytanie tego projektu na posiedzeniu Sejmu, gdzie został on skierowany do dalszych prac w Komisji Polityki Społecznej i Rodziny. 5 marca odbyło się posiedzenie komisji. Posiedzenie komisji poświęcone było dyskusji nad potrzebami osób z niepełnosprawnościami, ich opiekunów oraz organizacji. W czasie posiedzenia został zgłoszony wniosek przez wiceprzewodniczącą komisji z PiS o zamknięcie dyskusji i przejście do procedowania. Odrzucono ten wniosek i podtrzymano dyskusję, aby każda zainteresowana osoba mogła wypowiedzieć się w przedmiocie omawianego obywatelskiego projektu ustawy.

    W posiedzeniu komisji wzięła udział bardzo duża, liczna grupa przedstawicieli strony społecznej. Stwierdzono, że ten projekt wymaga pracy, chociażby ze względu na fakt, że w międzyczasie weszło świadczenie wspierające od 1 stycznia. Projekt wszedł wobec tego w inną rzeczywistość polityczną i prawną. Stwierdzono konieczność dostosowania projektu obywatelskiego do funkcjonującego w tej chwili systemu prawnego. W toku dyskusji zwrócono uwagę m.in. na to, że projekt o podwyższeniu renty socjalnej jest bardzo potrzebny społecznie, wyczekiwany i tak naprawdę jest potrzebny na wczoraj. Zaznaczono również potrzebę aktualizacji systemu orzekania o niepełnosprawności. Padały również głosy o konieczności przeanalizowania relacji między tym projektem a ustawą o świadczeniu wspierającym. W czasie tej szerokiej dyskusji zaznaczono też potrzebę wsparcia usług dla osób z niepełnosprawnościami oraz zgłoszono propozycję, żeby podwyższenie renty socjalnej odbywało się na wniosek. Rozwiązany zostanie wówczas problem osób, które chcą pracować. Nie będą narażone na tzw. pułapkę rentową. Nie będzie ich zniechęcała wysoka kwota renty socjalnej do tego, żeby pracowali. Nie podniosą im się progi dochodowe do innych świadczeń. Zadano pytanie: Skoro świadczenie wspierające jest na wniosek, to dlaczego podwyższenie renty socjalnej nie może również być na wniosek?

    To tylko niektóre uwagi padające w czasie dyskusji nad obywatelskim projektem ustawy o rencie socjalnej. W toku tej ożywionej dyskusji strona rządowa zwróciła uwagę na rosnące wydatki państwa i konieczność dostosowania projektowanych przepisów do realnych możliwości finansowych państwa.

    10 kwietnia 2024 r. ponownie zebrała się Komisja Polityki Społecznej i Rodziny. W czasie tego posiedzenia projekt ustawy został skierowany do Podkomisji stałej do spraw osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego. 9 maja 2024 r. Podkomisja stała do spraw osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego, biorąc pod uwagę głosy, które wybrzmiały podczas ogólnej dyskusji w trakcie posiedzenia Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, przyjęła poprawki, które skierują dodatek do renty socjalnej w wysokości 2520 zł do grupy osób pobierających rentę socjalną całkowicie niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji, oraz wyznaczyła termin wejścia w życie tej ustawy na dzień 1 stycznia 2025 r.

    Kolejne posiedzenie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny miało miejsce w dniu 25 lipca br. Po wysłuchaniu parlamentarzystów, przedstawicieli rządu oraz strony społecznej przystąpiono do szczegółowego omawiania projektu wraz z zaproponowanymi poprawkami, przyjętymi w toku prac podkomisji stałej do spraw osób z niepełnosprawnościami i włączenia społecznego. Podczas tego posiedzenia sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zwrócił uwagę na konieczność dokonania analizy i wsparcia pozostałych grup osób z niepełnosprawnościami i zadeklarował rozpoczęcie prac nad całościowym ujęciem systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami.

    W toku dalszych prac komisji zgłoszono poprawki, które mają na celu uregulowanie najważniejszych kwestii związanych z wprowadzeniem dodatku dopełniającego do renty socjalnej. Dodatek dopełniający będzie dodatkowym świadczeniem pieniężnym przysługującym osobom uprawnionym do renty socjalnej będącym osobami całkowicie niezdolnymi do pracy i samodzielnej egzystencji. Dodatek będzie przysługiwał w wysokości 2520 zł. Kwota ta wynika z różnicy między kwotą świadczenia i kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę na dzień 31 grudnia. Kwota dodatku będzie waloryzowana corocznie od 1 marca. W celu odformalizowania zasad przyznawania dodatku dopełniającego, mając na uwadze powiązanie tego dodatku z rentą socjalną, przyznanie dodatku następuje z urzędu i nie wymaga wydania decyzji.

    Pozostałe przyjęte poprawki mają na celu dostosowanie treści przepisów innych ustaw do zmian wprowadzonych do ustawy o rencie socjalnej i polegają na uwzględnieniu w nich nowego świadczenia, jakim jest dodatek dopełniający. Komisja jednogłośnie przyjęła 5 poprawek zgłoszonych przez panią posłankę Katarzynę Ueberhan, przewodniczącą komisji, oraz przeze mnie do ww. projektu ustawy. W posiedzeniach komisji brał udział m.in. pan Łukasz Krasoń, sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, pełnomocnik rządu do spraw osób z niepełnosprawnościami, wspierając komisję w jej pracach.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Komisja Polityki Społecznej i Rodziny po rozpatrzeniu obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o rencie socjalnej, druk nr 30, na posiedzeniach w dniach 5 marca, 10 kwietnia i 25 lipca 2024 r. wnosi, by wysoki Sejm raczył uchwalić załączony projekt ustawy. Bardzo dziękuję. (Oklaski)