Posłanka Joanna Frydrych - Wystąpienie z dnia 12 września 2024 roku.

Stenogram

12. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 522).

Poseł Joanna Frydrych:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska pragnę przedstawić stanowisko klubu w sprawie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw zawartego w druku nr 522.

    Szanowni Państwo! Urlop macierzyński w Polsce ma bardzo długą historię, która sięga czasów przed II wojną światową i rozwijała się wraz z przemianami politycznymi oraz społecznymi. Już po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. Polska zaczęła kształtować swoje prawo pracy, w tym regulacje dotyczące ochrony macierzyństwa. W 1924 r. uchwalono ustawę o ochronie pracy kobiet i młodocianych, która wprowadziła m.in. 6-tygodniowy urlop macierzyński. Było to istotne posunięcie, choć w praktyce prawa te dotyczyły głównie kobiet pracujących w przemyśle i w miastach. W kolejnych okresach wprowadzono reformy dotyczące macierzyństwa. Na przestrzeni lat długość urlopów macierzyńskich kształtowała się różnie, od 12 tygodni do 20 tygodni przy urodzeniu jednego dziecka, i zwiększona była w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka przy jednym porodzie.

    Drodzy państwo, na szczególną uwagę zasługuje okres rządów premiera Donalda Tuska. Zaczęto wówczas kłaść coraz większy nacisk na politykę prorodzinną...

    (Poseł Michał Wawer: Ha, ha, ha!)

    ...co doprowadziło do dalszych reform w zakresie urlopów macierzyńskich. W 2009 r. urlop macierzyński został wydłużony do 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz odpowiednio od 31 do 37 tygodni w przypadku urodzenia większej liczby dzieci przy jednym porodzie. Od 2010 r. każda mama mogła wydłużyć sobie urlop macierzyński o kolejne 2 lub 3 tygodnie w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.

    Należy zaznaczyć, że od 2010 r. przysługuje urlop ojcowski, z którego może skorzystać ojciec dziecka niezależnie od urlopu matki. Początkowo wynosił on 1 tydzień, a od 2012 r. 2 tygodnie. Ponadto już w 2012 r. matka mogła wydłużyć sobie urlop macierzyński od 4 do 6 tygodni w zależności od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie. W 2013 r. nastąpiła ogromna zmiana w zakresie urlopów z tytułu urodzenia dziecka. Wprowadzono tzw. urlop rodzicielski, który pozwala na skorzystanie z dodatkowego urlopu po zakończeniu urlopu macierzyńskiego, w efekcie łączny okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego wynosi 52 tygodnie. Te zmiany dały rodzicom większą elastyczność w opiece na dzieckiem, ponieważ mogli dzielić ten urlop między sobą. Ten wymiar urlopu był jednym z najdłuższych w Europie i zawdzięczamy to ówczesnemu rządowi koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Omawiany projekt ustawy zakłada zmiany w Kodeksie pracy mające na celu wsparcie rodziców dzieci urodzonych przed terminem. Zgodnie z proponowanymi przepisami matki będą mogły przedłużyć urlop macierzyński o czas równy hospitalizacji dziecka maksymalnie do 24 tygodni. Nowelizacja przewiduje również możliwość skorzystania z tego prawa przez ojców, jeśli matka dziecka przebywa w szpitalu. Dodatkowo matki podlegające dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu, pracujące np. na podstawie umowy-zlecenia czy prowadzące własną działalność gospodarczą, będą miały prawo do przedłużenia okresu otrzymywania zasiłku macierzyńskiego.

    Szanowni Państwo! Okres po porodzie wcześniaka to czas szczególnie wymagający zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. W przypadku wcześniaków, czyli dzieci urodzonych przed 37. tygodniem ciąży, konieczne są często dłuższe pobyty w szpitalu oraz szczególna opieka medyczna, co wpływa na organizację życia rodzinnego, w tym urlopów rodzicielskich. Obecnie w Polsce prawo przewiduje taki sam wymiar urlopu z tytułu urodzenia dziecka dla matek wcześniaków i dzieci hospitalizowanych jak dla matek dzieci urodzonych w terminie. Jednakże istnieje możliwość przerwania tego urlopu na czas hospitalizacji dziecka, nie wcześniej jednak, niż po wyczerpaniu 8 tygodni urlopu przypadającego bezpośrednio po porodzie. Natomiast pozostałe dni urlopu macierzyńskiego mogą zostać wykorzystane po powrocie dziecka do domu. W czasie przerwy w urlopie macierzyńskim matka może powrócić do pracy lub sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem w szpitalu, korzystając z przysługującego jej prawa do zasiłku opiekuńczego. Na uwagę zasługuje również fakt, że Rada Ministrów 28 sierpnia br. przyjęła projekt budżetu państwa na 2025 r. (Dzwonek), w którym zostały zabezpieczone środki na wydłużenie urlopu macierzyńskiego dla pracowników rodziców dzieci przedwcześnie urodzonych oraz pracowników rodziców dzieci urodzonych w terminie wymagających hospitalizacji. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nad ostateczną wersją projektu ustawy rozwiązującej problem urlopów dla rodziców wcześniaków i dzieci hospitalizowanych. Projekt ten został już wpisany do wykazu prac legislacyjnych.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska wnoszę o skierowanie przedmiotowego projektu do dalszych prac. Dziękuję bardzo.