Posłanka Karina Anna Bosak - Wystąpienie z dnia 12 września 2024 roku.

Stenogram

12. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (druk nr 522).

Poseł Karina Anna Bosak:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przygotowaliśmy projekt dotyczący urlopów mam wcześniaków. Podjęliśmy ten problem, ponieważ chcemy pomóc mamom i ich dzieciom przedwcześnie urodzonym, które ze względu na swój słaby stan zdrowia wymagają opieki szpitalnej, niekiedy wiele tygodni, a nawet miesięcy. Wówczas rodzice takiego dziecka bezpowrotnie tracą czas, jaki daje im urlop macierzyński w domowych warunkach, i muszą realizować go w szpitalu, co z urlopem nie ma nic wspólnego. Pobyt w szpitalu nigdy nie jest przywilejem, tylko smutną koniecznością, a zaliczanie go na poczet urlopu macierzyńskiego jest pozbawianiem rodzica bezcennego czasu spędzonego po urodzeniu dziecka w domu.

    Temat urlopów macierzyńskich dla mam wcześniaków był pierwszym tematem posiedzenia naszego Parlamentarnego Zespołu ds. Opieki Okołoporodowej. Podczas tego posiedzenia wraz z rodzicami wcześniaków, lekarzami, położnymi i prawnikami staraliśmy się wypracować najbardziej optymalne rozwiązanie. Cel był prosty: likwidacja systemowej niesprawiedliwości, z którą od pierwszych dni życia dzieci chorych i przedwcześnie urodzonych muszą się mierzyć ich rodziny.

    Obecny stan prawny umacnia nierówny start zarówno dla małego dziecka, jak i jego rodziców, których pozbawia się możliwości nawiązywania i umacniania więzi z dzieckiem, wzmacniania jego poczucia bezpieczeństwa i pomocy w prawidłowym rozwoju przy mamie i tacie. Chcemy zadbać o te dzieci, zadbać o tych rodziców i zrekompensować im czas, jaki byli zmuszeni przez stan zdrowia swojego dziecka spędzić w szpitalu.

    Od końca 2008 r., czyli od już co najmniej 16 lat, polski parlament nie potrafi sobie poradzić z tym problemem. Być może nikt tego po prostu nie chciał. Nie było dostatecznej woli politycznej bądź umiejętności, by odpowiedzieć na te fundamentalne potrzeby obywateli. Dotychczas władza była głucha na głosy rodziców dzieci walczących o ten czas, który był im systemowo zabierany.

    Od początku obecnej kadencji Sejmu tematem wcześniaków politycy zajmują się dwutorowo. Z jednej strony wyzwanie podjęli posłowie Konfederacji, a z drugiej prace nad własnym projektem rozpoczął i przeprowadził je rząd. Obecnie mamy więc dwa projekty dotyczące tego zagadnienia: nasz, już złożony w Sejmie, nad którym właśnie obradujemy, oraz rządowy, którego treść jest dostępna na stronie Rządowego Centrum Legislacji. W odróżnieniu od projektu rządu nie tworzymy żadnego dodatkowego urlopu, lecz jedynie zmieniamy sposób obliczania długości należnego urlopu macierzyńskiego, rekompensując rodzicom ten utracony czas. To powoduje, że nasz projekt jest znacznie prostszy, krótszy i nie wymaga zmieniania wszystkich ustaw odwołujących się do definicji urlopu macierzyńskiego czy instytucji urlopu macierzyńskiego. Ponadto nasz projekt lepiej rozwiązuje problemy dzieci najbardziej potrzebujących, tzw. skrajnych wcześniaków. Przewiduje maksymalny okres wydłużenia urlopu, czyli o 24 tygodnie, a nie jak w projekcie rządu - o 15. Nasz projekt mimo skomplikowanej materii jest prosty i faktycznie odpowiada na najważniejsze potrzeby rodziców.

    W naszym projekcie proponujemy zmianę dwóch przepisów Kodeksu pracy poprzez wydłużenie urlopu macierzyńskiego maksymalnie o 24 tygodnie w odniesieniu do przysługującego matce w danych okolicznościach, a przypomnijmy, że obecnie na mocy Kodeksu pracy urlop macierzyński może trwać od 20 do 37 tygodni. Warunkiem uzyskania takiego wydłużonego urlopu będzie spełnienie kryterium konieczności hospitalizacji dziecka zaraz po urodzeniu przez minimum 30 dni w przeciągu 45 dni. Tym rozwiązaniem gwarantujemy, że wydłużony urlop macierzyński będzie dotyczył właśnie dzieci wymagających szczególnej opieki, ciężko chorych bądź przedwcześnie urodzonych. I w tych skrajnych, trudnych przypadkach prawo nie skaże rodziców na systemową nierówność związaną z utratą tygodni bądź miesięcy z przysługującego im urlopu macierzyńskiego. Tym projektem obejmujemy również ojców tych dzieci, którzy nabędą prawo do wydłużonego urlopu w części niewykorzystanej przez mamy.

    Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2022 r. w Polsce zarejestrowano ponad 300 tys. urodzeń dzieci, z czego ponad 20 tys., czyli nieco powyżej 7%, to urodzenia przedwczesne, mające miejsce przed 37. tygodniem ciąży. Dzieci, które urodziły się skrajnie wcześnie, czyli przed 32. tygodniem ciąży, było szacunkowo ponad 3 tys., a tych urodzonych ekstremalnie wcześnie - ok. 1,5 tys. ˝Ekstremalnie wcześnie˝ oznacza, że przed 27. tygodniem ciąży. Konfederacja zatem upomina się dziś o kobiety, mamy wcześniaków, proponując nowelizację obecnych przepisów jako spełnienie postulatów, na które rodziny te oczekują od kilkunastu lat, a które spełniają międzynarodowe standardy. Inne kraje europejskie, np. Chorwacja, Cypr, Dania, Francja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Portugalia czy Włochy, wprowadziły do swojego ustawodawstwa wydłużone urlopy macierzyńskie, tak że najwyższy czas na Polskę. Dziękuję. (Oklaski)