Posłanka Barbara Okuła - Wystąpienie z dnia 07 lutego 2024 roku.

Stenogram

5. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia Eugeniusza Romera w 70. rocznicę śmierci (druki nr 178 i 186).

Poseł Barbara Okuła:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 70 lat temu, 28 stycznia 1954 r., zmarł Eugeniusz Romer, ojciec polskiej kartografii, wybitny geograf, który brał udział jako ekspert w konferencjach pokojowych w Paryżu i Rydze. Prof. Eugeniusz Romer należał do grona najwybitniejszych Polaków ostatniego stulecia. Jego zasługi dla nauki i kultury narodowej są nieocenione. Podczas I wojny światowej profesor przystąpił do opracowania wielkiego atlasu geograficzno-statystycznego przedstawiającego obraz całej Polski.

    Był to wielki uczony oraz kochany przez studentów pedagog. Romera jako pedagoga cechował przede wszystkim entuzjazm dla poruszanych i wykładanych problemów, którymi potrafił zarazić słuchaczy, a jego serdeczność, zapał i humor stwarzały w jego naukowym otoczeniu szczególną atmosferę wzajemnej bliskości i przyjaźni.

    W 1921 r. prof. Eugeniusz Romer założył słynny we Lwowie Instytut Kartograficzny Atlas, w którym drukowano mapy i atlasy, głównie według jego własnej koncepcji. Zyskał sobie wielkie uznanie w świecie naukowym. Brał czynny udział w pracach międzynarodowych kongresów geograficznych. W 1931 r. został mianowany profesorem honorowym uniwersytetu we Lwowie. Po wojnie objął katedrę geografii na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz kierownictwo krakowskiego Instytutu Geograficznego. Pracował ciężko i wytrwale do ostatnich swoich dni. Prof. Romer był pierwszym badaczem, który ujął geograficznie całość klimatu ziem polskich i dokonał podziału Polski na krainy klimatyczne. Opracowanie publikacji w dobie I wojny światowej, kiedy ważyły się losy kwestii odrodzenia Polski, miało charakter nie tylko naukowy, lecz także polityczny.

    Eugeniusz Romer jest przykładem na to, że nie tylko żołnierze walczyli o niepodległość i przyszłość Polski. Odradzający się kraj potrzebował zaangażowania wszystkich Polaków, a praca i osiągnięcia polskich uczonych, cichych bohaterów II Rzeczypospolitej, były nieocenione. W 70. rocznicę śmierci kartografa warto przypominać, że to on wrysowywał niepodległą Polskę na mapy Europy.

    Jego nazwiskiem nazwano Lodowiec Romera położony na Alasce, a także ulice w kilkunastu polskich miastach. Imię Romera nosiło Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych. W 2018 r. na Polską Listę Krajową Programu UNESCO ˝Pamięć Świata˝ zostały wpisane atlas, mapa i rękopisy Eugeniusza Romera związane z jego działalnością w procesie kształtowania granic Polski z lat 1916-1920 znajdujące się w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej. Materiały zostały określone jako jedne z podstawowych źródeł wiedzy na temat przebiegu walki dyplomatycznej o granice Polski (Dzwonek) w latach 1919-1920.

    Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w 70. rocznicę śmierci Eugeniusza Romera oddaje hołd najwybitniejszemu polskiemu geografowi i kartografowi, zasłużonemu w zakresie odzyskania przez Polskę niepodległości i ustalenia jej granic.

    Klub Polska 2050 popiera tę uchwałę. (Oklaski)