Poseł Szymon Giżyński - Wystąpienie z dnia 24 lipca 2024 roku.

Stenogram

14. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Stefana Żeromskiego (druki nr 329 i 474).

Poseł Szymon Giżyński:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Stefan Żeromski to czynny, gorliwy polski patriota, wielce zasłużony dla odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r. Od października 1914 r. legionista Józefa Piłsudskiego. Swoim autorytetem wspomagał zarówno polskich żołnierzy na wojennym froncie z Rosją w 1920 r., jak i w tym samym czasie Polaków, mieszkańców Warmii i Mazur, podczas plebiscytu. Za wierną służbę ojczyźnie został uhonorowany Wielką Wstęgą Orderu Polonia Restituta.

    Literacką twórczość autora ˝Syzyfowych prac˝, ˝Ludzi bezdomnych˝, ˝Popiołów˝ ukoronowało ostatnie arcydzieło ˝Wiatr od morza˝, którego pierwsze wydanie ukazało się w 1922 r., 3 lata przed śmiercią pisarza. Tak pisał o idei przewodniej ˝Wiatru od morza˝ Adolf Nowaczyński: Wielki pisarz w nowym swoim utworze daje retrospektywny, epopejowy, groźny obraz pangermańskiego drang nach osten i drapieżnej bezlitosnej nieludzkiej psychiki bynajmniej jeszcze niezdławionego krzyżactwa. Swoiste potwierdzenie żarliwego polskiego patriotyzmu i artyzmu ˝Wiatru od morza˝ nastąpiło ze strony Niemiec, które udaremniły przyznanie Stefanowi Żeromskiemu w 1924 r. Nagrody Nobla. Na niemieckie bowiem zamówienie ukazały się w europejskiej prasie wrogie wobec Polski recenzje, zarzucające arcydziełu Żeromskiego propagowanie polskiego imperializmu i germanofobii. Polską odpowiedzią na niemieckie knowania i szkalowania było przyznanie Stefanowi Żeromskiemu w grudniu 1924 r. za ˝Wiatr od morza˝ Państwowej Nagrody Literackiej i uhonorowanie wielkiego pisarza przyznaniem przez prezydenta Stanisława Wojciechowskiego apartamentu na Zamku Królewskim w Warszawie.

    O Stefanie Żeromskim m.in. pisał Władysław Bukowiński: Macza on pióro naprawdę w gorącej krwi swego serca. Nie możemy się oprzeć myśli, że drugiego pisarza tej miary co Sienkiewicz przy sprzyjających warunkach możemy mieć za lat 10, przy mniej sprzyjających - za 50 lub 100, ale drugiego Żeromskiego nie będzie.

    Stanisław Brzozowski: Świat jego zbudowany jest nie ze spostrzeżeń, lecz z czynów serca i sumienia.

    Na koniec Henryk Markiewicz: Twórczość Stefana Żeromskiego kreowała heroiczne wzory osobowe, głosiła etykę maksymalistyczną, domagała się od jednostki całkowitego poświęcenia w imię takich wartości (Dzwonek) jak sprawiedliwość czy niepodległość narodowa. Tak pojęta etyka zawsze była i jest udziałem tylko nielicznych.

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość będzie głosować za podjęciem uchwały w sprawie ustanowienia roku 2025 Rokiem Stefana Żeromskiego. Dziękuję. (Oklaski)