Lewica - ws. umowy na wypłatę świadczeń socjalnych z dnia 27 czerwca 2024 r.

Stenogram

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Tadeusz Tomaszewski:

    Panie marszałku, Wysoki Sejmie, szanowny panie ministrze, w grudniu 2022 r. została podpisana umowa społeczne przez przedstawicieli rządu, spółek energetycznych i górniczych oraz reprezentatywnych związków zawodowych w celu zminimalizowania negatywnych skutków zmian społeczno-gospodarczych w sektorze elektroenergetycznym i węgla brunatnego.

    Konsekwencją tej umowy społecznej było przyjęcie 17 sierpnia 2023 r. ustawy o osłonach socjalnych dla tychże branż. Przypomnę, że głosowaliśmy tutaj ponad podziałami politycznymi, prawie 100% posłów głosowało za przyjęciem tej ustawy.

    Ta ustawa następnie podlegała notyfikacji przez Komisję Europejską. Ustawa uzyskała notyfikację Komisji Europejskiej 5 lutego 2024 r. i od tamtego czasu, od 5 lutego 2024 r., branża oczekuje zawarcia umowy między ministrem aktywów państwowych a zarządami spółek górniczych i energetycznych, by pracownicy mogli korzystać z zapisów i uprawnień wynikającej z tej ustawy.

    W dramatycznej sytuacji znajduje się 2,5 tys. pracowników Grupy Kapitałowej ZE PAK w Koninie, która w przyszłym roku zakończy działalność, a zwolnienia pracowników będą następowały sukcesywnie w II półroczu br. Bez podpisania umowy między Ministerstwem Aktywów Państwowych a ZE PAK SA pracownicy zostaną bez jakiegokolwiek zabezpieczenia, a za ich los odpowiedzialność będzie ponosiło Ministerstwo Aktywów Państwowych. (Dzwonek) Chodzi o urlopy energetyczne i górnicze oraz jednorazowe odprawy. Wobec powyższego chciałem zapytać pana ministra, na jakim etapie jest przygotowanie umowy między ministerstwem a ZE PAK w sprawie uruchomienia ustawy o osłonach socjalnych. Dziękuję.

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Robert Kropiwnicki:

    Panie marszałku, Wysoka Izbo, panie pośle, dziękuję za to pytanie. To jest istotny element. Realizujemy to - mogę powiedzieć tak - i realizujemy to bez zbędnej zwłoki. Wydaliśmy rozporządzenia, które wskazują, kto jest uprawniony do tych urlopów energetycznych i odpraw, emerytur, czyli całego tego pakietu, który jest zawarty w ustawie.

    Cała konstrukcja, można powiedzieć, jest dość skomplikowana. Z jednej strony chodzi o całą procedurę prowadzącą do tego, żeby konkretna osoba uprawniona otrzymała należne jej świadczenie, ale z drugiej strony też podmioty, czyli spółki, muszą realizować określone zadania, które wynikają wprost z ustawy: zadania restrukturyzacyjne, przygotowawcze. To nie jest tak, że spółki mogą tylko czekać na to, kiedy te pieniądze w końcu do nich wpłyną. Muszą wykonać szereg zadań, które są zobowiązaniem ustawowym, więc muszą być realizowane. Z tego względu bardzo ważne jest, żeby spółki też to realizowały i o to apeluję do wszystkich tych, którzy zamierzają się ubiegać o to jako podmioty gospodarcze, w tym również do ZE PAK. Jest to bardzo ważny element. Tam jest szereg uwarunkowań ustawowych. Najgorzej by było, gdyby stało się tak, że cały system będzie już przez nas stworzony, ludzie będą czekali na pieniądze, a podmioty gospodarcze nie będą spełniały któregoś z ustawowych kryteriów, które dla nich jest zobowiązaniem istotnym.

    Na jakim jesteśmy etapie? Wydaliśmy rozporządzenia w kwietniu. Jesteśmy właściwie na finiszu negocjowania umowy pomiędzy Ministerstwem Aktywów Państwowych a Zarządcą Rozliczeń, który jest istotnym elementem również w tym momencie. Później my wystąpimy do ministra finansów o środki. Następnie Ministerstwo Aktywów Państwowych zawrze umowy - liczę na to, że to wydarzy się w najbliższych tygodniach, miesiącach, uważam, że to będzie trwało do 2 miesięcy - ze spółkami, które dowiedzą się, jakie środki zostaną przyznane. Proszę przy tym pamiętać, że po drodze spółki określą z Zarządcą Rozliczeń, ile mają osób uprawnionych, jakie będzie zapotrzebowanie na środki. W międzyczasie spółki będą jeszcze weryfikowały każdą osobę uprawnioną w ZUS. I tutaj też uczulam na to, żeby zrobić to jak najszybciej, ponieważ ZUS ma na weryfikację na podstawie ustawy 60 dni. Oczywiście liczymy na to, że będzie to realizowane szybciej, ale maksymalny termin to 60 dni, tak więc termin jest tu dość długi. Po otrzymaniu informacji z ZUS Zarządca Rozliczeń będzie weryfikował jeszcze raz tę informację ZUS ze spółkami i dopiero wtedy MAP będzie mogło przelać pieniądze do spółek, bo to Ministerstwo Aktywów Państwowych będzie te środki wypłacało. Dopiero potem spółki będą wypłacały te świadczenia osobom uprawnionym.

    Ta konstrukcja jest bardzo skomplikowana. Jest wiele podmiotów, bo występuje w tym Ministerstwo Aktywów Państwowych, Zarządca Rozliczeń, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, spółki, które muszą to weryfikować co najmniej dwu- czy trzykrotnie, po drodze również Zarządca Rozliczeń będzie to weryfikował. Jest to zatem dość skomplikowana konstrukcja, ale liczę na to, że wszystko pójdzie sprawnie i we współpracy zarówno ze spółką, Zarządcą Rozliczeń, jak i ZUS uda nam się w ciągu najbliższych miesięcy tę procedurę zakończyć, tak żeby móc zacząć wypłacać ludziom środki jak najszybciej. Rozumiem, że dzisiaj sytuacja jest taka, że część osób jest utrzymywana w spółce ze względu na to, żeby mogły z tego skorzystać, ale to nie jest niestety... Inaczej: to jest po prostu zadanie spółki. Jeżeli chce, żeby ludzie otrzymali pieniądze, to musi to po prostu zrobić. Apeluję o to, żeby z jednej strony jak najszybciej wykonać te zadania, które są przewidziane w procedurze dotyczącej wypłaty środków górnikom, a z drugiej strony - żeby realizować zadania restrukturyzacyjne, które również są obowiązkiem, bo może się okazać... I to byłby najgorszy wariant, gdyby w momencie, kiedy osoby uprawnione są już wskazane, wszystko jest przygotowane, okazało się, że zarządca rozliczeń, weryfikując przepisy ustawy, stwierdzi, że spółka nie dokonała innych wymaganych działań, bo wtedy byłby to naprawdę duży problem.

    Apeluję zatem do wszystkich o to, żeby działać niezwłocznie. Przygotowujemy tę umowę z zarządcą rozliczeń, następnie będziemy przygotowywać umowy ze spółkami. Liczymy na to, że w ciągu najbliższych 2-3 miesięcy cała ta procedura zostanie zamknięta. Dziękuję bardzo.

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Tadeusz Tomaszewski:

    Panie marszałku, Wysoki Sejmie, szanowny panie ministrze, z odpowiedzi wynika, że może chodzić o kilka miesięcy, 2 miesiące, 3 miesiące, że to zależy od spółek, czyli nie ma jasno sprecyzowanego terminu. To martwi.

    Chciałbym w takim układzie prosić o odpowiedź na piśmie: Jakich warunków według ministerstwa do dnia dzisiejszego nie spełnił ZE PAK, co stoi na przeszkodzie, aby Zarządca Rozliczeń mógł podpisać z nim umowę? Bo z informacji, które otrzymałem od związków zawodowych, wynika, że ta spółka jest gotowa, również jeśli chodzi o wszystkie działania wynikające z ustawy. Natomiast przeszkody są po stronie MAP, bo po pierwsze, jak pan minister powiedział, nie podpisano umowy z Zarządcą Rozliczeń, tej umowy dalej nie ma, a chodzi tu też o procedurę: 60 dni dla ZUS, pieniądze z ministerstwa, powrót. (Dzwonek)

    W związku z powyższym chciałbym, żeby pan zweryfikował, kiedy jest możliwe uruchomienie tego programu osłon, czyli odpraw oraz urlopów górniczych. Chodzi o to, aby można było w sposób odpowiedzialny tym zagrożonym 2,5 tys. pracowników ZE PAK o tym powiedzieć. Dziękuję.

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Robert Kropiwnicki:

    Panie marszałku, Wysoka Izbo, panie pośle, otóż umowa będzie gotowa, kiedy wszystkie strony się na to zgodzą. To jest kwestia pieniędzy publicznych, zobowiązania wobec ludzi, ale też bezpieczeństwa finansowego państwa polskiego. To nie jest tak, że te urlopy dostaną wszyscy. Tam jest szeroki katalog, który wskazaliśmy, można powiedzieć, że nawet bardzo szeroki, ale to nie jest tak, że dostaną go wszyscy pracownicy. Bo ma to z natury służyć tylko tym, którzy pracowali przy produkcji.

    (Poseł Tadeusz Tomaszewski: Tak, oczywiste.)

    A więc jest dla nas bardzo istotne, żeby tego pilnować. Będziemy te sprawy weryfikować, bo kluczowa jest kwestia tego, żeby pieniądze trafiły do tych, którzy są uprawnieni. W związku z tym, że są to jednak spore środki, bo one przekraczają kwotę miliardową, dokładamy należytej staranności i weryfikujemy zarówno umowę, jak i przepisy rozporządzeń, tak żeby z jednej strony dało się je zastosować, a z drugiej strony żeby były one bezpieczne.

    Rozumiem, że do pana przychodzą czy to związkowcy, czy spółka, bo chciałaby jak najszybciej wysłać ludzi na te urlopy. Świetnie. Ale też jest ważne, żeby oni realizowali to, co do nich należy, w ramach działań ustawowych. Podkreślam, że na podmioty, które się o to ubiegają, jest jednak nałożony szereg obowiązków wynikających z ustawy. Dziękuję bardzo.

    (Poseł Tadeusz Tomaszewski: Proszę o odpowiedź na piśmie w sprawie ZE PAK.)