Poseł Łukasz Litewka - Wystąpienie z dnia 22 maja 2024 roku.

Stenogram

5. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (druki nr 382 i 400).

Poseł Łukasz Litewka:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 wnosi propozycje nowych form płatności bezpośrednich, czyli uproszczonej płatności dla małych gospodarstw oraz nowego ekoschematu.

    Według tej zmiany rolnicy, którzy pracują w małych gospodarstwach, będą mogli w sposób uproszczony uzyskać wsparcie, czyli nie będą musieli spełniać wszystkich warunków obowiązujących przy innych płatnościach.

    Warunki przyznawania płatności dla małych gospodarstw miały być zbliżone do obowiązujących w kampanii 2023 r, czyli łączna powierzchnia gruntów objętych obszarem zatwierdzonym do podstawowego wsparcia dochodów wynosi co najmniej 1 ha i nie przekracza 5 ha. Zmianie nie ulega również stawka płatności. Jest to 225 euro za 1 ha.

    Małe gospodarstwa o powierzchni do 5 ha stanowią grupę, w której odnotowuje się najniższe dochody z działalności rolniczej, a co za tym idzie - ich możliwość dostosowania się do nowych wyzwań wynikających z Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej jest najmniejsza, jest to najtrudniejsze do zrealizowania. Dodać należy również, że grupa ta stanowi połowę wszystkich rolników ubiegających się o płatności bezpośrednie. By ubiegać się o płatności, rolnicy muszą, tak jak w roku poprzednim, złożyć standardowy wniosek w podstawowym terminie na obecnie obowiązujących zasadach.

    Z kolei w projektowanym art. 1 pkt 2 wprowadza się nowy rodzaj płatności w ramach ekoschematów. Przypomnijmy, że obowiązek wprowadzenia ekoschematu wynika z projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego, który w dniu 13 maja 2024 r. zatwierdziła Rada Unii Europejskiej. Projektowane rozporządzenie wprowadza zmiany w ramach warunkowości polegające na zwolnieniu z obowiązku przeznaczenia w ramach tzw. normy GAEC 8 4% gruntów ornych na obszary nieprodukcyjne, tak jak w przypadku gruntów ugorowanych. A zatem wdrożenie ekoschematu umożliwi rolnikom otrzymanie płatności za dobrowolne wyłączenie z produkcji do 4% gruntów ornych. Na gruntach tych będzie obowiązywał zakaz prowadzenia produkcji rolnej, w tym zakaz wypasu i koszenia, a także zakaz stosowania środków ochrony roślin.

    Tworzenie obszarów ugorowanych z pewnością korzystnie wpłynie na różnorodność biologiczną terenów rolniczych, co można traktować jako usługę ekosystemową świadczoną na rzecz dóbr publicznych. Wdrożenie nowego ekoschematu przyczyni się również do ograniczenia stosowania pestycydów przez wprowadzenie zakazu ich stosowania na gruntach ugorowanych.

    W związku z tym rozporządzeniem w projektowanej ustawie proponuje się rozwiązania, zgodnie z którymi wyłączenie gruntów ornych z produkcji będzie dla rolników działaniem dobrowolnym i dodatkowo płatnym w ramach nowego ekoschematu. W ten sposób zostały uwzględnione postulaty środowisk rolniczych zwracających uwagę, że obowiązek ugorowania gruntów wynikający z normy GAEC 8 jest nadmiernym obciążeniem.

    W związku z powyższym należy umożliwić rolnikom złożenie wniosków o przyznanie płatności w ramach ekoschematu. Rolnicy, którzy chcą otrzymać płatność w ramach nowego ekoschematu, muszą najpierw złożyć standardowy wniosek w podstawowym terminie.

    Uchwalenie proponowanych regulacji nie powoduje zwiększenia wydatków z budżetu państwa, a jakiekolwiek uproszczenia, które mamy szansę wprowadzić na rzecz działań rolnictwa i rolników, powinny nas cieszyć. Z aprobatą traktujemy wymienione propozycje zmian ustawy. Dziękuję. (Oklaski)