Poseł Piotr Głowski - Wystąpienie z dnia 22 maja 2024 roku.

Stenogram

5. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (druki nr 382 i 400).

Poseł Sprawozdawca Piotr Głowski:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Chciałbym przedstawić sprawozdanie Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027.

    Marszałek Sejmu skierował w dniu 14 maja 2024 r. powyższy projekt ustawy do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi do pierwszego czytania. To czytanie miało miejsce. To ekspresowo procedowana ustawa jak na warunki europejskie i polskie, bo chciałbym zwrócić uwagę, że mamy za sobą już decyzję Parlamentu Europejskiego i Rady, 24 maja rozporządzenie wejdzie w życie, a w Polsce Komitet Stały i Rada Ministrów również procedowały to prawie że bez żadnej zwłoki, mając na uwadze sytuację w całej Europie, bo mówimy o reakcji na protesty rolnicze.

    Głównym celem tej ustawy jest wdrożenie w latach 2024-2027 nowych form wsparcia w ramach płatności bezpośrednich, tj. płatności dla małych gospodarstw i nowego ekoschematu - gruntów wyłączonych z produkcji, czyli powszechnie nazywanych ugorowaniem. Projektowane zmiany dotyczą wprowadzenia płatności dla małych gospodarstw. Płatność ta zastępuje wszelkie inne rodzaje płatności bezpośrednich, w tym ekoschematy. Dzięki zastosowaniu tego rozwiązania rolnicy gospodarujący na niewielkich areałach będą mogli uzyskać wsparcie w uproszczonej formie, niewymagającej od nich spełnienia wszystkich warunków określonych dla wielu innych płatności. Jest to właśnie odpowiedź na postulaty, które były zgłaszane przez rolników, organizacje rolnicze, dotyczące uproszczenia systemu płatności bezpośrednich. Szacuje się, że z tego rozwiązania skorzysta ok. 50% rolników posiadających gospodarstwo do 5 ha, czyli ok. 310 tys. gospodarstw rolnych.

    Warunki przyznania płatności w ramach tej propozycji są zbliżone do tych, które obowiązywały w kampanii 2023, czyli co najmniej 1 ha, maksymalnie 5 ha. Gospodarstwa o powierzchni do 5 ha stanowią grupę, w której odnotowuje się najniższe dochody z działalności rolniczej, a co za tym idzie, ich możliwości dostosowania się do nowych warunków wynikających chociażby z planu strategicznego są ograniczone. Grupa ta stanowi aż 51% wszystkich rolników ubiegających się o płatności bezpośrednie, a jednocześnie dysponują zaledwie ok. 12% powierzchni gruntów rolnych. Dlatego też wprowadzone rozwiązanie będzie stanowiło istotne uproszczenie dla znaczącej grupy odbiorców, a przy okazji będzie miało niewielki wpływ na całkowitą produkcję rolniczą.

    Stawka została zaproponowana na poziomie 225 euro za 1 ha. To oznacza maksymalnie 1125 euro na gospodarstwo. Z jednej strony to jest stawka, która jest wyższa od tych najprostszych płatności, a z drugiej strony nie zniechęca tych, którzy są ambitni i chcieliby prowadzić gospodarstwo jednak rozwijające, nie będzie stanowiła zachęty do rezygnowania z tych kierunków produkcji.

    Drugi wątek tej ustawy to nowy rodzaj płatności w ramach ekoschematów. Dotyczy tzw. ugorowania. Rozporządzenie wprowadza również zmiany w warunkowości. Mówimy tutaj już o dokumentach unijnych. GAEC 8 mówił o obowiązku przeznaczenia 4% powierzchni gruntów ornych na obszary i elementy nieprodukcyjne. Ponieważ państwo członkowskie może odstąpić od tego obowiązku z zastrzeżeniem, że ustanowi dobrowolny dla rolnika ekoschemat, tak też się dzieje w tej ustawie. Tym samym rolnicy, w przeciwieństwie do poprzednich propozycji, będą wynagradzani za przeznaczenie powierzchni gruntów ornych w gospodarstwie na obszary wyłączone z produkcji, a nie, tak jak do tej pory, będzie to obowiązek, za którym nie szły pieniądze.

    Będzie to również doprecyzowane w tym dokumencie, że dotyczy... Bo takie pytania pojawiały się podczas posiedzenia komisji, czy również w odniesieniu do trwałych użytków zielonych. Nie, wyłącznie do gruntów ornych, na których nie będzie prowadzona produkcja rolna położona na obszarze, który został zatwierdzony do wsparcia, i powierzchni nie większej niż 4% gruntów ornych posiadanych przez rolnika.

    Szacunek ministerstwa, który otrzymaliśmy podczas prac komisji, mówi o tym, że z ekoschematu skorzysta prawdopodobnie maksymalnie ok. 600 tys. rolników, co stanowi ok. 48% wszystkich rolników, którzy będą składać wnioski.

    Uchwalenie proponowanych regulacji nie powoduje skutków finansowych dla budżetu państwa, w szczególności nie powoduje zwiększenia wydatków z budżetu państwa.

    Komisja rolnictwa po przeprowadzeniu pierwszego czytania i rozpatrzeniu tego projektu ustawy na posiedzeniu w dniu 21 maja 2024 r. wnosi - nie było zgłaszanych poprawek - by Wysoki Sejm uchwalić raczył załączony projekt ustawy. Dziękuję bardzo. (Oklaski)