Posłanka Paulina Matysiak - Wystąpienie z dnia 09 maja 2024 roku.

Stenogram

15. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o czasowym ograniczeniu cen za energię elektryczną, gaz ziemny i ciepło systemowe oraz o bonie energetycznym (druk nr 346).

Poseł Paulina Matysiak:

    Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Mamy dziś rozmawiać o osłonach dla najmniej zamożnych rodzin w zakresie energii elektrycznej, gazu i ciepła. Najpierw trzeba jednak zadać sobie naprawdę podstawowe pytania: Dlaczego hurtowe ceny energii elektrycznej i ciepła są w Polsce tak wysokie? Dlaczego budżet musiał wydawać aż 25 mld zł rocznie na ochronę odbiorców wrażliwych, a i tak 15% rodzin w Polsce żyje w ubóstwie energetycznym?

    Głównym winowajcą jest oczywiście zapóźnienie w inwestycjach energetycznych. Poprzedni rząd, rząd Prawa i Sprawiedliwości ignorował realną sytuację i unijne regulacje, na które zresztą sam się zgadzał. Z jednej strony zapewniał, że węgla mamy na dziesiątki lat, a z drugiej strony sprowadzał go masowo zza granicy, w tym z Rosji. Uzależnienie od węgla niestety oznacza obecnie wysokie koszty wynikające z wysokiej emisji dwutlenku węgla oraz polityczne osamotnienie w Europie. Mamy najwyższy wskaźnik emisji gazów cieplarnianych w energetyce i ciepłownictwie, a wskutek tego jedne z wyższych cen energii w całej Unii Europejskiej. Społeczeństwo płaci za lata zaniedbań i fałszywych obietnic składanych pracownikom energetyki w imię źle pojętej transformacji opartej na przeczekiwaniu zamiast na działaniu.

    Przypomnę, że za tą sytuacją stoją całe dekady zaniedbań. Przypomnę, że państwo z Prawa i Sprawiedliwości uparcie broniliście się przed energetyką odnawialną. Byliście gotowi ryzykować utratą środków z Krajowego Planu Odbudowy tylko po to, żeby w Polsce nie dało się stawiać turbin wiatrowych. Błędy dotyczące OZE do tej pory nie zostały w pełni naprawione. Część energii po prostu marnuje się ze względu na zapóźnienie w transformacji sieci energetycznej. Osobny problem to termomodernizacja budynków. Nie pracujemy na serio nad obniżeniem energochłonności budynków.

    Prawo i Sprawiedliwość zdecydowanie za późno postawiło też na budowę elektrowni jądrowej. Ten projekt cały czas jest zagrożony. W styczniu zapowiadano zmianę miejsca. Teraz nowa minister przemysłu mówiła o opóźnieniu budowy o 5 lat i znowu musiała się z tego tłumaczyć. Naprawdę, proszę państwa, bądźmy poważni. My nie mamy czasu. Nie stać nas na kolejne opóźnienia. Chcę to powiedzieć bardzo wyraźnie: żadne programy osłonowe nie będą w stanie ochronić polskich rodzin przed ubóstwem energetycznym, jeżeli nie ruszymy na serio ze sprawiedliwą i ambitną transformacją energetyczną, w której na pierwszym miejscu stoi człowiek, a nie spółka energetyczna.

    Wracam do projektu, o którym mamy dzisiaj mówić. To dobrze, że zdecydowano się na ustalenie maksymalnej ceny energii elektrycznej. Całkowite uwolnienie rynku byłoby katastrofą dla większości Polek i Polaków. Dziękuję pani minister za to, że to rozumie. Bon energetyczny dla najmniej zamożnych rodzin to dość oczywiste rozwiązanie, które trzeba wprowadzić. Dobrze, że uwzględnia zasadę: złotówka za złotówkę, ale jest tu jeszcze sporo do poprawy. O progach będziemy jeszcze, mam nadzieję, rozmawiać na posiedzeniu komisji. Musimy być pewni, że obejmiemy wsparciem wszystkie rodziny, które są zagrożone ubóstwem energetycznym.

    Niestety te świadczenia są za niskie. Pokryją zaledwie połowę wzrostu cen energii elektrycznej. Dla 3,5 mln najmniej zamożnych ludzi w Polsce oznacza to po prostu realny strach, czy będą w stanie zapłacić rachunek za prąd. Niewystarczające są też dopłaty związane z ciepłem i z gazem. Znowu wielu ludzi zimą będzie po prostu marznąć, a nikt w Polsce nie powinien martwić się o dostęp do prądu czy ogrzewania. Duże, zamożne państwo, europejskie państwo nie może sobie pozwolić na taką sytuację. Chcemy pracować nad podwyższeniem świadczeń wynikających z bonu.

    Chcę też zaznaczyć, że całość środków przeznaczonych na osłony dla najuboższych jest znacznie mniejsza niż środki budżetowe, które są przeznaczone na rekompensatę dla spółek energetycznych. To nie jest sprawiedliwe. Państwo powinno w większym stopniu troszczyć się o swoich obywateli, a nie o przedsiębiorstwa, które na kryzysie energetycznym zarobiły bardzo duże pieniądze. Konsekwentnie stoimy na stanowisku, że za zaniedbania w polityce klimatycznej w żadnej sytuacji nie mogą płacić najbiedniejsi obywatele.

    Chcemy dalej pracować nad tym projektem. Mamy nadzieję, że konstruktywny dialog zarówno w sprawie osłon, jak i długofalowych prac nad hurtowym obniżeniem cen prądu oraz dekarbonizacją gospodarki przyniesie dobre efekty. Bardzo dziękuję. (Oklaski)