PiS - pytanie ws. programu Kolej Plus [11 kwietnia 2024 r.]

Stenogram

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Michał Moskal:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! 20 sierpnia 2023 r., podczas dożynek krajowych Polskiego Stronnictwa Ludowego lider Trzeciej Drogi marszałek Szymon Hołownia zadeklarował stworzenie połączenia kolejowego do każdego powiatu. To jest do zrobienia. Niespełna rok później, gdy politycy Trzeciej Drogi, a konkretnie PSL-u, rządzą Ministerstwem Infrastruktury, okazuje się, że jednak nie jest to już dla was takie oczywiste. Czy realizacja tych przedsięwzięć również w ramach rozpoczętego przez rząd Prawa i Sprawiedliwości programu uzupełniania lokalnej i regionalnej infrastruktury kolejowej jest kolejną pustą obietnicą wyborczą, której nie zamierzacie spełnić?

    W ramach stworzonego przez rząd Prawa i Sprawiedliwości programu ˝Kolej+˝ pierwszy raz od dziesięcioleci Polska ma szansę na stworzenie nowych połączeń kolejowych. To zerwanie z niechlubną tradycją III Rzeczypospolitej dotyczącą zwijania kolei w Polsce. Od jej początku skasowano łącznie ponad 3,7 tys. km linii kolejowych, a rekordzistą w tej zbrodni na infrastrukturze był wywodzący się z dzisiejszej Lewicy premier Leszek Miller, za którego rządów w latach 2001-2004 skasowano ponad 1,5 tys. km linii kolejowych. Dziś ponad 1,2 tys. km linii kolejowych ma zostać zbudowanych, zrewitalizowanych lub zmodernizowanych. Wszystkie te przedsięwzięcia były wskazane przez samorządy jako te o szczególnym znaczeniu regionalnym. Każdorazowo wiązały się też z potężnym udziałem finansowym samorządów, co podkreśla ich wagę dla mieszkańców tych regionów.

    Minister Malepszak 8 lutego 2024 r., wypowiadając się na temat programu ˝Kolej+˝, stwierdził, że projekty takie jak budowa nowych linii kolejowych będą kasowane, dlatego zwracam się z pytaniem: Czy skasujecie projekty takie jak budowa nowych linii kolejowych, np. Szastarka - Janów Lubelski, Kraków - Niepołomice, Kraków - Myślenice (Dzwonek), Kraków - Olkusz, Zegrze - Przasnysz, Jastrzębie-Zdrój - Katowice czy Turek - Konin? Czy również w przypadku projektów związanych z modernizacją i rewitalizacją linii kolejowych oznacza to powrót do polityki: pieniędzy nie ma i nie będzie? Czy w razie ich skasowania będzie pan miał odwagę osobiście przyjechać do mieszkańców Małopolski, Lubelszczyzny, Mazowsza czy Śląska i powiedzieć im, że nie zasługują na te inwestycje? Mówiąc wprost, czy zamiast programu ˝Kolej+˝ Adamczyka zaoferujecie Polakom siekierę Malepszaka? (Oklaski)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Piotr Malepszak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nie będziemy kasować projektów, które często prowadzone są przez wiele rządów. Kwestia infrastruktury i budowania dróg, budowania kolei to sztafeta wielu decyzji. Kto inny podejmuje decyzje o studium wykonalności, kto inny - o dokumentacji projektowej, a kto inny przecina wstęgi, jeśli chodzi o otwieranie nowych inwestycji.

    Chciałbym jasno zadeklarować, że nie będziemy kasować inwestycji, jednak chciałbym też bardzo wyraźnie zaznaczyć, że będziemy bazować na bardzo rzetelnych, mocnych analizach, żeby przejrzeć pod kątem efektywności początkowe pomysły, które pojawiają się w przestrzeni publicznej. Takie pomysły dotyczą programu ˝Kolej+˝ czy programu przystankowego, ale również wielu innych projektów kolejowych, chociażby kwoty 80 mld zł w ˝Krajowym programie kolejowym˝.

    Pierwszy przykład z brzegu dotyczy pewnych szczegółów, które mało kogo interesują, ale mnie interesują z racji kierowania sprawami kolejowymi, kierowania sprawami, które nie zawsze były poważnie traktowane, jeśli chodzi o efekty, o to, co uzyskujemy w infrastrukturze kolejowej. Chodzi o to, żeby inwestując duże pieniądze i realizując te pomysły, uzyskiwać maksymalne efekty. Podaję przykład z grudnia: towarowa obwodnica Poznania, projekt za 1,4 mld zł. Musieliśmy chwilowo wycofać ten projekt, żeby go poprawić w szczegółach dotyczących ruchu kolejowego, zatem zasadność inwestycji nie podlega dyskusji. Dyskusyjne jest to, co jest w szczegółach, te problemy, które odkrywamy w niepełnych dokumentacjach, wadliwych dokumentacjach, dokumentacjach, które prowadziłyby do szkodliwych inwestycji. Nie chcemy tego realizować, bo w czasie ostatnich 30 lat widzieliśmy, że w kwestiach kolejowych bardzo często realizowaliśmy inwestycje, które okazywały się w jakiś sposób wadliwe, to znaczy nie przystawały do finalnych potrzeb rosnącego dzisiaj rynku przewozów kolejowych, szczególnie pasażerskich.

    Podkreślam rzetelność analiz i studiów, bo studia wykonalności w programie ˝Kolej+˝, które realizowano, co trzeba też jasno podkreślić, 3-4 lata temu, w przypadku wielu projektów pokazywały koszty, które dzisiaj nie przystają do rzeczywistości. Jeśli mamy jeden z takich projektów w Wielkopolsce, Konin - Turek, gdzie koszty wzrosły o 80%, to naturalnie powstaje pytanie, czy samorząd będzie miał środki, żeby pokryć wkład własny, a nie zmieniają się oczywiście inne wartości dotyczące liczby pasażerów, którzy mieliby z tego połączenia korzystać.

    Podkreślam raz jeszcze, program ˝Kolej+˝ będzie realizowany, będziemy chcieli go rozszerzyć o kolejne linie kolejowe, które mamy już na liście. To są linie lokalne, to są takie połączenia jak Nysa - Brzeg, to są takie połączenia jak Kartuzy - Sierakowice, nowe tematy, które się pojawiają, chociażby Korsze -Bartoszyce, wszędzie tam, gdzie kolej ma bardzo słabe parametry i nie ma już ruchu pasażerskiego od wielu lat, bo prędkości 20-30 km/h nikogo nie interesują, żeby jeździć pociągiem, to muszą być parametry na poziomie 100-120 km/h. Program inwestycyjny, który chcemy rozszerzać, będzie skierowany precyzyjnie pod względem zakresów dla linii lokalnych, linii regionalnych. Podkreślam tutaj też pewne błędy, które wychwyciliśmy w ostatnich miesiącach, żeby szczególnie dla linii regionalnych, gdzie jest potrzeba dużej częstotliwości ruchu, gdzie jeżdżą krótkie pociągi, tzw. szynobusy, nie budować przeskalowanej infrastruktury. Żeby nie budować 200-metrowych peronów dla 20-metrowych pociągów, bo takich przeskalowanych inwestycji nie potrzebujemy, a nie ukrywam, że w kwestiach inwestycyjnych staramy się wzorować na najlepszych kolejach europejskich, znacznie bogatszych od naszej kolei, gdzie bardzo szanuje się publiczne pieniądze. I chciałbym też, żeby w obszarze kolejowym pieniądze publiczne były szanowane i żeby inwestycje były dopasowane do potrzeb i charakteru danej linii. Podkreślam raz jeszcze: linie regionalne, linie magistralne i inne linie, które będziemy realizować w ramach różnych programów kolejowych, pójdą do realizacji z pewnymi korektami, tak jak powiedziałem, ale te korekty dotyczą głównie zakresów rzeczowych, żeby uzyskiwać jak największą funkcjonalność nowych rozwiązań w zakresie rosnącego ruchu. Mam chociażby świeży temat słynnej modernizacji z Warszawy do Poznania, która ani nie poprawia przepustowości, ani nie pojedziemy znacząco krócej, a wydajemy łącznie 2,5 mld zł i po pierwotnych 3 latach planowanej inwestycji mamy już kolejne 4 lata opóźnienia. To jeszcze jeden aspekt całego inwestowania, ale podkreślam raz jeszcze: nawet jeśli projekty się opóźniają, nawet jeśli coś realizowane jest z poślizgiem, to dla mnie, dla Ministerstwa Infrastruktury jest bardzo istotne, żebyśmy realizowali projekty, które są dopracowane w szczegółach od strony kolejowej: żeby to były projekty rozwojowe tam, gdzie jest bardzo duży ruch pociągów - 100, 120, 150 pociągów dobowo, 10-20 tys. pasażerów; a jeżeli chodzi o projekty, gdzie mamy mały ruch, na lokalnych, regionalnych liniach, żeby to były projekty wzorowane na tym, jak działają koleje czeskie, jak działają koleje w Europie Zachodniej, czyli dopasowanie do potrzeb, bez przeskalowania (Dzwonek), bez elementów, które niepotrzebnie pompują koszty. Dziękuję. (Oklaski)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Mariusz Krystian:

    Panie Marszałku! Pozwoli pan, że to pytanie zadam wspólnie z panem ministrem Andrzejem Adamczykiem.

    Panie Ministrze! W kwestii szczegółowej. Bardzo proszę o informację na temat stanu przygotowań bądź realizacji takich inwestycji kolejowych, jak: łącznica Olkusz - Jaworzno, trasa Kraków - Niepołomice, Kraków - Myślenice oraz rewitalizacja linii kolejowej 103. Bo z pilnowaniem pieniędzy i z racjonalizatorstwem to jest tak jak właśnie w przypadku likwidacji linii kolejowej 103, która została zlikwidowana, a wcześniej tak rozregulowano na niej połączenia kolejowe i pasażerskie, że nikt z tych połączeń nie korzystał. W związku z tym bardzo proszę, żeby również te tematy były przedmiotem posiedzenia Komisji Infrastruktury i żeby informacja na temat tych inwestycji była przedstawiona w sposób szczegółowy.

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Andrzej Adamczyk:

    Bardzo dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Posłowie! Jedna rzecz: to bardzo ważny wątek, który pan poruszył w pierwszej części odpowiedzi (Dzwonek), panie ministrze. Zwracam się z apelem, abyśmy mogli kontynuować tę debatę na specjalnym posiedzeniu Komisji Infrastruktury. Tutaj jest bardzo mało czasu. Dajmy sobie tę możliwość pogłębionej dyskusji i debaty na temat realizacji inwestycji takich właśnie programów jak ˝Kolej+˝ czy ˝Krajowy program kolejowy˝ na poszerzonym posiedzeniu Komisji Infrastruktury. To jedno.

    I dwa: jeden sygnał. Byłem niedawno z kolegami parlamentarzystami, posłami i senatorami w Małaszewiczach. Sytuacja za wschodnią granicą nie będzie wieczna. Musimy przygotować się na czas, kiedy zmienią się relacje geopolityczne i to my musimy być konkurencyjni wobec transportu z jedwabnego szlaku, z Chin przez państwa Wschodu. Nie dajmy tej szansy Węgrom, nie dajmy tej szansy Południu Europy, bo o to idzie walka. I tutaj apel i pytanie, czy realizujemy Małaszewicze tak, jak mieliśmy to pierwotnie zaplanowane. Dziękuję. (Oklaski)

8. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Piotr Malepszak:

    Panie Pośle! Panie Ministrze! Dziękuję za te pytania. Jeśli chodzi o projekty ˝Kolej+˝ wymienione przez pana posła, to świeży temat, jest podpisana umowa na dokumentację projektową dla projektu Kraków - Myślenice. Bardzo perspektywiczny projekt w obszarze aglomeracji krakowskiej, z dużą szansą na bardzo duże przewozy, tak że tutaj nie ma wątpliwości, że ten projekt należy realizować, idziemy w tym kierunku. To jest przykład projektu, gdzie... W ogóle projekty w obszarach aglomeracji, gdzie mamy szansę na największe potoki pasażerów, to są projekty najbardziej warte szybkiej realizacji, bo po prostu kolej w obszarach aglomeracyjnych realizuje największe potrzeby, bo kolej jako środek masowego transportu przeznaczony do transportu dużej liczby pasażerów i towarów tam może być najlepiej wykorzystana. Kraków - Myślenice idzie dalej, dokumentacja za 23 mln zł. Kraków - Niepołomice idzie dalej, dokumentacja za prawie 5 mln zł. Dokumentacja dotycząca obwodnicy, ominięcia w relacji do Olkusza, tak żeby przyspieszyć realizację połączenia Krajów - Olkusz, również jest realizowana.

    Przyjrzymy się tematowi linii nr 103, bo to jest temat, którego nie obejmuje program ˝Kolej+˝, ale jeśli weźmie się pod uwagę, że dotyczy on obszaru małopolsko-śląskiego, czyli obszaru o bardzo silnej demografii, to widać, że tego typu projekty wymagają działań od razu, tego, żeby zbadać tę kwestię i wykonać studium wykonalności z myślą o przyszłej realizacji. Bo tak jak powiedziałem, na projekty dotyczące obszarów, gdzie mamy największą siatkę linii kolejowych, ale też najlepszą demografię, gdzie jest najwięcej mieszkańców, gdzie mieszka najwięcej Polaków, trzeba patrzeć pod kątem realizacji w pierwszej kolejności.

    Jeśli chodzi o pytanie pana ministra Adamczyka dotyczące Małaszewicz i sprawy Cargotoru, to jak wiemy, ta sprawa toczy się od kwietnia ub.r. na styku PKP Cargo, PKP PLK. Ważne, żebyśmy mogli inwestować, chcemy realizacji tej inwestycji, bo mamy świadomość, że faktycznie... Mamy nadzieję, że szybko wyjaśni się sytuacja za naszą wschodnią granicą i będzie można znacząco zwiększyć te przewozy na jedwabnym szlaku, bo jest tu spadek. Chcemy to realizować. Jest w PKP PLK obecnie przez nowy zarząd analizowana sprawa ceny zakupu Cargotoru od PKP Cargo. Jest pewna rozbieżność co do kwoty, jest inna wycena. Jest przedstawiona wycena, określona kwota i PKP Cargo, czyli właściciel (Dzwonek), właściwie chce kwoty większej. Musimy to w najbliższych tygodniach wyjaśnić, ale podkreślam: będziemy tę inwestycję realizować. Dziękuję.

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)