Poseł Stanisław Szwed - Wystąpienie z dnia 26 stycznia 2024 roku.

Stenogram

12. punkt porządku dziennego:

Informacja Rady Ministrów o sytuacji osób starszych w Polsce za 2022 r. wraz ze stanowiskiem Komisji Polityki Senioralnej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 83 i 151).

Poseł Sprawozdawca Stanisław Szwed:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Pani Minister! Przedstawiam sprawozdanie Komisji Polityki Senioralnej oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny w sprawie informacji o sytuacji osób starszych w Polsce za 2022 r. Jak już pani minister tutaj przedstawiła, sprawozdanie zostało przedstawione i dotyczyło roku 2022. Sprawozdanie na posiedzeniu połączonych komisji w imieniu pani minister przedstawiała pani dyrektor Bogumiła Dertkowska, dyrektor Departamentu Pomocy i Integracji Społecznej.

    Tak jak już tutaj zostało powiedziane, jeśli chodzi o samą informację, to jest to siódma edycja informacji. Ona wynika z ustawy o osobach starszych i w każdej edycji tego sprawozdania są dokładane kolejne elementy różnych informacji, np. dotyczące sytuacji demograficznej, o której też już była mowa. Wiemy, że prawie 26% społeczeństwa jest w wieku powyżej 60. roku życia. Ta tendencja będzie się w następnych latach oczywiście nasilać, stąd też duże wyzwanie, jeśli chodzi o politykę senioralną. Są informacje dotyczące sytuacji ekonomicznej, rodzinnej, zdrowotnej, sytuacji na rynku pracy, dostępności, poziomu usług społecznych czy też wszelkiego rodzaju aktywności podejmowanych przez osoby starsze.

    Pani minister mówiła o dwóch programach, zarówno o programie ˝Aktywni+˝, jak i o programie ˝Senior+˝, który jest kontynuacją. Tu warto przypomnieć, że corocznie na program ˝Aktywni+˝ była przeznaczana kwota 40 mln zł, a na program ˝Senior+˝ - 60 mln zł. W perspektywie do 2025 r. mamy tutaj 200 mln zł i 300 mln zł, czyli łącznie 500 mln zł na te programy jest zapewnione. Zazwyczaj było tak, że mieliśmy niedosyt, jeśli chodzi o środki finansowe, bo chętnych do brania udziału w tych programach było znacznie więcej zarówno ze strony organizacji pozarządowych, które uczestniczyły w programach ˝Aktywni+˝, jak i ze strony przedstawicieli samorządów, jeśli chodzi o program ˝Senior+˝.

    Były też informacje dotyczące służby zdrowia, jej problemów, ale też rozwiązań, które były wprowadzane w życie. Generalnie z tej informacji wynikało, że poprawiła się sytuacja w ostatnim roku, jeśli chodzi o osoby starsze, w tym sytuacja materialna, dzięki programom, dzięki odpowiedniej waloryzacji, ale też dzięki trzynastej emeryturze i czternastej emeryturze jako dodatkowym świadczeniom dla emerytów i rencistów.

    Była również zwrócona uwaga na to, że raport powstawał jeszcze w czasie, gdy były sytuacja COVID-owa. Później też wojna na Ukrainie - to też miało wpływ zarówno na sytuację osób starszych, jak i na informację, która znalazła się w tych materiałach.

    Warto podkreślić, że w tej informacji mamy też materiały z instytucji centralnych. Wszystkie ministerstwa przesyłały do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej informacje o realizacji polityki senioralnej w stosunku do osób starszych. Był to szereg informacji zarówno z zakresu edukacji, sportu, jak i duży obszar z zakresu zdrowia. Chodzi o to, jakie działania były podejmowane w tym zakresie. Oczywiście zawsze wiodącym resortem, który ma najwięcej informacji, jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w tym przypadku, a wcześniej - Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej. Tam też było podejmowanych najwięcej działań w stosunku do obszaru polityki senioralnej. Chodzi o programy, o których mówiliśmy: ˝Senior+˝, ˝Aktywni+˝, ˝Korpus wsparcia seniorów˝, który bardzo dobrze się przyjął podczas walki z COVID-em. Jest też pełna informacja dotycząca działania tego programu, jak również programu dotyczącego dodatkowych świadczeń, które mogą w stosunku do osób starszych świadczyć samorządy. Jest również tzw. program opaski bezpieczeństwa, który również tutaj jest w tym zakresie opisany.

    Pani minister też wspomniała o programie ˝Opieka 75+˝, który też jest tutaj opisany. Program dotyczący samorządów do 60 tys. mieszkańców. W 2022 r. ponad 37 mln zł skierowano na wsparcie usług opiekuńczych. Warto podkreślić, to też wynika z tego materiału, że w tych działaniach bardzo ważny jest zarówno udział samorządów, jak i udział organizacji pozarządowych, bo cała polityka senioralna w stosunku do osób starszych musi się opierać na polityce rządowej, samorządowej i organizacjach pozarządowych.

    Warto też tutaj podkreślić, w tym materiale też to wybrzmiało, jeśli chodzi o program ˝Posiłek w szkole i w domu˝, to program jest kontynuowany od wielu lat - 510 mln bezpośrednio do szkół i 40 mln na stołówki. Ten program w kolejnych latach jest kontynuowany.

    Było też podkreślone, że w ramach programu również w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej powstała ˝Strategia rozwoju usług społecznych˝, która dotyczy procesu deinstytucjonalizacji, czyli zwiększenia opieki w miejscu zamieszkania. Jest strategia dotycząca rozwoju wsparcia osób niepełnosprawnych, bo to też przecież dotyka osoby starsze, jak też połączona z tym pierwszym punktem strategia rozwoju demograficznego, która też jest przyjęta przez poprzedni rząd do 2035 r.

    Ważnym elementem sprawozdania na temat tych działań jest kwestia związana z domami pomocy społecznej, ośrodkami wsparcia rodziny, z nowymi działaniami, jakimi są ośrodki wsparcia dla osób starszych. Te działania pokazują, że polityka wtedy w tym czasie była odpowiednia, żeby jak największa liczba osób mogła z tego programu skorzystać.

    Myślę, że warto też podkreślić informację dotyczącą programów: opieka wytchnieniowa, która pomaga osobom starszym, które potrzebują wsparcia, asystent osoby niepełnosprawnej - wszystkich działań, które zostały w tym programie opisane.

    Warto też podkreślić, że w ramach tej informacji oprócz informacji z urzędów centralnych czy wszystkich potrzebnych ministerstw ważnym elementem, który też przez lata był tu dokładany, są informacje z poszczególnych województw. To też pokazuje, jak w poszczególnych województwach są realizowane różne strategie dotyczące osób starszych, ale też, jak wygląda realizacja programu. Jest to istotne, bo można spojrzeć na swoim terenie, w swoim regionie, jak te programy są realizowane. Przede wszystkim to, jaki obszar obejmuje zarówno pomoc, jak i wsparcie dotyczące aktywności czy inne formy wsparcia, które w ramach tych działań są opisane, jeśli chodzi o wsparcie osób starszych. Myślę, że to bardzo ważny element tego sprawozdania.

    Ostatni element, który w tym sprawozdaniu jest bardzo ważny, to dobre przykłady dobrych działań. To też pokazuje, że można za nieduże środki robić bardzo dużo dobrego dla osób starszych i to zarówno poprzez organizacje pozarządowe, jak i przez samorządy.

    Samej dyskusji, zastrzeżeń, jeśli chodzi o sam materiał, nie było. Były też podziękowania dla wszystkich, zarówno dla przedstawicieli Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, jak i dla innych ministerstw i jednostek regionalnych za przygotowanie tego materiału, dla pracowników departamentów, którzy ten materiał przygotowywali. Dyskusja dotyczyła zarówno tego materiału, jak i przyszłości, bo głosy odnosiły się do sytuacji obecnej, czy te programy będą kontynuowane. Na to odpowiadała zarówno pani minister rodziny, pracy i polityki społecznej, jak i pani minister do spraw polityki senioralnej.

    Podsumowując, komisja jednogłośnie przyjęła sprawozdanie dotyczące informacji o sytuacji osób starszych w Polsce za 2022 r. Dziękuję bardzo. (Oklaski)