Lewica - pytanie z 16 listopada 2022 r.

Stenogram

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Paulina Matysiak:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wypowiedzi o alkoholu, które pojawiały się w ostatnim czasie, były szkodliwe, niepotrzebne i przede wszystkim zafałszowały problem. Moim zdaniem, naszym zdaniem to niezbyt dobrze świadczy o poziomie debaty w naszym kraju, kiedy to o dużym problemie, który trapi społeczeństwo, jakim jest alkoholizm, mówi się dopiero niejako w celu złagodzenia nieprzemyślanej, obraźliwej wypowiedzi jednego z polityków. Tutaj są potrzebne konkrety i rozwiązania. Potrzebne jest odpowiedzialne, dojrzałe podejście i państwo, które stoi po stronie obywateli, które wspiera ich i im pomaga.

    Panie Ministrze! Nasz kraj znajduje się w czołówce państw Europy pod względem spożycia alkoholu. Nie inaczej jest w przypadku częstotliwości ryzykownego picia. Szacuje się, że kilkanaście procent dorosłych Polaków ma z tym poważny problem. My chcemy się dowiedzieć, co tak naprawdę robi rząd, by przeciwdziałać alkoholizmowi, jakie wprowadził rozwiązania. Na stronie rządowej ˝Narodowego programu zdrowia˝ w dziale dotyczącym profilaktyki uzależnień niewiele można zobaczyć. Posłanka Kotula pokazuje tę stronę, tam nie ma żadnych materiałów, mimo że wszystkie inne cele są uzupełnione i można zapoznać się z różnymi dokumentami. Jeżeli chodzi o dział dotyczący profilaktyki uzależnień, nie ma tam nic. Chcemy dowiedzieć się też, co zostało poczynione, aby przeciwdziałać nielegalnym reklamom alkoholu w Internecie. Wciąż czekam na odpowiedź na swoją interpelację na ten temat. To była interpelacja do ministra sprawiedliwości. Do dzisiaj nie otrzymałam żadnej odpowiedzi. Ta cisza jest wymowna. Problem jest poważny, ponieważ nieuczciwi sprzedawcy robią wszystko, żeby ze swoimi reklamami dotrzeć do jak najszerszej grupy odbiorców. Zdarza się, że reklamy wódki czy piwa docierają do osób niepełnoletnich, nastolatków, dzieci, a to im powinniśmy zapewnić największą ochronę. (Dzwonek) Jak państwo, rząd chce skutecznie ścigać nielegalne reklamy alkoholu w Internecie? Kiedy powstaną stosowne przepisy, by ograniczać te reklamy, i kiedy osoby odpowiedzialne za ten proceder zostaną pociągnięte do odpowiedzialności?

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski:

    Szanowny Panie Marszałku! Szanowna Pani Poseł! Wszyscy Posłowie, którzy podpisali się pod tym pytaniem bieżącym, bardzo istotnym, związanym z olbrzymim problemem alkoholizmu, będącym olbrzymią przyczyną wielu jednostek chorobowych! Pytanie dotyczy w znaczącej mierze reklamy napojów alkoholowych, reklamy w Internecie.

    Zgodnie z przepisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z 1982 r. reklama napojów alkoholowych to publiczne rozpowszechnianie znaków towarowych napojów alkoholowych lub symboli graficznych z nimi związanych. Zgodnie z art. 13¹ ust. 1 tej ustawy zabrania się na obszarze kraju reklamy i promocji napojów alkoholowych, z wyjątkiem piwa, którego reklama i promocja jest dozwolona, ale są określone w tej ustawie bardzo ścisłe warunki.

    Zgodnie z art. 13² ust. 1 podmioty świadczące usługę będącą reklamą napojów alkoholowych wnoszą opłatę w wysokości 10% podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynikającej z tej usługi, a wpływy zgodnie z tym artykułem stanowią przychody Funduszu Zajęć Sportowych dla Uczniów, państwowego funduszu celowego, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw kultury fizycznej, a środki z tego funduszu przeznacza się na dofinansowanie zajęć sportowych dla uczniów prowadzonych przez kluby sportowe, które w ramach swojej działalności statutowej realizują zadania z zakresu upowszechniania kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży, a także organizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego.

    Zgodnie z art. 45² tej ustawy: kto wbrew postanowieniom prowadzi reklamę lub promocję napojów alkoholowych lub informuje o sponsorowaniu imprezy masowej, podlega karze grzywny od 10 tys. do 500 tys. zł. Orzekanie w sprawach o czyn wymieniony w tej ustawie następuje na podstawie przepisów o postępowaniu karnym. Nadzór nad reklamą w imieniu Ministerstwa Zdrowia prowadzi aktualnie Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom. W ostatnim czasie zgłoszono bardzo wiele spraw związanych z nielegalną reklamą alkoholu. Ten temat jest bardzo mocno monitorowany i znany Ministerstwu Zdrowia i krajowemu centrum. Widzimy olbrzymie nieprawidłowości w postępowaniach w tych sprawach, prowadzonych w zakresie nielegalnej reklamy napojów alkoholowych. Organy ścigania marginalizują ten problem, czego efektem jest znikoma liczba spraw, które trafiają do sądu. Najczęściej są to sprawy, które nie przechodzą do sądu. Jest to umarzane ze względu na znikomą społeczną szkodliwość czynu czy umarzane z uwagi na brak znamion czynu zabronionego, chociaż spełnia to wszelkie przesłanki przestępstwa.

    Nielegalna reklama najprawdopodobniej jest traktowana... To przestępstwo jest traktowane jako błahe i niezwiązane z innymi, jest dużo mniej istotne według prokuratur i sądów niż inne sprawy, którymi zajmuje się Policja, prokuratura i w odniesieniu do których nie znajdują te urzędy żadnych szkód w takim postępowaniu, ale to oczywiście nie znajduje żadnego uzasadnienia w badaniach naukowych. W badaniach naukowych bardzo jasno jest dowiedzione, że reklama bardzo istotnie wpływa na obywateli, w szczególności ludzi w młodym wieku, dzieci, osoby młode, dorosłe. Oczywiście na to zwróciły uwagę również firmy, które inwestują ogromne środki w reklamę w tym zakresie.

    Badania naukowe ewidentnie wskazują na związek pomiędzy ekspozycją na reklamę a piciem i upijaniem się, jednoznacznie pokazują, że ekspozycja na reklamę alkoholu znacząco zwiększa ryzyko picia alkoholu przez nieletnich. Te reklamy są faktycznie... Przekazaliśmy listy spraw, listy postępowań, listy zażaleń i uzasadnień i jest niejednolitość w orzeczeniach sądowych, zupełny brak spójności w postępowaniu przygotowawczym.

    Te wszystkie dane (Dzwonek) przekazaliśmy Ministerstwu Sprawiedliwości i na ten temat będziemy również rozmawiali na najbliższym posiedzeniu Rady do spraw Przeciwdziałania Uzależnieniom, której minister spraw wewnętrznych i administracji jest również członkiem i w której działalność jest bardzo mocno zaangażowany. Dziękuję bardzo serdecznie.

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Katarzyna Kotula:

    Bardzo dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! To jeszcze tylko króciutko chciałabym dopytać. Interesuje mnie, jaki jest faktyczny roczny społeczno-ekonomiczny koszt nadmiernego spożycia alkoholu, jakie są roczne wpływy z akcyzy. Jedyne doniesienia medialne pochodzą z artykułu w ˝Rzeczpospolitej˝ bazującego na wyliczeniach PARP i tam ten koszt był oszacowany na 30 mld zł rocznie. Oczywiście wiemy, że te koszty są rozproszone i trudno je wszystkie policzyć. Chciałabym, żeby pan potwierdził lub zaprzeczył.

    Chcę zapytać, odnosząc się do Narodowego Programu Zdrowia, do tego celu operacyjnego 2: Profilaktyka uzależnień, pkt 4: Zmniejszanie dostępności fizycznej i ekonomicznej alkoholu, jakie działania są podejmowane w tym zakresie. Szczególnie interesują mnie działania skierowane do dzieci i młodzieży.

    Chciałabym zapytać, jakie kampanie, duże kampanie społeczne, ogólnopolskie kampanie społeczne zostały w ostatnich latach przeprowadzone, ale też czy te cele, czy te różne działania są korygowane w czasie funkcjonowania tego (Dzwonek) Narodowego Programu Zdrowia, szczególnie w obliczu właśnie np. jakichś nowych badań naukowych albo badań społecznych, które pokazują nowe trendy w spożyciu alkoholu. Dziękuję bardzo.

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski:

    Dziękuję bardzo serdecznie za te dodatkowe pytania.

    Jeśli chodzi o wpływy, to ostatnio wprowadziliśmy tzw. ustawę małpkową. Mamy ok. 600 mln zł rocznie. Celem jest zmniejszenie dostępności alkoholu, w szczególności dla osób nieletnich. Widzimy, że te produkty były bardzo często sprzedawane. Ta ustawa dzięki Sejmowi została wprowadzona.

    Jeśli chodzi o akcyzę na alkohol, została przyjęta strategia wzrostu akcyzy na alkohol corocznie o 5% i w tym zakresie to jest realizowane.

    Jeśli chodzi o te wszystkie zebrane informacje, to wielokrotnie pisaliśmy o tym w interpelacjach. Przekażemy pani chyba pisemnie, potraktujemy jako uzupełnienie tej wypowiedzi, ile mamy jako Ministerstwo Finansów przychodów z akcyzy, a jakie są koszty społeczne alkoholizmu, ale jest to zdecydowanie więcej niż przychody. Alkoholizm to nie tylko koszty zdrowotne. W bardzo wielu przypadkach nowotworów jest istotną przyczyną zwiększonych zapadalności na choroby nowotworowe, ale jest również przyczyną społeczną związaną z życiem rodzinnym, z wychowaniem dzieci i w ogóle z normalnymi zachowaniami w rodzinie, w pracy. Tak że ten koszt jest bardzo wysoki i oczywiście w wielu zakresach niepoliczalny, ponieważ jest istotną przyczyną zakończenia małżeństw, zakończenia normalnych relacji rodzinnych. Tak że te informacje o wpływach i kosztach zdrowotnych przekażemy na piśmie. Dziękuję bardzo.

    (Poseł Katarzyna Kotula: Dziękujemy bardzo.)