Poseł Tadeusz Woźniak - Wystąpienie z dnia 21 lipca 2022 roku.

Stenogram

21. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (druki nr 2384 i 2445).

Poseł Tadeusz Woźniak:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość na temat urobku Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, która w dniu 19 lipca 2022 r. rozpatrywała rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw, druk nr 2445.

    Na wstępie chciałbym zaznaczyć, że w Polsce od kilku lat realizowane są głębokie reformy polskiego więziennictwa dotykające strategicznych obszarów jego funkcjonowania. Przede wszystkim dzięki przychylności Wysokiej Izby powstały dwa programy modernizacji Służby Więziennej, które pozwoliły i nadal pozwalają na unowocześnienie polskich zakładów karnych i poprawę warunków pełnienia służby przez funkcjonariuszy.

    Z powodzeniem realizowany jest rządowy program pracy więźniów. Odbudowany został system dozoru elektronicznego, powstało nowoczesne zaplecze naukowe służby więziennej. Obecny projekt ustawy stanowi obok procedowanego równocześnie projektu zmian w Kodeksie karnym wykonawczym kluczowy element programu reform ˝Nowoczesne więziennictwo˝. Jego celem jest dalsze usprawnianie działalności zakładów karnych i aresztów śledczych, reorganizacja funkcjonowania Służby Więziennej oraz poprawa bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, w tym zwłaszcza bezpieczeństwa samych funkcjonariuszy. Pamiętajmy, że Służba Więzienna jest jedną z największych w Polsce formacji mundurowych realizujących stały nadzór nad ponad 70-tysięczną grupą osób osadzonych w jednostkach penitencjarnych. Jej rola w ochronie bezpieczeństwa Polaków jest nie do przecenienia. Stawiane przed nią zadania są szczególnie trudne, gdyż wiążą się z ogromną odpowiedzialnością i dbałością o przestrzeganie prawa.

    Zakład karny, zwany powszechnie więzieniem, jest instytucją skomplikowaną i wieloaspektową. Ma nie tylko izolować przestępców, lecz także troszczyć się o prospołeczną zmianę ich postawy oraz zniechęcić ich do kontynuowania działalności przestępczej. Jest to miejsce wykonywania środków izolacyjnych. Niezależnie od typu, rodzaju oraz stopnia zabezpieczenia stanowi on szczególne środowisko społeczne stwarzające dla osób z nim związanych rodzaj odrębnego świata rządzącego się własnymi prawami i odseparowanego od reszty społeczeństwa mniej lub bardziej szczelnymi barierami.

    Zbiorowość więzienna jest nieustanie narażona na szereg zagrożeń, których charakter, intensywność i zakres oddziaływania są niezwykle zróżnicowane. Ich źródłem mogą być takie zjawiska jak proces prizonizacji, działania lub zaniechania administracji, aktywność środowisk przestępczych wewnątrz i na zewnątrz jednostek penitencjarnych, podkultura więzienna, stopień zaludnienia tych jednostek, warunki osadzenia, poziom i dostępność opieki zdrowotnej i wiele innych czynników.

    Jednym ze szczególnych zagrożeń wynikających z bezpośredniego kontaktu z osobami izolowanymi, często powiązanymi ze światem zorganizowanej przestępczości, jest zwiększone ryzyko korupcji oraz innych prób wywierania nacisku na funkcjonariuszy ze strony tych osób lub osób z nimi powiązanych i pozostających na wolności. Służba Więzienna na tle innych służb mundurowych wyróżnia się tym, że jej funkcjonowanie w przeważającym zakresie jest ograniczone do izolowanych od przestrzeni publicznej jednostek penitencjarnych w obliczu stałego zagrożenia i stałej interakcji z osobami, które popełniły przestępstwa lub są podejrzane o popełnienie przestępstw.

    Specyfika zadań Służby Więziennej oraz okoliczności i miejsca ich realizacji powodują konieczność wypracowania i wdrożenia mechanizmów gwarantujących z jednej strony utrzymanie najwyższych standardów funkcjonowania formacji więziennej, z drugiej zaś - ograniczenia w jak największym stopniu przestępczości, która pojawia się za murami więzień.

    Mając na względzie przedstawioną charakterystykę funkcjonowania Służby Więziennej, a także niewątpliwą trudność organów ścigania takich jak Policja w zwalczaniu przestępczości wewnątrz jednostek penitencjarnych, autorzy omawianego projektu ustawy przewidują powołanie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej, który będzie odrębną jednostką organizacyjną w ramach struktury Służby Więziennej. Działania tej jednostki będą ukierunkowane na rozpoznawanie przestępstw, zapobieganie im, wykrywanie ich oraz uzyskiwanie i utrwalanie dowodów przestępstw popełnionych przez osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych, funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej w związku z wykonywaniem czynności służbowych, inne osoby przebywające na terenie zakładów karnych albo aresztów śledczych oraz inne osoby przebywające poza terenem zakładów karnych lub aresztów śledczych, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem osadzonych w zakładach karnych albo aresztach śledczych lub funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej.

    Oprócz tego projektowane zmiany obejmują szereg innych rozwiązań mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo zakładów karnych i aresztów śledczych, w tym wprowadzenie obligatoryjnego stosowania środków przymusu bezpośredniego, tj. kajdanki czy pas obezwładniający, wobec wszystkich skazanych, którzy mogą stanowić lub stanowią zagrożenie w zakładzie karnym typu zamkniętego albo w areszcie śledczym, upoważnienie funkcjonariuszy Służby Więziennej do realizacji i kontynuowania pościgów za osadzonymi (Dzwonek) podejmującymi ucieczkę z jednostki.

    Jeszcze chwila, pani marszałek.

    Wicemarszałek Małgorzata Kidawa-Błońska:

    Bardzo proszę, ale proszę kończyć, panie pośle.

    Poseł Tadeusz Woźniak:

    Ponadto w projekcie znajduje się wiele zmian ułatwiających wykonywanie codziennych obowiązków przez funkcjonariuszy Służby Więziennej, reorganizujących szkolenia i nabory do tej formacji, usuwających różnego rodzaju wątpliwości interpretacyjne, który pojawiły się na tle obecnie obowiązujących przepisów.

    Wysoka Izbo! W trakcie prac Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka nad projektowaną ustawą zostały złożone i przyjęte poprawki. Dzisiaj chciałbym w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość złożyć jeszcze trzy poprawki.

    Mając na uwadze efekty prac rządu oraz sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, w imieniu Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwość wnioskuję do Wysokiego Sejmu o uchwalenie załączonego projektu wraz ze zgłoszonymi dzisiaj naszymi poprawkami i o odrzucenie wniosków mniejszości. Dziękuję bardzo. (Oklaski)