Poseł Katarzyna Maria Piekarska - Wystąpienie z dnia 19 grudnia 2019 roku.

Stenogram

10. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (druki nr 45 i 45-A).

Poseł Katarzyna Maria Piekarska:

    Wielce Szanowna Pani Marszałek! Koleżanki i Koledzy Posłowie! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska w sprawie przedłożonego projektu ustawy.

    Członkowie mojego klubu zawsze wspierają projekty mające na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej do polskiego porządku prawnego, szczególnie gdy dotyczą one udoskonalenia systemu sądownictwa i egzekwowania prawa w tak ważnej dla polskiej tożsamości kulturowej i naukowej dziedzinie, jaką są prawa własności intelektualnej. Zresztą rzeczywiście jest tak, jak był uprzejmy powiedzieć pan minister, że ten projekt wyraża są postulaty, które od dawna były prezentowane przez różnego rodzaju organizacje zajmujące się szeroko rozumianym prawem własności intelektualnej.

    Potrzeba innowacyjności i rozwijający się w olbrzymim tempie rynek cyfrowy przenoszą w znacznym zakresie kreatywność, twórczość i naukę w świat Internetu i technik cyfrowych. Ten świat przyniósł zmiany w postaci znacznych zasobów aktywności ludzkiej w przestrzeni działań kreatywnych, a jednocześnie dostarczył narzędzi dystrybucyjnych, tak że przysłowiowy Kowalski stał się nie tylko twórcą, ale również otrzymał narzędzie do publikacji i rozpowszechniania swojej twórczości. Wspomnę tu tylko o blogach internetowych, filmach na YouTubie czy zdjęciach na Instagramie. Twórczy charakter dzisiaj mogą mieć nawet tzw. tweety.

    Ten projekt jest bardzo ważny, ponieważ przed Sejmem tej kadencji stoi również implementacja innego ważnego uchwalonego w tym roku w Unii Europejskiej prawa, tj. dyrektywy o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym. Polska powinna ją wdrożyć do 7 czerwca 2021 r., a dyrektywa ta wprowadza mechanizmy, które mają umożliwić dystrybucję twórczości z uwzględnieniem proporcjonalnego udziału twórców, przychodach firm, w tym w szczególności cyfrowych gigantów nazwanych potocznie GAFA, od pierwszych liter ich nazw.

    Równie poważne wyzwania stawiają dwie uchwalone w 2019 r. nowelizacje prawa własności przemysłowej, m.in. rozszerzające pojęcie wynalazku. Zarówno znowelizowane prawo własności przemysłowej, jak i wkrótce znowelizowane prawo autorskie i prawa pokrewne będą przynosiły wiele nowych płaszczyzn sporów, które dla właściwego rozstrzygnięcia w celu zapewnienia skutecznych środków egzekwowania praw własności intelektualnej będą wymagały powszechnie dostępnych i wyspecjalizowanych sądów. Wyspecjalizowanych sądów, czyli takich sądów, z jakimi mamy do czynienia od lat 60. w Niemczech, czy trybunałem w Portugalii. Z tego względu stanowienie i właściwa organizacja specjalistycznych sądów, które będą w stanie zapewnić odpowiednie egzekwowanie praw własności intelektualnej, staje się dzisiaj bardzo ważnym zadaniem.

    Podczas pierwszego czytania projektu rządowego ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, druk nr 45, nasuwają się jednak wątpliwości, czy rzeczywiście projekt ustawy wystarczająco te potrzeby zabezpiecza. Na tym etapie wspomnę tylko o moich wątpliwościach, które budzi propozycja art. 7 nowelizacji, tj. zmiany art. 20 ustawy o sądach powszechnych, czy nie została naruszona zasada prawa dostępu do sądu. Zgodnie bowiem z załączonymi do druku nr 45 materiałami - wspominał też o tym pan minister - projektami rozporządzeń planowane jest utworzenie czterech sądów okręgowych i dwóch apelacyjnych.

    Wydaje się, że dochodzenie praw np. z tytułu naruszenia prawa do wizerunku czy czynu nieuczciwej konkurencji drobnego przedsiębiorcy przez sąd pierwszej instancji oddalony o ponad 300 km - odległość np. między Suwałkami a Warszawą - w istocie może to prawo do sądu ograniczyć. A taka organizacja wymiaru sprawiedliwości, zamiast ułatwić egzekwowanie praw własności intelektualnej zgodnie z wymogami dyrektywy, może przynieść skutek wręcz odwrotny. Miałabym pewien inny pomysł, ale zaprezentuję go w trakcie prac komisji.

    Ponadto z uwagi na nowatorską organizację specjalistycznych sądów w przedłożonym projekcie pragnę zwrócić uwagę szczególnie na istotną rolę kasacyjną Sądu Najwyższego. Uważam też, że z tego względu (Dzwonek) dla spraw własności intelektualnej powinna zostać obniżona - już kończę, pani marszałek - granica kwoty wartości sporu, dopuszczająca wniesienie skargi kasacyjnej, art. 398² k.p.c. Wydaje się, że dopuszczalność kasacji dla spraw własności intelektualnej powinna dotyczyć wartości sporu od 20 tys. zł, kwoty, powyżej której projekt zakłada wprowadzenie przymusu adwokackiego. Wydaje mi się, że mamy też jeszcze inne uwagi, ale przedstawimy je w trakcie prac komisji. W imieniu klubu rekomenduję, aby nad projektem pracować dalej z komisją. Dziękuję bardzo.