Poseł Wiesław Szczepański - Wystąpienie z dnia 12 grudnia 2019 roku.

Stenogram

2. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 43).

Poseł Wiesław Szczepański:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu klubu Lewica mam zaszczyt przedstawić stanowisko dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw, druk nr 43.

    Rada Ministrów w dniu 3 grudnia przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia ˝Programu uzupełniania lokalnej i regionalnej infrastruktury kolejowej - Kolej+˝, który ma być realizowany do 2028 r. Składa się on z trzech komponentów: inwestycyjnego, organizacji przewozów pasażerskich i ochrony infrastruktury przed likwidacją. Podstawowym komponentem jest projekt inwestycyjny. Pozostałe mają charakter uzupełniający. Rozpatrywany dziś projekt ustawy ma według uzasadnienia wspierać realizację programu ˝Kolej+˝. To część prawna tego programu.

    Projekt trafił już raz do parlamentu i, przypominam, został zawarty w druku nr 3841. Z uwagi na upływ czasu nie został on przyjęty w poprzedniej kadencji i po niewielkiej poprawce trafił z powrotem do Izby. Jest to jeden z trzech projektów zmiany ustawy o transporcie kolejowym i nie wiem, panie ministrze, dlaczego są one procedowane w ministerstwie równolegle, a nie jako jeden projekt. Pierwszy projekt dotyczący uniezależnienia Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych od zarządcy infrastruktury wszedł w życie już w poprzedniej kadencji. Prac nad pozostałymi dwoma nie udało się ukończyć. Jeden jest na etapie prac w komisji prawniczej, nad drugim dziś debatujemy.

    Zgodnie z omawianym projektem tereny kolejowe, które obecnie są niewykorzystane, zostaną przywrócone do ponownego użytkowania w celach transportowych. Możliwe będzie przekazywanie linii kolejowych do nieodpłatnego korzystania przez samorządy. Likwidacja linii kolejowych będzie możliwa pod warunkiem uzyskania zgody przez ministra infrastruktury. Działania te według wnioskodawcy mają przywrócić eksploatację infrastruktury kolejowej na terenach nieczynnych lub po zlikwidowanej infrastrukturze kolejowej. Samorządy wojewódzkie będą mogły realizować przewozy kolejowe dalej niż do najbliższej stacji za granicą swojego województwa. Według wnioskodawców winno się to przyczynić do poprawy komunikacji na terenach pozbawionych obecnie dogodnych połączeń.

    Możliwe będzie przeznaczenie środków z funduszu kolejowego na sfinansowanie lub współfinansowanie przez województwo zadań dotyczących zakupu, modernizacji oraz naprawy pojazdów kolejowych przeznaczonych do przewozów pasażerskich wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług, ale pod warunkiem zapewnienia połączeń komunikacyjnych pomiędzy sąsiednimi województwami. Nakładacie państwo w swoim planie transportowym obowiązek umożliwienia jazdy do innego województwa, ale nie dajecie na to środków. Pewnym, powiedzmy, podarkiem ma być tu możliwość uzyskania środków na modernizację i zakup taboru kolejowego.

    Niewykorzystane przez samorząd środki będą mogły być wykorzystane w roku następnym. Uproszczony zostanie system udzielania gwarancji finansowych umożliwiających rozpoczęcie procedur przetargowych. Wprowadzono nowe źródła finansowania przygotowania i realizacji inwestycji kolejowych, w tym środki uzyskane z emisji skarbowych papierów wartościowych. To tylko niektóre zmiany.

    Tempo prac nad tą ustawą zarówno w maju, jak i teraz, było ekspresowe, a projekt nie został przekazany do konsultacji stronie związkowej, z wyjątkiem związku zawodowego ˝Solidarności˝ kolejarzy, który i tak nie skorzystał z możliwości przedłożenia państwu swojej opinii.

    Rodzi się pytanie, czy obowiązek uzyskania decyzji ministra infrastruktury w celu likwidacji linii kolejowej nie będzie elementem zwiększonego nacisku na ich likwidację, a nie - na jej pozostawienie. Jak zostaną zagospodarowane dzisiaj nieczynne bocznice kolejowe? Bo udział PKP w waszym tzw. programie rządowym ˝Mieszkanie+˝ jest fikcją.

    Należy zwrócić uwagę, że umożliwienie emitowania skarbowych papierów wartościowych w celu podniesienia kapitału zakładowego PKP PLK, co jest novum, nie zostało w sposób należyty wyjaśnione. Co więcej, Rządowe Centrum Legislacji w obszernej analizie w żaden sposób nie odniosło się do tej sprawy. Zapis ten budzi niepokój strony związkowej, bo przywołuje najgorsze wspomnienia związane z prywatyzacją, pan pamięta, PKP Energetyka.

    Brak jest dostępnych analiz dotyczących skutków wprowadzenia art. 33w, mówię o papierach wartościowych. Co więcej, w druku dostępnym dla Rady Ministrów, w rozdziale 4d zagadnienie to potraktowano w sposób zgoła publicystyczny. Chciałbym zapytać, ile będzie kosztowała emisja i obsługa 11,3 mld papierów wartościowych. Kiedy zostaną one wykupione przez Skarb Państwa?

    Niepokój związków zawodowych budzi również, nie po raz pierwszy, obchodzenie zapisu ustawy o komercjalizacji PKP w zakresie przekazywania na fundusz własności pracowniczej 15% środków ze sprzedaży majątku PKP. Co prawda w ustawie mówimy o nieodpłatnym przekazaniu majątku na rzecz samorządów, jednak są to wartości finansowe.

    Poprawiając ustawę - druk nr 3841 - w art. 33w zapomnieliście państwo poprawić daty. W roku 2019 nie wyemitujemy już bowiem papierów wartościowych. Rodzi się zatem pytanie: Czy w roku 2020 rzeczywiście potrzebna jest kwota 4,9 mld zł... (Dzwonek)

    Już kończę, pani marszałek.

    ...i dlaczego jest ona o 300 mln wyższa niż w pierwotnym projekcie suma na lata 2019 i 2020?

    To tylko niektóre nasze uwagi. Więcej uwag przedstawimy w trakcie dalszych prac i zgłosimy stosowne poprawki.

    Widząc potrzebę uchwalenia tej ustawy, klub Lewicy wnosi o skierowanie niniejszego projektu do dalszych prac w Komisji Infrastruktury. Dziękuję bardzo. (Oklaski)