Poseł Andrzej Grzyb - Wystąpienie z dnia 18 listopada 2020 roku.

Stenogram

6. i 7. punkt porządku dziennego:

  6. Informacja dla Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie lipiec - grudzień 2019 r. (przewodnictwo Finlandii w Radzie Unii Europejskiej) (druk nr 186) oraz komisyjnym projektem uchwały (druk nr 297).
  7. Informacja dla Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w pracach Unii Europejskiej w okresie styczeń - czerwiec 2020 r. (przewodnictwo Chorwacji w Radzie Unii Europejskiej) (druk nr 565) oraz komisyjnym projektem uchwały (druk nr 610).

Poseł Andrzej Grzyb:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W istocie jest to historyczna debata, bo przecież my mówimy o prezydencjach fińskiej i chorwackiej. Prezydencja fińska skończyła się z końcem roku 2019, a prezydencja chorwacka skończyła się prawie pół roku temu, więc ten czasokres sprawia, że wielu spraw już nawet nie pamiętamy.

    Premier Finlandii 17 lipca 2019 r. przedstawił plan prezydencji jako prezydencji, która proponuje zrównoważoną Europę i zrównoważoną przyszłość. To było oczywiste, że Finlandia jako kraj, dla którego ważne są kwestie środowiskowe i zrównoważonego rozwoju, będzie prowadziła ten typ prezydencji. Chodziło przede wszystkim o wzmocnienie wspólnej wartości i praworządności, jak mówił premier, uczynienie Unii bardziej konkurencyjną i sprzyjającą integracji społecznej, wzmocnienie pozycji Unii jako światowego lidera w działaniach na rzecz klimatu, ale ważna też była kompleksowa ochrona obywateli, zagrożenia hybrydowe czy też bezpieczeństwo cyfrowe. Chcę podkreślić ten pierwszy punkt, bo wtedy przecież też dyskutowano na temat praworządności, mamy retrospekcję, jeśli chodzi o poprzedni punkt z wystąpieniem premiera. Nie od dzisiaj sprawa praworządności w instytucjach europejskich jest na porządku dziennym, wtedy też, trzeba powiedzieć, że Finlandia, odnosząc się do polityki klimatycznej słowami premiera, mówiła tak: Czas na rozwiązania jest teraz - now, nie kiedyś, w przyszłości. Myślę, że teraz lepiej rozumiemy, te słowa, które wtedy on wypowiedział. Zaś w sprawach międzynarodowych priorytetem była m.in. kwestia brexitu, bo wtedy przecież jeszcze Wielka Brytania opuszczała Unię Europejską, a termin był dwukrotnie przekładany. Ponadto była perspektywa rozpoczęcia negocjacji w sprawie członkostwa Macedonii Północnej i Albanii - mówił o tym pan minister Szymański - wtedy weto francuskie zablokowało tę decyzję, a szkoda, bo odłożyliśmy to o pół roku.

    W czasie prezydencji Finlandii kształtował się nowy skład instytucjonalny, byliśmy bowiem po wyborach parlamentarnych, kształtowała się nowa Komisja. Pamiętamy, że instytucja szpicenkandydata nie została zaaprobowana przez kogo? Przez liderów, czyli Radę Europejską, szefów państw i rządów. Kogo wybrano wtedy na szefową Komisji Europejskiej? Ursulę von der Leyen. To też było wtedy uznawane przez premiera naszego rządu za sukces negocjacyjny ze strony Polski. Ta Komisja pod przewodnictwem pani przewodniczącej Ursuli von der Leyen przedstawiła nową koncepcję, nowy paradygmat rozwojowy, nowy zielony ład, który dotyka nie tylko transformacji energetycznej, ale tak naprawdę wszystkich dziedzin. Wtedy też przedstawiła właściwie koncepcję rozwoju Unii Europejskiej na całe następne 5 lat, od roku 2019 aż do roku 2020. Tam są źródła tego, co się dzieje w chwili obecnej.

    Jednocześnie musimy też pamiętać, że zainicjowała chociażby taką szczegółową debatę na temat przyszłości Arktyki. Dlaczego to jest tak ważne? Bo ten obszar jest w tej chwili oglądany przez różne państwa, w tym również przez Chiny, ale też Rosję, jako miejsce potencjalnej eksploracji: surowce, droga transportowa. Z tego punktu widzenia też Unia Europejska, która dotyka akurat tego obszaru, powinna być tym zainteresowana.

    Podsumowując ten okres, mogę powiedzieć, że Finlandia sprawowała prezydencję w szczególnym czasie właśnie ze względu na kształtowanie porządku instytucjonalnego. Niezbyt wiele się działo w sprawach akurat regulacyjnych, a więc nowego prawa europejskiego, choć został podpisany pakt mobilności, który tak wiele, że tak powiem, niedobrych ocen zyskał w Polsce.

    Co Polska robiła w tym okresie? No przede wszystkim przedstawiła non-paper dotyczący sprawiedliwego i ambitnego budżetu i wieloletnich ram finansowych. Znowu wracamy do tej debaty z panem premierem. Wtedy były początki, że tak powiem, polskich ambicji i dobrze, że one zostały spełnione, a w chwili obecnej nie są możliwe do realizacji, bo są przeszkody, które pokazuje premier polskiego rządu.

    Jednocześnie ważny element jest taki, że wtedy rozpoczęły się też prace nad listą Projects of Common Interest, czyli infrastruktury krytycznej. Pan poseł Rosati też to pamięta, wielu posłów, którzy byli wtedy w Parlamencie Europejskim, pamięta, jak trudno było przeprowadzić ten projekt, żeby inwestycje w infrastrukturę gazową, które zapewniają bezpieczeństwo gazowe, (Dzwonek) mogły zostać przeprowadzone.

    Panie marszałku, chciałbym prosić jeszcze o chwilę, żebym mógł odnieść się do prezydencji Chorwacji, żeby nie było tak, jak minister Szymański...

    Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

    Tylko szybciutko.

    Poseł Andrzej Grzyb:

    ...że nie mógł tego przedstawić.

    (Poseł Sylwester Tułajew: Minister nie mógł.)

    Jeżeli chodzi o prezydencję...

    Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

    Nie, proszę pana, pan minister Szymański dostał 3 minuty więcej. Proszę mnie nie krzywdzić. Pan dostaje jeszcze minutę.

    Bardzo proszę.

    Poseł Andrzej Grzyb:

    Prezydencja Chorwacji to przede wszystkim okres, w którym wybuchła pandemia, zaprezentowany został nowy koncept rozwoju państw członkowskich Unii Europejskiej, a więc nowy zielony ład, oczekiwania dotyczące przygotowania do wieloletnich ram finansowych - jak pamiętamy, wtedy Chorwacja oddała inicjatywę nowo wybranemu przewodniczącemu Rady Europejskiej, żeby był on mocno politycznie umocowany, żeby w ogóle przeprowadzić to przez instytucje europejskie - i oczywiście zmiana priorytetów ze względu na COVID. Wszystko to wydarzyło się w okresie prezydencji chorwackiej. Premier Chorwacji powiedział: zrównoważony rozwój, polityka migracyjna, rozszerzenie o Bałkany. Tu odnieśli sukces, ale przełamany został też opór Francji, która blokowała to rozszerzenie.

    Tutaj trzeba pochwalić polski rząd. Był on inicjatorem konferencji w Poznaniu dotyczącej rozszerzenia o Bałkany Zachodnie. To ważny element stabilizacji Unii Europejskiej i Europy w tym rejonie.

    To, co się nie udało, to niedokończone kwestie związane z brexitem. Trzeba powiedzieć też o ograniczonej możliwości inicjowania przez Chorwację inicjatyw dotyczących epidemii. To domena państw członkowskich. Mimo to, kiedy teraz podsumowujemy pakiet decyzji, to okazuje się, że jest tam wiele dobrych rozwiązań.

    Co wydarzyło się w tym czasie, jeśli chodzi o stronę polską? Miały miejsce przede wszystkim dodatnie transfery finansowe - ponad 7,6 mln euro wpłynęło per saldo do Polski. To również transfery z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych. Chodzi o 52 projekty o wartości 55,3 mld zł. Warto też powiedzieć, że do 29 czerwca 2020 r. podpisano - chodzi o stronę polską - 63 tys. umów na kwotę prawie 471 mld zł na różne inwestycje. 1/3 z nich dotyczy zrównoważonego transportu.

    Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

    Panie pośle, muszę panu niestety podziękować. Sprawiedliwość musi być. Pan minister miał o 3 minuty więcej, pan też ma o 3 minuty więcej.

    Poseł Andrzej Grzyb:

    Ostatnie zdanie.

    Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:

    Ostatnie zdanie, proszę bardzo.

    Poseł Andrzej Grzyb:

    Panie Marszałku! Informacje dotyczące dwóch prezydencji rozpatrzone zostały przy współudziale przedstawicieli tych prezydencji - ambasadorów - zarówno na początku, jak i na końcu. Konkluzja końcowa komisji: Komisja do Spraw Unii Europejskiej wnosi do Wysokiej Izby o przyjęcie tych dwóch informacji. Dziękuję bardzo. (Oklaski)