42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego

42 lata temu, 13 grudnia 1981 r., władze komunistyczne wprowadziły w Polsce stan wojenny. Jego celem było zdławienie niezależnego ruchu społecznego, który z wielką mocą ujawnił się w sierpniu 1980 r., a następnie w formie związku zawodowego „Solidarność” przyciągał coraz szersze kręgi obywateli mających nadzieję na poprawę sytuacji bytowej oraz na poszanowanie przez rządzących praw człowieka.

Ogłoszeniu stanu wojennego towarzyszyło wyprowadzenie na ulice wojska. Władze drastycznie ograniczyły wolności i swobody. Zawieszona została działalność wszystkich związków zawodowych i central związkowych, w tym „Solidarności”. Działacze opozycji demokratycznej zostali internowani – łącznie przez cały okres trwania stanu wojennego wolności pozbawiono w ten sposób ok. 10 tys. osób. Zawieszono działalność wielu organizacji społecznych, w tym Niezależnego Zrzeszenia Studentów, powstałego po Sierpniu '80. Zakazane zostały zgromadzenia, pochody i manifestacje, zawieszono prawo do strajku. Zaostrzeniu uległa cenzura, zamknięto większość tytułów prasowych, w tym wydawany przez opozycję od kwietnia 1981 r. „Tygodnik Solidarność”. Kontrolowano przesyłki pocztowe i rozmowy telefoniczne.

W parze z zaostrzeniem przepisów szło ich brutalne egzekwowanie, często wykraczające poza granice drakońskiego prawa. Liczbę wszystkich ofiar śmiertelnych stanu wojennego szacuje się na od ok. 50 do ponad 100. Bolesnym symbolem stała się masakra w kopalni „Wujek” w Katowicach dokonana przez oddziały wojska i milicji. Zginęło w niej dziewięciu górników, a 23 zostało rannych. Koszty społeczne stanu wojennego miały jednak o wiele szerszy zasięg. Zaliczyć do nich należy stosowane przez władze represje, np. zwolnienia z pracy, często z połączone z zakazem wykonywania zawodu, zmuszanie do opuszczenia kraju. Pogłębił się kryzys gospodarczy, przejawiający się m.in. trudnościami z zaopatrzeniem w artykuły codziennego użytku. Stan wojenny zniesiono w lipcu 1983 r., jednak jego skutki Polska i Polacy odczuwali przez wiele lat.

W 1981 r. wolny świat okazał Polsce i Polakom wsparcie. W symbolicznym geście obywatele państw zachodnich zapalili w oknach swych domów zapalili świece. Do akcji włączyli się wówczas m.in. papież Jan Paweł II i prezydent USA Ronald Reagan. W 2002 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił 13 grudnia Dniem Pamięci Ofiar Stanu Wojennego. Uchwała została podjęta przez aklamację.