Poseł Władysław Kosiniak-Kamysz

Stenogram

10. punkt porządku dziennego:

Informacja Prezesa Rady Ministrów i członków Rady Ministrów na temat powodzi we wrześniu 2024 r. w południowo-zachodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, działaniach podjętych w celu zapobieżenia jej skutkom oraz w celu ich usunięcia.

Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz:

    Dziękuję bardzo.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękujemy za tę część debaty, bardzo ważne wystąpienia i oświadczenia wszystkich klubów. Jesteśmy głęboko przekonani, że ta jedność w obliczu zagrożenia, tragedii przede wszystkim tych, którzy we własnych domostwach, gospodarstwach, w miejscowościach doświadczyli skutków powodzi, jest po prostu bardzo ważna.

    W momencie, kiedy prowadzimy tę dyskusję, wciąż na wałach są strażacy Państwowej Straży Pożarnej, strażacy ochotnicy, policjanci i żołnierze. Patrolują i wzmacniają wały w województwie lubuskim, w województwie zachodniopomorskim, wszędzie tam, gdzie zbliża się lub utrzymuje się fala, bo ona jest bardzo długa, utrzymuje się przez kilkadziesiąt godzin i powoduje, że zmęczenie wałów jest niezwykle doskwierające i niebezpieczne. Dlatego jeszcze raz, jak myślę, od nas wszystkich, od całej Wysokiej Izby płyną wyrazy wielkiego szacunku za nieprzerwaną, wielogodzinną pracę w dzień i noc, za służbę, która przynosi efekty. Pozytywne jest to, co na pewno płynie z tej części debaty, czyli ta wzajemna solidarność, która wybrzmiewała w tej części debaty dokładnie, wybrzmiewała w głosach wszystkich klubów parlamentarnych.

    To, co na pewno chcielibyśmy jeszcze raz powtórzyć, to moment, w którym rozpoczęły się wszystkie działania. Kiedy Rządowe Centrum Bezpieczeństwa na polecenie pana ministra Siemoniaka jest zwoływane pierwszy raz, po ostrzeżeniach z 10 i 11 września.

    (Poseł Przemysław Czarnek: Kiedy?)

    Kiedy pierwsze sygnały są zgłaszane do poszczególnych służb. Pamiętam dobrze 12 września, to, kiedy gen. Kukuła już dzień wcześniej robił rozpoznanie, gdy ok. godz. 9 rano rozmawiam z nim przez telefon, przy czym jest już po rozmowie z ministrem Leśniakiewiczem, który w szybkim tempie daje zapotrzebowanie dla wojska. 12 września rozpoczyna się tworzenie wojskowych zgrupowań zadaniowych: czterech wojskowych zgrupowań zadaniowych utworzonych przez WOT, do tego pięciu grup inżynieryjnych utworzonych przez wojska operacyjne. O godz. 14 w dniu 13 września jest meldunek o pełnej gotowości. Porównując to do działań wojska i zaangażowania wojska w poprzednie masywne zdarzenia powodziowe, szczególnie do 2010 r., kiedy skala powodzi na terytorium kraju była większa, bo większy obszar był objęty powodzią, żołnierzy było w najliczniejszym momencie zaangażowanych ok. 7 tys., teraz jest ich 26 tys., a włączenie się do działań Sił Zbrojnych było w późniejszym terminie niż teraz i nastąpiło w momencie, kiedy woda zalewała miejscowości. Teraz było przed wystąpieniem wody, przed zalaniem miejscowości, nawet przed opadami, masywnymi opadami deszczu.

    To jest pierwsza kwestia. Dalej są straż pożarna, szkoły aspirantów, bo działają nie tylko służący w Państwowej Straży Pożarnej, ale też szkoły aspirantów. Choćby szpital w Stroniu Śląskim został utworzony przez szkołę aspirantów z Krakowa. Były podejmowane także inne działania, zgodnie z zapotrzebowaniem na określone materiały i środki zgłaszanym przez gminne, powiatowe czy wojewódzkie sztaby zarządzania kryzysowego. Tu ustawa bardzo precyzyjnie opisuje schemat postępowania i on jest hierarchiczny w tym wypadku. Dlaczego takie zaangażowanie? To pytanie też się przewijało w wielu wypowiedziach o zaangażowaniu premiera, członków rządu, szefów poszczególnych formacji mundurowych i ich obecności na posiedzeniach sztabu i otwartych sztabów. To jest element komunikacji strategicznej, którą prowadziliśmy w tym zakresie. Komunikacja i informacja, szczególnie na terenach, na których były problemy z łącznością internetową, za pośrednictwem tradycyjnych środków przekazu, takich jak radio i telewizja, dawały szansę na informowanie o działaniach rządu, o działaniach służb, o obecności, o tym, że takie i takie elementy systemu bezpieczeństwa są uruchamiane: od działania zabezpieczającego przed powodzią, umacniania wałów przez elementy związane z ewakuacją do ratowania życia i zdrowia. Wielką operacją była np. ewakuacja szpitala w Nysie, ciężko chorych, leżących.

    (Głos z sali: To była kompromitacja.)

    Ewakuacja była przeprowadzona w taki sposób, by zachować bezpieczeństwo i zdrowie, życie pacjentów, również tych najciężej chorych.

    (Głos z sali: Nikt szpitala nie poinformował.)

    Do tego dochodziła ewakuacja zakładu opiekuńczo-leczniczego, w którym większość osób była leżąca. Odbywało się to przy użyciu PTS-ów i przy użyciu śmigłowców.

    (Głos z sali: Wszystko źle, dla nich to wszystko źle.)

    To był moment krytyczny, gdy na pewno trzeba zabezpieczyć funkcje życiowe pacjenta i przetransportować go do innych ośrodków medycznych. Więc dochodziło do sytuacji...

    (Głos z sali: Gdzie? Na halę sportową ich wywieźliście.)

    Rozumiem wasze emocje, bo to jest naturalne, że w momentach trudnych każdy ma prawo do wyrażania tych emocji, ale uszanujcie tych ratowników medycznych, tych żołnierzy, tych strażaków, którzy w deszczu, w nocy, przez całą noc ewakuowali szpital w Nysie i zrobili to bardzo dobrze, naprawdę. Proszę o szacunek dla nich. (Gwar na sali)

    Proszę o szacunek dla nich. (Oklaski)

    (Poseł Janusz Kowalski: Na pontonach się nie ewakuuje ludzi.)

    Proszę o szacunek dla nich. Naprawdę nie...

    (Poseł Janusz Kowalski: Bijecie brawo, że ludzi na pontonach ewakuowaliście.)

    Myślę, że ci wszyscy biją brawo strażakom...

    (Poseł Janusz Kowalski: To skandal!)

    Wicemarszałek Dorota Niedziela:

    Panie pośle Kowalski, bardzo proszę nie przeszkadzać.

    Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Obrony Narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz:

    ...żołnierzom Wojska Polskiego, ochotnikom i wszystkim tym, którzy ratowali życie. To jest naprawdę wielki szacunek. Myślę, że pan poseł tu również ten szacunek wyraża pomimo teraz wzburzenia.

    To była sprawa niezwykle ważna, żeby ten moment ewakuacji w różne miejsca... A przypomnę, że prawie 5 tys. osób zostało ewakuowanych, również w warunkach bardzo trudnych, bo z niedzieli na poniedziałek czy z poniedziałku na wtorek to było wciąż przy mocno padającym deszczu, przy obfitych opadach i w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych, które nie zawsze pozwalały na użycie śmigłowców.

    Na koniec chciałbym jeszcze powiedzieć o jednej sprawie, która w tej pierwszej części nie wybrzmiała, a jest też sprawą solidarności między państwami, między naszymi sojusznikami. Tutaj duża współpraca z Republiką Czeską i to też jest inaczej, niż było np. w 1997 r. Cały czas mamy kontakt z Republiką Czeską. Oni też mieli moment krytyczny u siebie, którego nie przewidywali, czyli pęknięcie wału w okolicach Ostrawy i zalanie Ostrawy. Żadne hipotezy nie zakładały takiego scenariusza. Działo się to na początku ubiegłego tygodnia. Wtedy też polscy saperzy wraz z naszymi partnerami z Czech zostali wezwani do oceny ryzyka nad Ostrawą, czy nie trzeba im tam pomóc, ale wcześniej jeszcze Republika Czeska użyczyła załogi i piloci, obsługa naziemna od niedzieli uczestniczyła również w działaniach ratunkowych na terytorium Polski. Na stałe te trzy śmigłowce Mi-17 wojska, sił powietrznych Republiki Czeskiej stacjonują w Powidzu. Są w Europejskich Siłach Szybkiego Reagowania. Te przez ostatnie dni współdziałały z polskimi żołnierzami pilotami.

    Chciałbym bardzo serdecznie podziękować naszym sąsiadom z Republiki Czeskiej. Chciałbym podziękować wszystkim państwom, które zgłaszają do nas ofertę wsparcia, pomocy, naprawy. Grupy rozpoznawcze wysłali już nasi sojusznicy z Turcji, którzy chcą wspomóc nas w budowie mostów. Pamiętają piękną akcję naszych służb w trakcie ratunkowej operacji w Turcji, kiedy postawiony tam został szpital polowy. Chcą się za to też odwdzięczyć. Przyjeżdżają do Polski, będą pomagać w działaniach inżynieryjnych. To samo zgłasza Republika Federalna Niemiec. Są zgłoszenia z Francji, z Włoch, z innych państw. Bardzo za to serdecznie dziękujemy. To jest praktyczny wymiar solidarności europejskiej w ramach Unii Europejskiej, jak również solidarności sojuszniczej w ramach Paktu Północnoatlantyckiego.

    Jeszcze raz serdeczne pozdrowienia dla tych wszystkich, którzy też dzisiejszej nocy bronią wałów, udzielają pomocy i dbają o bezpieczeństwo na terenach doświadczonych powodzią. (Oklaski)