Posłanka Urszula Nowogórska

Stenogram

28. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o obywatelskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej (druki nr 32 i 503).

Poseł Urszula Nowogórska:

    Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu Klubu Parlamentarnego PSL - Trzecia Droga przedstawić stanowisko klubu w odniesieniu do obywatelskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw w celu wprowadzenia renty wdowiej, druk nr 503.

    Wysoka Izbo! Projekt został poparty przez ponad 200 tys. obywateli. Nad tym projektem Komisja Polityki Społecznej i Rodziny pracowała 22 maja i 27 czerwca. Jednym z głównych założeń tego projektu jest zapobieganie degradacji ekonomicznej i pogarszaniu się sytuacji ekonomicznej wdów i wdowców pobierających świadczenia emerytalne. W obecnym stanie prawnym w przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada wypłaty tylko jednego świadczenia. Uprawniona osoba musi dokonać wyboru, które świadczenie chce otrzymać. Jeżeli tego nie zrobi, odpowiedni organ będzie wypłacał świadczenie wyższe. Sytuacja seniorów staje się coraz trudniejsza, wielu z nich samotnie zmaga się ze swoimi problemami. Dlatego należy podjąć działania, by ich po prostu po ludzku wesprzeć. Stąd propozycja dziedziczenia emerytur współmałżonka. Obecnie ok. 1,5 mln osób w Polsce ma ogromny problem z utrzymaniem się po śmierci współmałżonka. Jeżeli w małżeństwie pierwszy odejdzie mąż, to kobieta, która zazwyczaj ma znacznie niższą emeryturę ze względu na krótszy okres składkowy, przerwy w okresie składowym, np. po urodzeniu i wychowaniu dzieci, jest po prostu w trudnej sytuacji materialnej. Z powodu niższych zarobków, bo cały czas w Polsce mamy do czynienia z luką płacową, musi podjąć decyzję, czy zostaje przy swojej emeryturze, czy przechodzi na 85% świadczenia męża, tzw. rentę rodzinną. Kobiety żyją statystycznie o 9 lat dłużej, mają niższe emerytury i często nie stać ich na godne przeżycie. Średnia emerytura kobiety jest niższa o ok. 1000 zł miesięcznie od emerytury mężczyzny. Można by powiedzieć, że za mało by żyć, a za dużo by umrzeć. Wielu świadczeniobiorców uważa, że taki system po prostu jest niesprawiedliwy. W wielu krajach Unii Europejskiej obowiązują inne reguły zbiegu prawa do doświadczeń emerytalno-rentowych. W większości z nich jest łączenie świadczeń po prostu bez ograniczeń. Projekt ustawy, nad którym dzisiaj się pochylamy, zakłada, że pozostała przy życiu osoba, kobieta lub mężczyzna, może zachować swoje świadczenie emerytalne i 50% renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku lub zdecydować się pobieranie renty rodzinnej po współmałżonku i 50% swojego świadczenia. Prawo do takiego rozwiązania mogą mieć wszyscy uprawnieni do świadczeń ubezpieczeni w ZUS, KRUS, mundurowi, Policja, strażacy czy nauczyciele. Główny limit otrzymywanego świadczenia ma wynosić trzykrotność średniej emerytury.

    Wysoka Izbo! Najczęstszym stwierdzeniem samotnego seniora jest stwierdzenie: nie stać mnie na to. Leki, podstawowa żywność, środki czystości, ubrania czy produkty pierwszej potrzeby to często towary luksusowe. Jak wynika z raportu Szlachetnej Paczki za rok 2023, tzw. raportu o biedzie, ok. 300 tys. seniorów żyje w skrajnym ubóstwie. Ubóstwo pozbawia często ludzi szacunku do samych siebie, wyklucza z życia społecznego, z relacji z innymi ludźmi. Stają się samotni, porzuceni i osamotnieni w swojej trudnej sytuacji. Poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego jest podstawowym elementem życiowej stabilizacji. Pomoc emerytom, pomoc rencistom to zobowiązanie nie tylko polityczne, to zobowiązanie i obowiązek po prostu ludzki i obywatelski. Kiedy małżonkowie stanowili przez dłuższy czas jedno gospodarstwo domowe, po śmierci jednego z nich trudno jest im związać koniec z końcem. To stwierdzenie dość często dzisiaj wypowiadane. Najczęściej są to kobiety, które mają zdecydowanie niższe świadczenia emerytalne. Uważamy jako klub, że proponowane rozwiązania są bardzo potrzebne i należą się naszym seniorom, zwłaszcza tym, którzy otrzymują świadczenia najniższe, np. z KRUS-u.

    Wysoka Izbo! Mój klub popiera zaproponowany kierunek rozwiązań. Będziemy dwoma rękami głosować za tym projektem, bo uważamy, że jest to projekt sprawiedliwy społecznie i potrzebny obywatelsko. Bardzo dziękuję. (Oklaski)