Posłanka Urszula Nowogórska

Stenogram

14. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych o rządowym projekcie ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej (druki nr 664 i 749).

Poseł Urszula Nowogórska:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie Generale! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt w imieniu swojego klubu, klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego - Trzeciej Drogi, przedstawić stanowisko w stosunku do rządowego projektu ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej zawartego w drukach sejmowych nr 664 i 749.

    Wysoka Izbo! Zmienia nam się bardzo świat. Pojawiają się międzynarodowe zagrożenia, czego najlepszym dowodem są wydarzenia, które dzieją się na Ukrainie. Stąd też słowa ˝bezpieczeństwo i ochrona ludności˝ nabierają właśnie szczególnego znaczenia. Mówiąc o tym projekcie, musimy mieć również świadomość, że w wyniku wprowadzenia ustawy o obronie Ojczyzny w marcu 2022 r. - już mówiłam o tym w swoim wcześniejszym wystąpieniu - powstała luka prawna, która sprawiła, że ustawa o ochronie Ojczyzny uchyliła ustawę o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej z 1967 r. Ten projekt, o którym dzisiaj dyskutujemy, powstał dzięki doskonałej współpracy szczególnie dwóch ministerstw, Ministerstwa Obrony Narodowej i Ministerstwa Administracji i Spraw Wewnętrznych z obecnym tutaj panem ministrem Leśniakiewiczem. Długo pracowano w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych i stworzono taką specjalną do rozpatrzenia projektu podkomisję, co pokazało, że kwestie dotyczące bezpieczeństwa obywateli mogą połączyć również różne obozy polityczne i stronnictwa polityczne w merytorycznej pracy i odpowiedzialności.

    Myślę, że jest to prawdopodobnie taka pierwsza próba zagospodarowania od podstaw szerokiej i wielowątkowej dziedziny, jaką jest obrona cywilna. Dla lepszego zrozumienia całej ustawy i intencji, jaką ta ustawa zawiera, pozwoliłam sobie użyć takiego sformułowania trochę medycznego, może z uwagi na to, że mam wykształcenie medyczne. A więc uważam, że ochrona ludności jest jak skóra, która ochrania wszystko to, co pod nią się znajduje. I podobnie jest z ochroną ludności, bo jeżeli skóra jest ciągła, to wtedy wiemy, że ona istnieje i żaden organ nie zostanie uszkodzony.

    Natomiast w momencie, kiedy system ochrony ludności nie działa tak, jak powinien, wtedy mówimy o niedoskonałym systemie ochrony społecznym obywateli, jak również o niepełnym bezpieczeństwie w tym zakresie.

    W perspektywie wielu zagrożeń system ochrony ludności ma zapewnić względnie normalne życie obywateli i funkcjonowanie aparatu państwa. Rządowa ustawa, o której dzisiaj rozmawiamy, tworzy system ochrony ludności, który będzie mógł się przekształcać w obronę cywilną np. w przypadku, kiedy pojawią się zagrożenia wojenne. Musimy sobie zdawać sprawę, że projekt dotyczy przestrzeni życia każdego z nas i że nie ma ochrony państwa tylko i wyłącznie siłami zbrojnymi. Jest to takie archaiczne myślenie, bo musimy wiedzieć, że siły zbrojne służą do zupełnie innych celów, natomiast musi zostać stworzony system ochrony ludności niezależny od tego pierwszego. Właśnie dlatego dzisiaj rozmawiamy o projekcie ustawy zawartej w drukach nr 664 i 749.

    Ustawa m.in. tworzy system bezpiecznej łączności państwowej, która da ciągłość funkcjonowania administracji oraz ochrony ludności w czasie pokoju i w czasie wojny. Na realizację nowych rozwiązań rząd będzie przeznaczał nie mniej niż 0,3% PKB. Tak jak tutaj zostało powiedziane z tej mównicy, połowę tej kwoty będzie dawało Ministerstwo Obrony Narodowej. Konstrukcja systemu oparta będzie na Państwowej Straży Pożarnej, ochotniczych strażach pożarnych, Państwowym Ratownictwie Medycznym, systemie powiadamiania ratunkowego, strukturach zarządzania kryzysowego, podmiotach leczniczych, organizacjach pozarządowych. Na system ochrony ludności składać się będą organy administracji publicznej, podmioty wykonujące zadania ochrony ludności, zasoby ochrony ludności. Organami ochrony ludności będą ministrowie, którzy kierują działaniami administracji rządowej, oraz minister administracji i spraw wewnętrznych, wojewoda, marszałek województwa, starosta, wójt, burmistrz, prezydent miasta. Podmiotami ochrony ludności będą Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej, ochotnicze straże pożarne i inne organizacje ratownicze, Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, podmioty lecznicze, wybrane służby, inspekcje i straże, podmioty gospodarcze, które zapewniają podstawowe usługi społeczne.

    Na poziomie centralnym systemem ochrony będzie zarządzał i koordynował go minister administracji i spraw wewnętrznych, który wspierany będzie przez Rządowy Zespół Ochrony Ludności. Wzmocnione zostanie również Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Będzie ono miało trzy główne zadania: informowanie, ostrzeganie, alarmowanie.

    Gdyby, nie daj Boże, ogłoszono stan wojenny, system ochrony ludności przekształci się w obronę cywilną, organy ochrony ludności staną się organami obrony cywilnej, podmioty ochrony ludności staną się podmiotami obrony cywilnej, zaś minister administracji i spraw wewnętrznych stanie się szefem obrony cywilnej. Utworzone zostaną plany ewakuacji ludności, które dotyczyć będą przemieszczania się i przejęcia w bezpieczne miejsca w czasie wojny lub klęski żywiołowej. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa przygotuje krajowy plan ewakuacji, a wojewoda przygotuje wojewódzki. Uregulowane zostaną w rozporządzeniu ministra administracji i spraw wewnętrznych wytyczne w sprawie warunków technicznych dla budowli ochronnych i dla ich użytkowania.

    Głównym ogniwem, na którym spocznie ciężar systemu ochrony ludności, o którym tutaj również dużo powiedziano, staną się samorządy terytorialne, które będą posługiwać się zasobami ochrony ludności w celu zorganizowania zadań stojących przed organami. Mówiąc o zasobach, miejmy świadomość, że mówimy o kategorii, do której zaliczamy w zasadzie wszystko, co służy m.in. udzielaniu pomocy, magazynowaniu wody, dostarczaniu energii, utrzymywaniu łączności, zabezpieczaniu produktów leczniczych.

    Minister administracji i spraw wewnętrznych zarządza również korpusem obrony cywilnej, który składać się będzie z personelu obrony cywilnej oraz krajowej rezerwy obrony cywilnej. To tak w wielkim skrócie, Wysoka Izbo, to, o czym mówi ta ustawa.

    Chciałam powiedzieć, że oprócz tego musimy również mieć świadomość, że będzie potrzeba szerokiej edukacji i uświadamiania społecznego, żeby ustawa miała możliwość realizacji.

    Natomiast chciałam również powiedzieć, że mój klub, klub Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga, pochyla się nad tym projektem z wielkim zrozumieniem. Rozumiejąc potrzebę wprowadzenia tej ustawy, będziemy głosowali za przyjęciem tego projektu ustawy. Bardzo dziękuję. (Oklaski)