Poseł Tomasz Siemoniak

Stenogram

13. i 14. punkt porządku dziennego:

   13. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (druki nr 672 i 672-A).
   14. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych ze wsparciem finansowym dla poszkodowanych przez powódź w 2024 roku (druk nr 669).

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, Koordynator Służb Specjalnych Tomasz Siemoniak:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Wczoraj Wysoka Izba wysłuchiwała informacji prezesa Rady Ministrów i ministrów na temat sytuacji powodziowej. W ramach tej informacji zapowiadaliśmy, że dziś przedkładamy Wysokiej Izbie projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw. Będę chciał państwu przedstawić kilka głównych założeń tego projektu, prosząc bardzo o to, żeby ze względu na sytuację Wysoka Izba bardzo pilnie tym projektem się zajęła.

    Oczywiście ważnym kontekstem tego projektu jest to, że Rada Ministrów 16 września, na samym początku zdarzeń powodziowych, wprowadziła po raz pierwszy w historii stan klęski żywiołowej jako zdefiniowany konstytucyjnie stan nadzwyczajny. Dodać trzeba, że powódź z 1997 r. jeszcze nie była w czasie obowiązywania konstytucji z 1997 r., więc ten stan prawny wtedy był inny. Także 17 września Rada Ministrów wydała rozporządzenie uruchamiające w trybie natychmiastowym przewidziane ustawą powodziową z 2011 r. mechanizmy pomocowe, w tym zasiłek powodziowy oraz szczególny tryb udzielania dotacji dla gmin dotkniętych kataklizmem. Zwrócę uwagę, że 16 września zapadła także decyzja o tym, że zasiłek powodziowy to 2 tys., natomiast zasiłek z pomocy społecznej dla poszkodowanych przez powódź wzrósł z 6 tys. do 8 tys. To rozporządzenie w sprawie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej było już kilkukrotnie nowelizowane. Jeśli chodzi o zakres terytorialny, to tym rozporządzeniem były obejmowane po prostu kolejne powiaty, kolejne gminy.

    Kolejnym etapem stało się dla Rady Ministrów opracowanie specjalnej ustawy nowelizującej ustawę z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. To bardzo duża praca wykonana przez wszystkie ministerstwa. Chociaż Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji jest tym resortem, który wniósł to na posiedzenie rządu, mam zaszczyt reprezentować rząd, to jest to praca wszystkich resortów. Jest to ustawa, która dotyczy bardzo różnych dziedzin życia, dlatego w toku dalszej pracy bardzo wielu ministrów, wiceministrów będzie tutaj do państwa dyspozycji, żeby przedstawiać rozwiązania, występować przed Wysoką Izbą bądź przed komisjami.

    Najważniejsze zagadnienia zawarte w tej ustawie dotyczą uproszczenia procedur wykonywania świadczeń medycznych wobec osób na terenach objętych powodzią. Na podstawie praktyki w czasie tych kilkunastu trudnych dni uznaliśmy, Ministerstwo Zdrowia uznało, że w tym obszarze należy dokonać pewnych uproszczeń po to, aby różne rozwiązania, które przyjęliśmy, też rozwiązania tymczasowe, to znaczy skierowanie tam ambulatorium Państwowej Straży Pożarnej czy szpitala polowego Ministerstwa Obrony Narodowej w Nysie, mogły funkcjonować w oparciu o nowy stan prawny.

    Jest to też kwestia wprowadzenia świadczenia, zasiłku losowego na cele edukacyjne w wysokości 1 tys. zł dla dzieci i uczniów. Jest to wsparcie finansowe przyznawane w sytuacjach losowych dla uczniów poszkodowanych w wyniku powodzi, podkreślę to, niezależnie od spełnienia przez rodzinę ucznia kryterium dochodowego. Ustawa dotyczy też związanych z powodzią ułatwień dla pracowników młodocianych realizujących przygotowanie zawodowe u pracodawców, uzupełnienia przepisów w związku ze szkodami, jakich doznała w wyniku powodzi infrastruktura szkół, przedszkoli i innych jednostek systemu oświaty, czy umożliwienia wykorzystania środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych na usunięcie powstałych na skutek powodzi szkód, jeśli chodzi o zlikwidowane uprzednio bariery techniczne i architektoniczne w przedszkolach, szkołach i placówkach systemu oświaty.

    Ustawa dotyczy również tymczasowego zniesienia ograniczeń liczby uczniów w oddziałach klasowych na terenach powodziowych oraz umożliwienia tworzenia tymczasowych miejsc nauki. Wczoraj pani minister Barbara Nowacka informowała Wysoką Izbę, ile szkół jest zamkniętych, dlatego że uszkodzenia budynków wymagają dłuższego remontu, w niektórych przypadkach remontu, który będzie wymagał znaczniejszych nakładów. W związku z tym, aby zapewnić ciągłość edukacji, ograniczenie liczby uczniów zostanie tymczasowo zniesione.

    Ustawa dotyczy także rozszerzenia katalogu odbiorców wsparcia udzielanego z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców o kredytobiorców, którzy chociażby czasowo utracili możliwość korzystania z domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego na skutek powodzi.

    Ustawa dotyczy również ułatwień w zakresie odtwarzania zniszczonej i uszkodzonej infrastruktury transportowej i kolejowej m.in. z wykorzystaniem mechanizmu opartego na Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg. W tym celu proponuje się wprowadzenie w funduszu nowej kategorii zadań do dofinansowania, czyli tzw. zadań powodziowych polegających na budowie, przebudowie lub remoncie dróg wojewódzkich, dróg powiatowych lub dróg gminnych zniszczonych lub uszkodzonych w wyniku powodzi lub osunięcia ziemi we wrześniu 2024 r.

    Ustawa dotyczy również ułatwień w zakresie przepisów dotyczących rejestracji pojazdów i skrócenia procedur prowadzonych przez organy właściwe, jeśli chodzi o udzielanie zgód wodnoprawnych. Jest to związane z przeciwdziałaniem skutkom powodzi. Ma to na celu stworzenie prawnych możliwości pozwalających na szybszą i proszą odbudowę, remont lub rozbiórkę urządzeń wodnych, które zostały uszkodzone lub zniszczone na skutek powodzi. Będzie też istniała możliwość zawieszenia natychmiastowej wykonalności tytułu wykonawczego w postępowaniu egzekucyjnym na wniosek dłużnika lub wstrzymania jego wykonania.

    W tym projekcie proponuje się, aby pracownikowi zamieszkującemu tereny objęte powodzią przysługiwało w czasie trwania powodzi zwolnienie od pracy w wymiarze do 20 dni. Celem przepisu jest zapewnienie pracownikom dodatkowego czasu wolnego pozwalającego na podjęcie działań koniecznych dla usunięcia skutków powodzi. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia.

    Wskazuje się, że wójt, burmistrz czy prezydent miasta może upoważnić w formie pisemnej każdego pracownika urzędu gminy oraz gminnej jednostki organizacyjnej do wydawania decyzji o przyznaniu oraz o wypłacie zasiłku. To jest bardzo ważna praktyczna sprawa związana z tym, że zasiłki, o których wcześniej wspominałem, muszą być wypłacane przez system pomocy społecznej gminy. Często wśród poszkodowanych są pracownicy społeczni. Często zdarza się też w tych poszkodowanych gminach, że budynki, w których mieszczą się gminne bądź miejskie ośrodki pomocy społecznej, też zostały uszkodzone. Potrzeba takiej regulacji, aby te działania były przeprowadzane we właściwym tempie. Wczoraj z minister rodziny i pracy informowaliśmy o tym, że zasiłki otrzymało już ok. 30 tys. rodzin. Zgodnie z dzisiejszymi przewidywaniami te wypłaty następują cały czas. Na koniec dnia będzie to 38 tys. rodzin. Aby to działało sprawnie, burmistrz, prezydent miasta czy też wójt może wydać decyzję o tym, że każdy pracownik inny niż ci, którzy na co dzień zajmują się sprawami pomocy społecznej, może przeprowadzać takie operacje. Podkreślę, że ta procedura jest niesłychanie prosta.Przyjmowane są także ustne wnioski po to, aby pieniądze do potrzebujących trafiły jak najszybciej.

    Projekt przewiduje również zmiany w ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym usprawniające proces wydawania poleceń przez prezesa Rady Ministrów z własnej inicjatywy albo na wniosek szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów lub ministra kierującego działem administracji rządowej. To też istotna, jak sądzę, propozycja.

    Wczoraj Wysokiej Izbie wspominałem o tym, że na terenie czterech gmin powołani zostali pełnomocnicy ministra spraw wewnętrznych i administracji, którzy przejęli od burmistrzów kwestie zarządzania kryzysowego i usuwania skutków powodzi. To są strażacy, komendanci Państwowej Straży Pożarnej. Uważamy, że to rozwiązanie bardzo się sprawdziło, że w tych gminach, które są bardzo poszkodowane, ten typ wzmocnienia, nie zastąpienia, bo to nie jest żadna forma komisarza czy odebrania władzy burmistrzowi, to jest forma mocnego wsparcia i dobrego zorganizowania przez władze rządowe, przez służby państwowe tych fragmentów działania, które są w danym momencie krytyczne dla funkcjonowania gminy.

    To jest także dyspozycja, mówię o projekcie ustawy, rozdysponowanie nadwyżki laptopów i przekazanie ich organom prowadzącym szkoły w roku szkolnym 2024/2025 w celu wykorzystania ich przez uczniów. To jest wprowadzenie świadczenia interwencyjnego dla przedsiębiorców wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

    W zakresie właściwości ministra spraw wewnętrznych i administracji w projekcie przewidziano także wprowadzenie możliwości szczepień funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej i strażaków Państwowej Straży Pożarnej w przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia na stanowisku służbowym szkodliwego biologicznego czynnika chorobotwórczego, przeciw któremu jest dostępna szczepionka. To jest nieobowiązkowe oczywiście, natomiast jest to możliwość. Szczepionki dzięki współpracy z Ministerstwem Zdrowia, Rządową Agencją Rezerw Strategicznych zostały zapewnione, więc wszyscy funkcjonariusze, dotyczy to też żołnierzy, jeśli mają potrzebę szczepienia, to taka możliwość w projekcie jest wskazana. Oczywiście samorządy, z tego, co wczoraj słyszeliśmy tutaj, na sali, też organizują szczepienia dla mieszkańców, żeby unikać ryzyk związanych z chorobami, które mogą pojawić się w związku z tym, że była powódź.

    Jest też wprowadzenie rekompensaty dla funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej oraz Państwowej Straży Pożarnej za czas służby przekraczający 40 godzin tygodniowo, którzy pełnili służbę w okresie od 13 września do 31 października, realizując zadania związane ze stanem klęski żywiołowej.

    Jeszcze będę prosił pana ministra Krzysztofa Paszyka, żeby wykorzystał ten czas do końca, przedstawiając pewien ważny element tych rozwiązań. Natomiast chciałbym Wysoką Izbę zapewnić o tym, że te rozwiązania to są szybkie rozwiązania. To, czego potrzeba na ten moment, to te narzędzia, których administracja rządowa, samorządowa potrzebuje. Pracujemy nad kolejnymi rozwiązaniami prawnymi, które będą wynikały z wniosków ze zdarzeń powodziowych, i pracujemy nad programem ˝Odbudowa plus˝, tzn. nad tymi wszystkimi działaniami, które będą prowadziły do szybkiej odbudowy tego, co zostało zniszczone w wyniku powodzi w ostatnich tygodniach. Dziękuję bardzo.

    Jeśli pan marszałek pozwoli, poproszę pana ministra. (Oklaski)