Poseł Patryk Wicher

Stenogram

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Radosław Lubczyk:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Zakup nowego sprzętu wojskowego dla polskiej armii może obejmować różnorodne kategorie uzbrojenia i wyposażenia, uwzględniając aktualne potrzeby obronne oraz strategiczne cele kraju. Ostateczny wybór sprzętu powinien być dokładnie przemyślany, z uwzględnieniem zarówno bieżących potrzeb obronnych, jak i długoterminowej strategii rozwoju polskich Sił Zbrojnych. Ponadto istotne jest uwzględnienie dostępnych środków budżetowych oraz ewentualnej możliwości współpracy międzynarodowej w zakresie zakupu i rozwoju nowego sprzętu wojskowego.

    Panie Ministrze! Wszyscy widzimy, co się dzieje za wschodnią granicą. I nie mówię tutaj o tym, co się dzieje za wschodnią granicą na Ukrainie, ale mówię o tym, co się dzieje w terrorystycznej, zbrodniczej Rosji Putina. Tam udział PKB, jeżeli chodzi o zbrojenie, wynosi już ponad 8%. Widać, że Rosja zbroi się ponad miarę. Ta sytuacja staje się coraz bardziej niebezpieczna. Dlatego też moje pytanie do pana ministra jest takie: Czy ministerstwo w ostatnim czasie podpisało kilka ważnych umów na pozyskanie nowego sprzętu dla naszej armii? Czy podobne zakupy podnoszące nasze bezpieczeństwo będą kontynuowane ze względu na to, że dzisiaj wydajemy już ponad 4% na polską armię? Ten sprzęt rzeczywiście musi być dalej kupowany, wojsko musi być cały czas szkolone. Musimy być gotowi na najgorszą sytuację, która może nas czekać w najbliższym czasie.

    Drugie pytanie: Czy podpisywane kontrakty mają zabezpieczenie finansowe? Pojawiły się bowiem głosy, że nasi poprzednicy zamawiali sprzęt, pomimo że nie zapewnili należytego finansowania oraz zabezpieczenia logistycznego i przeszkolenia personelu. Panie ministrze, wszyscy wiemy, że sprzęt to jest jedno, a szkolenie i cała logistyka, całe zabezpieczenie remontowe to jest drugie. Tak że prosiłbym (Dzwonek) o odpowiedź na te dwa pytania.

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od 13 grudnia 2023 r., czyli od dnia, kiedy przejęliśmy władzę, zawarto kilkanaście umów o łącznej wartości wieloletniej ponad 30 mld zł. Pragnę podkreślić, że już w pierwszym miesiącu kierowania resortem obrony narodowej było to osiem umów o łącznej wartości ok. 19 mld zł, z czego aż 18 mld zł trafi do polskich zakładów zbrojeniowych: Polskiej Grupy Zbrojeniowej oraz innych podmiotów zbrojeniowych.

    W bieżącym roku planujemy podpisać ponad 150 umów na pozyskanie różnego rodzaju sprzętu wojskowego. W pierwszej kolejności kontynuowane będą programy dotyczące systemów obrony powietrznej i przeciwrakietowej, wojsk pancernych, wojsk rakietowych i artylerii, Sił Powietrznych oraz Marynarki Wojennej. Główny wysiłek jest skupiony na pozyskiwaniu nowoczesnego sprzętu wojskowego, spełniającego wymagania nie tylko współczesnego, ale też przyszłego pola walki.

    Planujemy, aby przynajmniej 50% wydatków na zbrojenia i na modernizację wojska zostawało w polskim przemyśle zbrojeniowym. Odnosząc się bezpośrednio do kontynuacji zakupów podnoszących bezpieczeństwo państwa, należy wskazać, że od 13 grudnia zostały zawarte umowy związane z pozyskiwaniem m.in.: radarów wczesnego wykrywania P-18PL dla przeciwlotniczych zestawów krótkiego zasięgu Narew, kolejnych podwozi specjalnych Jelcz dla wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych Homar typu HIMARS, amunicji artylerii kalibru 155 mm, wozów dowodzenia dla czołgów M1A2 Abrams, amunicji czołgowej kalibru 120 mm dla czołgów Abrams, kolejnych parków pontonowych przeznaczonych dla wojsk inżynieryjnych, lekkich opancerzonych transporterów rozpoznawczych LOTR - jest to umowa ramowa - zintegrowanego systemu dowodzenia obroną przeciwlotniczą i przeciwrakietową IBCS dla zestawów rakietowych realizowanych w ramach programu ˝Wisła˝ i ˝Narew˝. To są rakiety średniego zasięgu Patriot oraz krótkiego zasięgu CAMM. Są też umowy dotyczące wielozadaniowych granatników Carl-Gustaw M4. Bezwzględnie dalsze zakupy będą kontynuowane z wykorzystaniem wyników i rekomendacji z aktualnie prowadzonego w resorcie obrony narodowej audytu dotyczącego oceny funkcjonowania systemu pozyskiwania sprzętu wojskowego.

    W bieżącym roku planujemy podpisanie ponad 150 umów na pozyskanie różnego rodzaju sprzętu wojskowego. Kontynuowane będą programy dotyczące systemów obrony powietrznej, przeciwrakietowej, wojsk pancernych, wojsk rakietowych i artylerii, Sił Powietrznych oraz Marynarki Wojennej. Umowy planowane do zawarcia w 2024 r. dotyczą m.in.: śmigłowców uderzeniowych AH-64 Apache, systemu radiolokacyjnego rozpoznania przestrzeni powietrznej i nawodnej bazującego na aerostatach, kolejnych czołgów, kolejnych wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych typu HIMARS, czyli Homar-A i Homar-K, śmigłowców różnych typów, m.in. wielozadaniowych i wsparcia, bezzałogowych systemów rozpoznawczo uderzeniowych, modernizacji samolotów F-16, amunicji do czołgów, lotniczych środków bojowych do samolotów wielozadaniowych różnych typów, wyposażenia indywidualnego żołnierza.

    Przy okazji wyposażenia indywidualnego żołnierza chcę podkreślić, że jest to nasz priorytet, wynikający m.in. z doświadczeń wojny na Ukrainie. Oceniamy to jako bardzo ważny i istotny element zwiększenia gotowości bojowej wojsk. Dotychczas skupiano się na dużych i kosztownych programach operacyjnych, zapominając o podstawowym wyposażeniu wojsk jak umundurowanie, hełmy czy kamizelki kuloodporne.

    Jednocześnie, przy okazji poruszenia doświadczeń z konfliktu na Ukrainie, pragnę podkreślić, jak ważnym elementem systemu bezpieczeństwa państwa jest obrona powietrzna oraz jak wiele pozostaje do zrobienia na tej płaszczyźnie. Pomimo wielu deklarowanych działań w ostatnich latach realne zdolności naszego systemu obrony powietrznej nie uległy zmianom. Jesteśmy dopiero na początku budowania tego systemu. W pierwszej kolejności przystąpiliśmy więc do weryfikacji procedur w takich sytuacjach, w tym uruchamiania systemu powszechnego ostrzegania i alarmowania o zagrożeniach z powietrza. Już widzimy pierwsze efekty. W czasie ostatnich incydentów związanych z atakami rakietowymi na Ukrainę odpowiednio wcześniej podnieśliśmy gotowość naszego systemu, uruchomiliśmy samoloty do neutralizacji zagrożenia i ostrzegliśmy odpowiednimi komunikatami.

    Naszym celem jest rzetelny przegląd zdolności operacyjnych i zredefiniowanie potrzeb dotyczących obrony powietrznej, która powinna być efektywna w aspekcie wykrywania i neutralizacji zagrożeń oraz dowodzenia i wymiany informacji na poziomie krajowym oraz sojuszniczym. Podjęliśmy też działania celem utrzymania sojuszniczej obecności w Polsce w ramach wzmocnienia naszego systemu obrony powietrznej i będziemy prowadzić kolejne rozmowy celem wzmocnienia tej obecności.

    Padło też drugie pytanie, czy podpisane kontrakty (Dzwonek) mają zabezpieczenia finansowe.

    Pani marszałek, jeżeli pani pozwoli, to albo poproszę jeszcze o kilka minut, albo odpowiem na to pytanie w ciągu następnych 3 minut.

    Wicemarszałek Dorota Niedziela:

    Proszę kontynuować.

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:

    Wszystkie umowy związane z pozyskiwaniem sprzętu wojskowego zawierane są w oparciu o zatwierdzone centralne plany rzeczowe, uwzględniające finansowanie zarówno ze środków budżetowych, jak i z utworzonego tzw. Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Ze względu na specyfikację funkcjonowania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych zawierane umowy finansowane ze środków funduszu każdorazowo muszą mieć pozwolenie uzyskania rekomendacji zespołu sterującego, w którego skład wchodzą ministrowie obrony narodowej i finansów oraz prezes zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego, tzw. operator funduszu.

    Niemniej przeprowadzona analiza potrzeb w zakresie możliwości realizacji w pełnym wymiarze wszystkich zadań wynikających z aktualnego programu rozwoju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej zdefiniowała niedofinansowanie na kwotę ponad 500 mld zł - 0,5 bln - w obszarze wszystkich centralnych planów rzeczowych, czyli w planie modernizacji technicznej, w planie zakupu środków materiałowych czy w planie inwestycji budowlanych. Ponadto zdefiniowano ryzyka związane z potencjalnymi ograniczeniami możliwości wykorzystania instrumentów dłużnych w ramach funduszu wsparcia na ok. 200 mld zł, w tym na zabezpieczenie podatku VAT od dostaw i tzw. części polskiej, oraz związane z decyzją o przyspieszeniu formowania 8. Dywizji Piechoty Armii Krajowej, szacunkowo 15 mld zł na zabezpieczenie infrastruktury, czyli w sumie kolejne ok. 215 mld zł.

    W obszarze modernizacji technicznej wysokość niedofinansowania to konsekwencja konieczności wydzielenia dodatkowych nakładów finansowych na pozyskanie sprzętu wojskowego dla nowo formowanych związków taktycznych oraz innych oddziałów i pododdziałów. W związku z powyższym w resorcie obrony narodowej wdrożone zostały z początkiem bieżącego roku odpowiednie procedury, które umożliwiają zawieranie umów bez zapewnienia odpowiedniego finansowania. Obecnie podlegają one przeglądowi i dostosowaniom m.in. ze względu na zmieniające się środowisko bezpieczeństwa oraz zobowiązania sojusznicze. Trudno jest dziś...

    Wicemarszałek Dorota Niedziela:

    Przepraszam, panie ministrze, to może zakończymy to po zadaniu dodatkowego pytania, dobrze?

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:

    Dobrze, pani marszałek.

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Radosław Lubczyk:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Po pierwsze, podziękowania, bo to jest to, o czym mówiliśmy w kampanii, czyli większość, znaczna część pieniędzy trafi do polskiej zbrojeniówki, za co bardzo dziękuję.

    Chciałbym zapytać też o offset, bo przecież nasi poprzednicy chwalili się, że wydają miliardy złotych w Korei, w innych państwach. Czy został zabezpieczony offset i czy dzisiaj nasze zamówienia, które teraz są prowadzone, też obejmują offset i czy to jest negocjowane?

    I po trzecie, widzimy, że sprzętu do Polski trafia coraz więcej, ale moje pytanie dotyczy też spraw osobowych, bo przecież do tego wszystkiego trzeba wyszkolić żołnierzy, trzeba wyszkolić oficerów, a to też trwa. Czy dzisiaj już te działania szkoleniowe się odbywają i czy odbywają się one w Polsce, czy w innych miejscach, czy w innych państwach NATO-wskich, które ten sprzęt posiadają?

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Paweł Bejda:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Przykładem braku zabezpieczenia środków finansowych na podpisywane kontrakty jest ostatnia z umów, która podpisana została przez pana ministra Błaszczaka. To jest tzw. umowa wykonawcza warunkowa. W tych ostatnich 2 tygodniach rządu, w czasie pracy tzw. rządu dwutygodniowego pan minister Błaszczak podpisał umowę wykonawczą warunkową na armatohaubice K9 bez pieniędzy. To się działo bardzo często.

    Drodzy Państwo! Teraz jeżeli chodzi o tzw. Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych, gdzie jest strona zagraniczna i jest strona Polska. Jeżeli chodzi o wydatkowanie tych środków finansowych, to chcę państwu powiedzieć, że kiedy przejmowaliśmy władzę, ten Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych był po prostu totalnie pusty. To jest ok. 40 mld zł. W związku z tym wiele zadań jest przed nami. Wydawało nam się, że wiele umów, w tym umowy ramowe, było podpisywanych propagandowo. Chcę też państwu powiedzieć, że one były podpisywane bez konsultacji ze Sztabem Głównym Wojska Polskiego. To jest coś, co nie powinno mieć miejsca, to jest coś, co już nie ma absolutnie miejsca, dlatego że jesteśmy w pełnym kontakcie z Wojskiem Polskim. To przede wszystkim Wojsko Polskie powinno powiedzieć, jakiego sprzętu potrzebuje, a my jesteśmy od tego, żeby ten sprzęt kupić jak najtaniej, jak najlepiej i najlepiej w polskich zakładach zbrojeniowych.

    Chcę też powiedzieć, że bardzo wiele umów było podpisywanych bez wyobraźni w zakresie np. infrastruktury czy z przeszkolenia wojsk. Przykładem są samoloty FA-50, które to przyleciały do Polski i naprędce było robione zabezpieczenie, bo nie było infrastruktury dla tych samolotów. Nie może tak być. Chcę, państwu powiedzieć, że do każdego sprzętu musi być baza, musi być infrastruktura, amunicja musi być też przechowywana w pomieszczeniach klimatyzowanych. To wszystko powinno być uszyte na miarę, a nie w sposób chaotyczny i na łapu-capu.

    Konkludując, należy podkreślić, że konieczne jest wskazanie nowego źródła finansowania, np. na VAT brakuje ok. 130 mld zł. Biorąc powyższe pod uwagę, musimy bezwzględnie skończyć z zakupami ad hoc, niepopartymi racjonalną oceną potrzeb i możliwościami finansowymi państwa. Planując i realizując kontrakty zbrojeniowe, musimy mieć na względzie także harmonogramy wdrażania nowego sprzętu oraz czas niezbędny na wyszkolenie (Dzwonek) żołnierzy, o którym mówił pan poseł Lubczyk. Kończymy z działaniem na zasadzie: jakoś to będzie. Stawiamy natomiast na zrównoważony rozwój we wszystkich domenach: lądowej, powietrznej, morskiej, cybernetycznej, a także kosmicznej. Pamiętajmy, że realizowane zakupy to nie tylko kwoty kontraktów, ale także kwoty spłaty zadłużenia oraz kwoty bieżącego obsługiwania pozyskiwanego w dużej liczbie nowego sprzętu wojskowego, co w przyszłości będzie generowało kolosalne obciążenie dla budżetu resortu obrony narodowej, który jest obecnie trudny do jednoznacznego oszacowania. (Oklaski)

    Bardzo dziękuję, pani marszałek.