Poseł Maciej Lasek

Stenogram

8. punkt porządku dziennego:

Informacja bieżąca.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Maciej Lasek:

    Panie Marszałku! Szanowne Panie Posłanki i Panowie Posłowie! Panie Były Pełnomocniku Marcinie Horało! Był pan, panie pośle, bardzo dużym optymistą. Mam wrażenie, że optymizm to zdecydowanie dominująca cecha pana charakteru. Może dodałbym do tego jeszcze, szanowni państwo, lekką rękę do wydawania publicznych pieniędzy, szczególnie gdy można się wizerunkowo ogrzać przy kolorowych slajdach propagandy sukcesu. Ale po kolei.

    Wszyscy wiemy, że do tej pory w CPK nie została wbita ani jedna łopata. (Oklaski)

    (Głos z sali: Nieprawda!)

    Panie pośle Horała, chciałem panu publicznie oświadczyć, żeby się pan nie martwił. Teraz po was sprzątamy, stawiamy projekt z głowy na nogi. Zabieramy się za dalsze działania, ale najpierw musimy ten projekt urealnić. Dlatego wykonamy szczegółowy audyt wszystkich obszarów waszej działalności. Sny o potędze, panie pośle, to zapewne coś bardzo przyjemnego, ale łatwo można stracić kontakt z rzeczywistością. Przepraszam, muszę wrócić do lekkiej ręki do wydawania publicznych pieniędzy. W tych aspektach potrafiliście twardo stąpać po ziemi i świetnie liczyć, na dodatek w setkach milionów. Ale jakoś nie był pan w stanie realnie oszacować, w którym roku powstanie CPK. Zostawię te miliony na później, a w tym momencie chętnie panu pomogę.

    Dla informacji - koncepcja przygotowania i realizacji inwestycji CPK przyjęta uchwałą Rady Ministrów w listopadzie 2017 r. zakładała, że niezwłocznie po przyjęciu tego dokumentu przez rząd rozpoczną się prace nad wyborem doradców technicznych. Przyjęte harmonogramy zmierzały do zakończenia podstawowego procesu inwestycyjnego do października 2027 r. 2 lata później, we wrześniu 2019 r., na zlecenie CPK firma zewnętrzna przygotowała kolejny harmonogram. Zakładał on ukończenie projektu w listopadzie 2030 r. Ktoś słusznie, panie ministrze, panu podpowiedział, że może to potrwać ponad 11 lat, ale obawiam się, że niestety fakty są po to, żeby się z nimi spierać, przynajmniej w państwa formacji. Spółka przekazała więc doradcom, co mają spółce doradzić, żeby partia była zadowolona. Wówczas, w maju 2022 r., pozyskano od tej samej firmy warunki przyspieszenia terminu zakończenia inwestycji. Raport zawierał informację, że możliwa jest jej realizacja do grudnia 2027 r., ale co należy podkreślić, nawet w tym drugim, wymuszonym opracowaniu były zawarte trudne, jeśli nie niemożliwe do spełnienia, warunki. Jakie to były warunki?

    Oczywiście zapewnienie finansowania realizacji inwestycji. Wrócę do tego później, bo tu są ciekawe znaleziska: skrócenie standardowego okresu uzyskiwania decyzji administracyjnych; wchodzenie w kolejne fazy projektu przed zakończeniem poprzednich, na zakładkę - jeżeli są koszty przestoju, to już się je płaci, bo gdzieś może być opóźnienie - praca dwuzmianowa, 6 dni w tygodniu; żadnych opóźnień, żadnych ryzyk; uruchomienie działalności operacyjnej lotniska w ciągu jedynie 5 miesięcy. Jednym słowem: zapłaciliście za ekspertyzę, która miała uzasadnić skrócenie czasu realizacji tej inwestycji, więc ją dostaliście. Wyraźnie jednak widać, że jest to opcja nierealna i na dodatek bardzo droga. Ale to już wiemy: sny o potędze, lekka ręka do wydawania publicznych pieniędzy.

    W listopadzie 2020 r. przyjęto etap I programu wieloletniego. Jego głównym celem było ukończenie prac planistycznych i przygotowawczych umożliwiających rozpoczęcie budowy lotniska i inwestycji towarzyszących, przede wszystkim linii kolejowych, w roku 2023. W marcu 2022 r. spółka zatwierdziła kolejny dokument, koncepcję harmonogramu głównego, znowu opracowany przez firmę zewnętrzną. W ramach tego harmonogramu rozpatrywano trzy scenariusze. Który wybrano? Najbardziej optymistyczny. Posługujemy się pieniędzmi publicznymi, patrzmy na ryzyka. Ale nie. Po co? Kiedy przyjęto etap II programu wieloletniego? W październiku 2023 r., już po przegranych przez PiS wyborach. Wskazuje on na zakończenie kluczowej części robót budowlanych w 2027 r. i otwarcie operacyjne lotniska w 2028 r. W grudniu, w ostatnim dniu pana posługi jako pełnomocnika rządu do spraw budowy CPK, w spółce został przyjęty harmonogram realizacji podprogramu lotniskowego nadal zakładający otwarcie lotniska w grudniu 2028 r.

    A teraz realnie. Obecnie spółka ocenia prawdopodobieństwa utrzymania tak brawurowego harmonogramu. Może to czynić, bo w tej chwili nikt nie stoi nad ekspertami z batem, nikt nie nakłania do zamykania oczu na ryzyka. Nie tylko niezależni eksperci, ale też, szanowni państwo, pracownicy spółki, ci, którzy w tej spółce pracują już od dłuższego czasu, twierdzą, że utrzymanie tego harmonogramu jest nierealne. Wie pan, na ile procent szacują prawdopodobieństwo zakończenia prac w pierwotnie zakładanym terminie? Poniżej 1%. Mnie też zamurowało. Dlaczego, panie ministrze, w takim wypadku pan próbuje nam wmówić, że wybuduje pan lotnisko centralne w 2028 r.?

    (Poseł Marcin Horała: Już nie wybuduję.)

    Wie pan, o ile się pan pomylił? Rok? 2 lata?

    (Głos z sali: 50.)

    Panie pośle, wstępne szacunki: pomylił się pan o 6-7 lat.

    (Głos z sali: Ha, ha, ha!)

    Chociaż, precyzyjnie mówiąc, minął się pan z prawdą w sposób świadomy i celowy, bo zarówno eksperci spółki CPK, jak i doradcy zewnętrzni ostrzegali, że to nierealne. 7 lat opóźnienia. Nie muszę nikomu tłumaczyć, że 7 lat w dzisiejszych realiach biznesowych i politycznych to niemal epoka. Na szczęście wasza epoka już przeminęła, a my możemy zająć się tym projektem i zrealizować to, co zapowiemy, a nie tylko obiecywać - bo wasze obietnice nie miały szans na realizację.

    Ale mieliście też swoje sukcesy. To powiem wyraźnie. Wprawdzie nie wbiliście łopaty, ale wszem wobec, w Polsce i za granicą, we wszystkich mediach ogólnopolskich, zagranicznych, lokalnych, w Internecie, telewizji, na bilbordach, wszędzie, gdzie tylko to było możliwe, opowiadaliście, co zamierzacie zrobić. Może źle pan zrozumiał skrót CPK. Tu nie chodziło o centralny program komunikowania propagandy sukcesu.

    (Głos z sali: O Jezu...)

    Potęgę buduje się, panie pośle, nie za pomocą milionowych wydatków na reklamę.

    (Głos z sali: Żałosne.)

    Najpierw trzeba coś zrobić, potem ewentualnie to reklamować. (Oklaski) Ale wy żyliście w swojej alternatywnej rzeczywistości. W Baranowie stała pusta łąka...

    (Głos z sali: Żałosne.)

    ...a w mediach społecznościowych dawaliście porady, jak z CPK podróżować ze swoim pieskiem. To mogłoby być nawet śmieszne czy zabawne, gdybyście nie wydawali na to publicznych pieniędzy. Ilu konkretnie? Ważna rzecz. Jesteśmy na początku audytu, ale państwu powiem. W 2023 r. wydaliście ponad 1,8 mln zł na kampanię outdoorową w Polsce. Pamięta pan, panie pośle, kiedy była prowadzona główna, ogólnopolska część kampanii? Przypomnę: we wrześniu i w październiku, pewnie przez przypadek w najgorętszym okresie kampanii wyborczej. Przyznając się do porażki z CPK powiedział pan niedawno dla jednego portalu, że była ona efektem zbyt szerokich konsultacji społecznych. Faktycznie były szerokie. Nie tylko outdoory w całej Polsce, ale też ogólnopolska telewizja i kolejne 1800 tys. zł wydane na kampanię w Telewizji Polskiej i w jednej z prywatnych telewizji. Panie pośle, po co? Ale Polska do chwalenia się swoimi sukcesami dla pana ministra to było za mało. Nie wbił pan żadnej łopaty pod CPK, ale nadzorowana przez pana spółka wydała 1200 tys. zł na publikacje w zagranicznej prasie. Ponad 1500 tys. zł wydaliście też na płatne materiały w mediach ogólnopolskich, w prasie społeczno-politycznej, sponsorując chyba wszystkie tytuły sprzyjające PiS w tamtym czasie. Była też prasa lokalna, zapewne w ramach wsparcia tych zbyt szerokich konsultacji społecznych, o których pan mówił. Ale tu patrzę, skromnie jakoś, tylko 92 tys. zł. Więcej niż połowę tej kwoty, bo 55 tys. zł, wydaliście na jeden kwartalnik ˝Apostoł˝. Zaiste ciekawy wybór, aby się chwalić swoimi dokonaniami.

    Jak wiemy, strategia to ważna rzecz. Pewnie dlatego w październiku minionego roku pracowaliście jeszcze nad strategią komunikacji na lata 2024-2028. Oczywiście nie za darmo. Wydaliście na to 145 tys. zł. Jako skromny poseł wprawdzie nie dysponowałem milionami na media, ale długo i wystarczająco mówiłem, że po wygraniu wyborów ten projekt czeka audyt. Dlaczego pan pozwolił na to, żeby na koniec waszych rządów wydać jeszcze 145 tys. zł na strategię, która prawdopodobnie pójdzie do kosza? Bo są nierealne harmonogramy. Aż cztery spółki, w tym dwie z Gdańska, realizowały eventy dla CPK. Przypadek, panie pośle? Tylko 4 mln zł publicznych pieniędzy wydaliście na to w 2023 r. Przytoczone informacje, szanowni państwo, to dopiero początek, można by powiedzieć: wierzchołek góry lodowej, ale my zaczynamy audyty. O wszystkich, o ich wynikach będziemy szanownych państwa posłów informować, pana posła też będę o tym informował.

    Trzeba jednak jeszcze wspomnieć - i tutaj, panie marszałku, proszę o krótką dyspensę - o pewnym ciekawym aspekcie finansowym, bo o pieniądzach było tu przed chwilą troszeczkę powiedziane. W 2023 r. spółce planowano przekazać prawie 7 mld zł w skarbowych papierach wartościowych z przeznaczeniem na podwyższenie kapitału zakładowego, a przez to na prowadzenie działań inwestycyjnych. Jednak z tej kwoty spółka otrzymała jedynie nieco ponad połowę, tj. 3,7 mld zł, a pozostałe 3,3 mld zł (Dzwonek), pomimo złożonego wniosku do ministra finansów, nigdy nie zostało przekazane. O czym to świadczy? O tym, że nawet rząd PiS wiedział, że stan finansów publicznych jest tragiczny, a środków zapisanych na tę inwestycję prawdopodobnie po prostu nie ma. Jakże znamiennym jest fakt, że dopiero po przegranych wyborach ustępująca Rada Ministrów 24 października przyjęła program wieloletni dla CPK na lata 2024-2030 w wysokości 155 mld zł. Dzisiaj już wiemy, że program ten też był kontestowany przez ówczesne kierownictwo Ministerstwa Finansów, a finansowanie ze skarbowych papierów wartościowych w wysokości 9,5 mld zł przewidziane w 2024 r. było i jest nierealne. Już tylko z tych informacji wyłania się naprawdę dość ponury, ponury obraz zamierzeń inwestycyjnych naszych poprzedników. Krótko mówiąc, ściema i pic.

    Na koniec krótka refleksja. Parafrazując tytuł informacji bieżącej, wydaje mi się, że to ja powinienem zarzucić poprzedniemu pełnomocnikowi i zarządowi spółki skrajną nieodpowiedzialność. Mamy już obraz, na którym widać, że CPK to ogrom nie zawsze zasadnych inwestycji, realizowanych według planu: wszystko wszędzie naraz, za każdą cenę, bez wariantu rezerwowego, z pominięciem ryzyk, z nierealnymi harmonogramami, bez zapewnienia realnego finansowania nawet przez rząd PiS-u. Przypomnę, że już w 2019 r., będę to przypominał, wstrzymaliście dokończenie inwestycji na lotnisku Chopina w Warszawie, które nie zastąpiłyby zapewne centralnego lotniska, jeżeli zakładalibyśmy taki nieskrępowany wzrost ruchu lotniczego, ale dałyby czas na optymalne zaplanowanie budowy CPK. Proszę sobie odpowiedzieć na pytanie, kto naprawdę sabotował ten program, bo z pewnością nie jestem to ja. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Głos z sali: Brawo!)