Posłanka Krystyna Sibińska

Stenogram

3. punkt porządku dziennego:

Przedstawiony przez Radę Ministrów dokument: ˝Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2022 r.˝ wraz ze stanowiskiem Komisji Infrastruktury (druki nr 167 i 172).

Poseł Sprawozdawca Krystyna Sibińska:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo ciekawy dokument: ˝Stan bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działania realizowane w tym zakresie w 2022 r.˝. Ten dokument trafił do Sejmu w ubiegłym roku w maju, 9 maja dokładnie, został nadany numer druku - 3211. Ten dokument był rozpatrywany przez Komisję Infrastruktury w dniu 15 czerwca 2023 r. Komisja Infrastruktury rekomendowała przyjęcie tego dokumentu przez Wysoką Izbę. Niestety ten dokument nie trafił pod obrady Wysokiej Izby w poprzedniej kadencji, a szkoda. Trudno upatrywać przyczyny, żeby dokument, w którym tak naprawdę jest się czym pochwalić, nie został przedstawiony Wysokiej Izbie. My pamiętamy tamten czas. Tak naprawdę wtedy Sejm abdykował i nie działo się za dużo ciekawych rzeczy. Politycy PiS byli zajęci prowadzeniem kampanii wszem i wobec, takie były wtedy czasy.

    Natomiast o tym dokumencie warto powiedzieć z kilku względów. Był on ważny, ponieważ chodzi o rok, w którym obchodziliśmy dwudziestolecie powołania Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego i rad wojewódzkich. O tym, jak ważny jest to dokument i jaki szczególny jest czas, pisał we wstępie tego dokumentu ówczesny minister infrastruktury pan Andrzej Adamczyk. I tak jak powiedziałam, jest to dokument, który pokazuje, jak wiele zostało przez ostatnie 20 lat zrobione, żeby poprawić bezpieczeństwo w ruchu drogowym.

    Bezpieczeństwo nie ma żadnych barw politycznych i wszystkie działania, jak pamiętam z pracy Sejmu kilku ostatnich kadencji, zmierzały ku temu, żeby to bezpieczeństwo poprawić, i wyniki są ewidentne. Dlatego że o ile w roku 2002, wtedy kiedy powstawała krajowa rada, mieliśmy 5827 ofiar śmiertelnych, to w roku 2022 to było 1896 ofiar śmiertelnych. Chciałoby się powiedzieć, że tylko, ale to i tak jest za dużo.

    Mamy też poprawę, jeśli chodzi o liczbę ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych przypadających na milion mieszkańców. Zaczynaliśmy na jednym z ostatnich miejsc w Europie w roku 2002. Dzisiaj jesteśmy, chciałoby się powiedzieć, w połowie stawki, ale wobec średniej unijnej, która wynosi 46 osób, my mamy 51 osób. Tak że poprawa jest rzeczywiście bardzo, bardzo dobra.

    Przedstawię kilka liczb. Myślę, że warto pokazać, jak to się kształtowało. My w tej chwili jesteśmy na 18. miejscu, jeśli chodzi o pozycję w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego na tle krajów europejskich. Proszę posłuchać kilku liczb. Jeżeli chodzi o 2002 r. i 2022 r. Liczba, wskaźnik zabitych w wypadkach drogowych na 1 mln mieszkańców - 152 osoby. Dzisiaj, tak jak mówiłam, mamy 51 osób. Jeśli chodzi o liczbę w ogóle wypadków drogowych, w 2002 r. było ich 53 559, a w 2022 r. - 21 322. Liczbę ofiar śmiertelnych już podawałam, spadek znaczny, ale podam też liczbę rannych: 67 498 w 2002 r., 24 743 w 2022 r. Oczywiście jest poprawa. Natomiast jak wygląda to w roku 2022? Wypadków mieliśmy 21 322, o zabitych już wspominałam, rannych - 24 743, w tym ciężko rannych - 7541 osób, kolizji - 362 266. Jak czytamy te liczby, to one nam się cały czas wydają zatrważające, bo każdego człowieka, każdej ofiary szkoda. Natomiast poprawa w porównaniu z tymi wskaźnikami sprzed 20 lat jest znacząca.

    Co się zmienia? Mamy cały czas bardzo wysoki wskaźnik wypadków z udziałem pieszych. Główną, jedną z głównych przyczyn wypadków pozostaje cały czas niedostosowanie prędkości do warunku ruchu. I to się nie zmienia na przestrzeni lat. Jest spadek, co prawda niewielki, ale jednak jest, jeśli chodzi o wypadki spowodowane przez młodych kierowców. W przypadku rowerzystów mamy wzrost, jeśli chodzi o wskaźniki z poprzednich lat. Ale mamy też spadek, jeśli chodzi o wypadki z udziałem osób nietrzeźwych. I jest to spowodowane również przepisami, które nakładają restrykcje, jeśli chodzi o takie zdarzenia. Obserwujemy, że oczywiście rośnie liczba samochodów osobowych na przestrzeni lat. I to właśnie zdarzenia z udziałem samochodów osobowych najczęściej powodują, że są ofiary śmiertelne i ranne, bo chodzi o kierowców lub pasażerów samochodów osobowych. Jeśli obserwujemy, kto był ofiarą, to najczęściej rzeczywiście byli to kierujący, częściej mężczyźni niż kobiety. Tak jak powiedziałam, w większości to były osoby, które podróżowały samochodami osobowymi. Jakie przyczyny? Wypadki, czyli przede wszystkim nieustąpienie pierwszeństwa przejazdu, ale też to, o czym mówiłam, czyli niedostosowanie prędkości do warunków ruchu. Wydaje się, że wpływ na to ma pogoda. Pogoda nie ma wpływu, dlatego że większość wypadków ma miejsce w dobrych warunkach atmosferycznych. Obserwujemy oczywiście to zwiększenie latem. Na odcinkach prostych drogi, kiedy kusi, żeby przyspieszyć, żeby ta uważność została trochę zaniedbana. I tak to właśnie wygląda. Oczywiście statystyki pokazują, że więcej mamy wypadków na drogach kategorii powiatowej bądź gminnej. Zdajemy sobie sprawę, że te drogi często są w gorszym stanie, często ich widoczność jest ograniczona.

    To wszystko pokazuje, że powinniśmy prowadzić dalej działania, które poprawią bezpieczeństwo ruchu drogowego. Jeśli chodzi o te działania, one są wielokierunkowe. Jednym z działań jest edukacja, edukacja na poziomie zarówno kierowców, ale też młodych ludzi w szkołach, przedszkolach. Jest dużo programów edukacyjnych, które pokazują, jak należy zachować się, będąc uczestnikiem ruchu drogowego. Kolejną przestrzenią, gdzie to bezpieczeństwo ruchu drogowego jest ważne i gdzie powinniśmy dużo inwestować i poprawiać, jest oczywiście infrastruktura, szczególnie na poziomie dróg tych niższych kategorii, dlatego że tam mamy, jak pokazują statystyki, więcej wypadków. I oczywiście też kontrola pojazdów. Bo to też jest taki element. Jeśli uczestnicy ruchu będą jeździli pojazdami, które same jako takie nie będą stwarzały zagrożenia w ruchu drogowym, to też będzie to dużo korzystniejsze.

    I te wszystkie elementy, które są bardzo szczegółowo opisane, również zadania, które były podejmowane, pokazują, że wspólne działania, takie wielowątkowe działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego pomagają to bezpieczeństwo zwiększyć. Natomiast musimy też pamiętać o tym, że to wszystko musi być też poparte regulacjami prawnymi. W ostatnim czasie mieliśmy zmiany przepisów drogowych, które będą w sposób bardziej rygorystyczny pilnowały tego, żeby wykroczeń było mniej. Ale też w dyskusji, która się przetoczyła na posiedzeniu Komisji Infrastruktury, było podkreślonych kilka obszarów, w przypadku których powinniśmy poprawić nasze działania. Bez wątpienia gdybyśmy mieli komunikację publiczną, która obejmowałaby w szerszym zakresie zarówno gminy, jak i miasta, to użytkownicy prywatni mogliby zostawić swoje auta w domach. Ruch byłby mniejszy, bezpieczeństwo też mogłoby być w większym obszarze zapewnione.

    Samorządy zgłaszały często postulaty dotyczące tego, że w ramach programów inwestycyjnych związanych z poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego występują często o środki, natomiast te środki nie zawsze w pełnym wymiarze i nie zawsze o czasie wpływały na konta samorządów. Więc w tym zakresie musimy bez wątpienia to poprawić, dlatego że to samorządowcy, ci, którzy zgłaszają konieczność przeprowadzenia większych lub mniejszych inwestycji, wiedzą najlepiej, gdzie to bezpieczeństwo powinno być zwiększone. Te środki w ślad za ich wnioskami powinny trafić właśnie na konta samorządów.

    Tak jak powiedziałam, to dobry, obszerny dokument. My, tak jak pan minister powiedział, powinniśmy przyjąć go w ubiegłym roku, jubileuszowym. Natomiast będzie to również dobry materiał do tego, żeby na podstawie takiego raportu stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego - wkrótce pojawi się raport za rok 2023 - przeanalizować kolejne działania, także jeśli chodzi o edukację, ale też o programy infrastrukturalne, które będą wychodziły naprzeciw oczekiwaniom samorządów.

    Komisja Infrastruktury po dyskusji przyjęła ten dokument. Ja w imieniu Komisji Infrastruktury składam wniosek o przyjęcie dokumentu, który mamy w druku nr 167, czyli raportu mówiącego o stanie bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz działaniach realizowanych w tym zakresie w 2022 r. Dziękuję bardzo. (Oklaski)