Poseł Krystian Łuczak

Stenogram

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Mateusz Bochenek:

    Bardzo dziękuję.

    Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Praca dla więźniów to miała być rewolucja w resocjalizacji. Swego czasu ówczesny minister sprawiedliwości z Solidarnej Polski Zbigniew Ziobro stwierdził, że to program, który jest dla nas niezwykle ważny. Te słowa dzisiaj w zasadzie nie powinny nikogo dziwić. Faktycznie ten program był dla nich niezwykle ważny.

    Posłużę się tylko jednym przykładem. Zakład Karny w Rzeszowie zawiera umowę na prowadzenie działalności w hali wybudowanej za wiele milionów złotych z budżetu państwa z firmą założoną przez senatora Suwerennej Polski pana Mieczysława Golbę. Rezultaty? Wielomilionowe straty dla budżetu państwa, ale za to wielomilionowe wsparcie finansowe dla firmy założonej przez pana senatora.

    (Głos z sali: Skandal!)

    Zawierano aneksy do umów. Pierwotnie firma miała zatrudniać 600 osadzonych. Aneksowano umowę i ostatecznie wyszło 30. Po przegranych przez m.in. Suwerenną Polskę wyborach podpisano kolejny aneks, w którym to zapisano: jeśli umowa zostanie wcześniej rozwiązana, zostaną pokryte szkody na rzecz - uwaga - nie Skarbu Państwa, nie budżetu państwa, ale firmy pana senatora.

    Szanowni Państwo! To pokazuje, że nie mieli oni na celu zabezpieczenia interesu państwa, budżetu państwa, ale mieli na celu zabezpieczenie, tak jak w tym przypadku, prywatnego interesu polityka Suwerennej Polski.

    Pani Minister! My na pewno do tych tematów będziemy wracać. Dzisiaj zadam tylko kilka pytań. Co dzieje się w sprawach dotyczących ujawnionych nieprawidłowości w przedsiębiorstwach przywięziennych? Jakie są wyniki audytów i czynności podejmowanych w tych sprawach? Czy zostały wszczęte śledztwa, skierowane zawiadomienia?

    I zupełnie na koniec (Dzwonek) powiem tak: ludzie, którzy sprzeniewierzali publiczne pieniądze, którzy okradali państwo, tak, powinni zawiązywać relacje ze Służbą Więzienną, ale z zupełnie innej strony. Prawo musi być prawem, a sprawiedliwość sprawiedliwością i zapewniam, że sprawiedliwość dosięgnie każdego nieuczciwego. Bardzo dziękuję. (Oklaski)

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Maria Ejchart:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Pośle! Bardzo dziękuję za to pytanie. Jak rok temu przeszliśmy do Ministerstwa Sprawiedliwości - mnie podlega więziennictwo - to program ˝Praca dla więźniów˝ stał się jednym z pierwszych obszarów, którym zaczęłam się przeglądać, dlatego że jestem przekonana o tym, jak ogromne znaczenie ma praca dla więźniów, jaką rolę w resocjalizacji więźnia ma praca, jak bardzo ważne jest to, żeby więźniowie zarabiali własne pieniądze, a nie tylko korzystali z pieniędzy, które otrzymają od państwa.

    Proszę państwa, obecnie - odpowiadam na pana pytanie - zatrudnionych odpłatnie jest 30% więźniów, tj. ok. 20 tys. To jest mniej niż w ubiegłym roku. Ale dlaczego to jest mniej? Dlatego że udało nam się sporządzić właściwą i prawdziwą statystykę dotyczącą zatrudnienia. Wcześniej procentowo zatrudnionych było dużo więcej więźniów, ale dlatego, że ta statystyka, ta księgowość była sporządzona z dużą dozą fantazji. Jeden etat dzielony był nawet na siedmiu czy ośmiu więźniów. Oni pracowali na cząsteczki etatów jeden dzień w miesiącu, ale zatrudnionych mieliśmy 20 więźniów. Dzisiaj prostujemy te statystyki, chcemy pokazać, jak wygląda prawdziwy obraz tego, czym się zajmują więźniowie, jak pracują więźniowie.

    Proszę państwa, kilka informacji porządkujących. W tej chwili mamy w Polsce cztery państwowe przedsiębiorstwa, które funkcjonują jako przywięzienne zakłady pracy. Proszę państwa, to jest ogromnie ważne, żeby powiedzieć, że utworzenie takiego podmiotu ma z jednej strony na celu prowadzenie działań resocjalizacyjnych i właśnie danie pracy skazanym na karę pozbawienia wolności, a z drugiej strony jest cel ekonomiczny, czyli przedsiębiorstwo musi na siebie zarabiać, musi konkurować, musi spełniać stawiane przez odbiorców wymagania i jakościowe, i cenowe. Bardzo trudno jest te dwa cele spełniać.

    Jednocześnie, proszę państwa, te przedsiębiorstwa są zlokalizowane wewnątrz zakładów karnych. W ten sposób są naturalną bazą do tego, żeby zatrudniać skazanych. Firmy, które prowadzą te przedsięwzięcia... (Gwar na sali)

    Wicemarszałek Dorota Niedziela:

    Przepraszam, chwileczkę, pani minister.

    Pani poseł Lenartowicz, bardzo proszę... Bardzo słychać. To przeszkadza.

    Bardzo proszę, pani minister.

    Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Maria Ejchart:

    Te firmy są, tak jak powiedziałam, taką naturalną bazą do tego żeby zatrudniać skazanych. Proszę też zwrócić uwagę na to, że zatrudnienie skazanych odbywa się na bardzo konkurencyjnych warunkach. To są świetni pracownicy, ubezpieczeni przez zakład karny, ubrani przez zakład karny, wykarmieni przez zakład karny, doprowadzeni do pracy i odprowadzeni z powrotem. Im naprawdę zależy na tej pracy i zazwyczaj przedsiębiorcy bardzo chwalą pracę więźniów.

    Proszę państwa, myśmy zastali ogromną liczbę nieprawidłowości w tych przedsiębiorstwach, do sprzeniewierzenia środków publicznych o znacznej wartości. Mówimy tutaj o milionach złotych. Co zrobiliśmy na początku? Dyrektor generalny Służby Więziennej w lutym tego roku odwołał wszystkich dyrektorów, następnie w drodze konkursu, pomimo braku takiego obowiązku, powołał następców.

    Podam tylko kilka przykładów. W następstwie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa złożonego przez Centralne Biuro Antykorupcyjne, które pełniło kontrolę w związku z nieprawidłowościami w Pomecie-Wronki... To takie jedno z największych przedsiębiorstw. Pomet w ubiegłych latach poniósł największe straty. Postępowanie to dotyczy w tej chwili nadużycia uprawnień, niedopełnienia obowiązków, wyrządzenia szkody wielkich rozmiarów przez poprzednie kierownictwo Pometu. Warto podkreślić, że obecnie przygotowujemy również zawiadomienie do prokuratury w związku z ujawnieniem w wyniku audytu, że kierownictwo tego przedsiębiorstwa przekazywało nieprawdziwe dane na temat sytuacji finansowej przedsiębiorstwa: zawyżało wyniki, 12 mln zostało dopisane do wyniku przedsiębiorstwa.

    W Sieradzu, proszę państwa - to był wcześniej Rakon w Raciborzu - w związku z nieprawidłowościami skierowaliśmy do prokuratury zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa w sprawie nienależnych nagród dla kierownictwa tego przedsiębiorstwa. Obecnie jest tam prowadzona przez nasze ministerstwo kontrola.

    Polska grupa więzienna to największe z przedsiębiorstw Służby Więziennej. W tej chwili audyt kończy tam Centralny Zarząd Służby Więziennej. Już wcześniej wykryliśmy tam nieprawidłowości związane np. z remontem w budynku Prokuratury Krajowej przy ul. Postępu. W tej sprawie dyrektor generalny złożył zawiadomienie do organów ścigania. To był mazowiecki instytut gospodarki budżetowej Mazovia. Być może słyszeli państwo o Mazovii, która weszła w skład tej grupy więziennej i remontowała budynek prokuratury za wielkie miliony. W tej sprawie jest zawiadomienie.

    Strzelce Opolskie. W Strzelcach Opolskich właśnie kończymy naszą kontrolę, kontrolę ministerstwa. Strzelce Opolskie to był lider na rynku, z największymi dochodami, z największą liczbą zatrudnionych osób. Ta kontrola wyszła bardzo negatywnie. Jesteśmy na etapie przygotowywania zawiadomień do prokuratury. Podam państwu tylko jeden przykład: Strzelce Opolskie udzieliły pożyczki w wysokości 20 mln innemu przedsiębiorstwu zupełnie bez żadnych podstaw prawnych. Ta pożyczka nie została spłacona.

    Proszę państwa, na końcu chcę powiedzieć o jeszcze jednej rzeczy. Nie można tutaj nie wspomnieć o tym, od czego pan poseł zaczął, czyli o budowie hal produkcyjnych. Na budowę tych hal wydaliśmy 257 mln zł. Zgodnie z oczekiwaniami pomysłodawców chodziło o to, żeby przedsiębiorcy zatrudniali skazanych w ramach współpracy. Zatrudnienie było wspierane środkami z FAZ-u, czyli funduszu aktywizacji zawodowej. Tymczasem udało się uruchomić jedynie 44 z nich. Pracowało w nich 2 tys. skazanych. 55 hal - 2 tys. skazanych.

    Innymi słowy, wydano przeszło 1 mld zł, a więźniowie w tej chwili pracują odpłatnie przede wszystkim przy pracach porządkowych w więzieniu. Nie w halach produkcyjnych, nie w przedsiębiorstwach, ale przede wszystkim w więzieniu: przy pracach porządkowych, przy rozdawaniu posiłków, przy sprzątaniu terenu więzienia. Proszę państwa, te kontrole trwają. One są bardzo trudne, bo są wielowątkowe i prowadzone przez różne organy. Staramy się zebrać wyniki tych wszystkich kontroli. Cztery zawiadomienia już zostały przez nas skierowane do prokuratury. To nie jest koniec. Bardzo dziękuję. (Oklaski)

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Aleksandra Kot:

    Dziękuję, pani marszałkini.

    Szanowna Pani Minister! W nawiązaniu do przedstawionych przez panią informacji chciałabym dopytać, czy w kręgu osób odpowiedzialnych za te naruszenia są również osoby sprawujące nadzór nad tym programem, czyli ówczesny minister i wiceminister sprawiedliwości. Jak w tym momencie wygląda program ˝Praca dla więźniów˝? Czy są plany na to, by ten program nieco zmienić, zmodyfikować, tak by faktycznie spełniał on swoją funkcję, czyli aktywizował więźniów, i by nie dochodziło do takich ogromnych naruszeń i nadużyć? Dziękuję. (Oklaski)

6. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Maria Ejchart:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Dziękuję pani posłance za to pytanie. Proszę państwa, kierownictwo, które sprawowało nadzór, jest objęte zawiadomieniami. Oczywiście o odpowiedzialności zdecyduje sąd, a najpierw prokuratura. Ale tak, w naszych zawiadomieniach również pojawiają się osoby z poprzedniego kierownictwa Ministerstwa Sprawiedliwości. Jest kilka wątków. Jeszcze za wcześnie, żeby o nich mówić. One dotyczą osobistych korzyści uzyskiwanych przez członków kierownictwa z majątku przedsiębiorstw przywięziennych. Proszę o chwilę cierpliwości. Będziemy o tym informować. Bardzo się cieszę, że będziemy mieli jeszcze okazję o tym rozmawiać.

    Odpowiadając na drugą część pani pytania: tak jak powiedziałam, na początku przede wszystkim chcieliśmy zobaczyć, jaka jest rzeczywista skala możliwości zatrudnienia skazanych w halach przywięziennych i w przedsiębiorstwach. Powiem państwu, że praca nad urealnieniem statystyki była bardzo trudna i żmudna.

    Oczywiście podniesienie przedsiębiorstwa, które przynosi straty, które kiedyś było, tak jak Strzelce Opolskie, liderem w produkcji np. obuwia służbowego dla Policji, dla wojska, natomiast położyło kompletnie swoją sprzedaż, ucięło kanały sprzedaży, ucięło kanały dostawców, półproduktów do produkcji... Takie przedsiębiorstwo jest bardzo trudno podnieść. Natomiast jesteśmy też w stałym kontakcie z nowymi dyrektorami tych przedsiębiorstw. Staramy się ich wspomóc po to, żeby te miejsca pracy tworzyć, i tworzymy te nowe miejsca pracy. Tak jak powiedziałam, teraz mamy 30 tys. zatrudnionych odpłatnie. To jest ciągle za mało, ale ta liczba zwiększa się z każdym miesiącem. Dziękuję bardzo. (Oklaski)