Posłanka Katarzyna Matusik-Lipiec

Stenogram

11. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Katarzyna Matusik-Lipiec:

    Tak jest, dziękuję bardzo.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Przygotowany niedawno przez Najwyższą Izbę Kontroli raport pt. ˝Szkolnictwo zawodowe˝ obnaża nieudolną reformę tego szkolnictwa, którą rozpoczęto w 2017 r. i kontynuowano przez kolejne lata. Reforma okazała się fiaskiem, bo nie przyniosła tak oczekiwanych zmian w obszarze szkolnictwa zawodowego. Miała w swoim założeniu przygotować kadry specjalistów gotowych na wyzwania nowoczesnej gospodarki. Technika oraz szkoły branżowe I i II stopnia miały zwiększyć atrakcyjność kształcenia zawodowego na poziomie ponadpodstawowym. Zmodyfikowano nie tylko podstawę programową, ale także ramowe programy nauczania oraz klasyfikację zawodów. Nowe rozwiązania zakładały zwiększenie udziału przedstawicieli biznesu w procesie kształcenia, a także zakładały realizację tzw. staży uczniowskich oraz szkoleń branżowych dla nauczycieli u przedsiębiorców. Tymczasem z raportu NIK dowiadujemy się, że 1/3 absolwentów szkół branżowych I stopnia nie pracowała ani nie kontynuowała nauki, a proces kształcenia zawodowego, który powinien wspomagać rozwój uczniów ze szczególnym uwzględnieniem ich ścieżek edukacji i kariery tak naprawdę był fikcją. Pomimo posiadania niepokojących danych, które przygotowywał i zbierał Instytut Badań Edukacyjnych - chodzi o informacje o tym, iż 30% absolwentów szkół branżowych I stopnia nie uzyskało kwalifikacji, a kontynuacja nauki w szkołach branżowych II stopnia była realizowana przez zaledwie (Dzwonek) 4-6% z nich - ministerstwo nie podjęło działań naprawczych, nie monitorowało efektywności i skuteczności wprowadzonych zmian.

    Dlatego zwracam się z pytaniem do pana ministra: Czy i kiedy zostanie przeprowadzona ewaluacja jakości i skuteczności kształcenia zawodowego oraz jakie działania korygujące zostaną podjęte przez ministerstwo? Dziękuję bardzo. (Oklaski)

11. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Henryk Kiepura:

    Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Odpowiadając na pytanie pani poseł, rzeczywiście takie działania nie były prowadzone w ministerstwie. Niestety wynika to wprost z kontroli Najwyższej Izby Kontroli w zakresie szkolnictwa zawodowego. Resort edukacji zgadza się z ustaleniami NIK-u dotyczącymi konieczności przeprowadzenia ewaluacji jakości i skuteczności kształcenia zawodowego, ze szczególnym uwzględnieniem kształcenia w branżowych szkołach I i II stopnia oraz reform kształcenia dualnego. Biorąc pod uwagę, że wdrażanie reformy edukacji w obszarze kształcenia zawodowego zostało zaplanowane na lata 2019-2024, zdecydowana większość rozwiązań wprowadzonych w związku ze zmianami w kształceniu zawodowym weszła w życie od 2019 r., a pierwsi absolwenci 5-letnich techników, w których kształcą się uczniowie - największy odsetek tych uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe, tj. ponad 60%, ukończył naukę w roku szkolnym 2023/2024 - ocena efektów reformy kształcenia zawodowego, uwzględniająca m.in. wyniki karier absolwentów 5-letnich techników, zostanie przeprowadzona w roku 2025 i na koniec tego roku powinny być znane jej wyniki.

    Zadanie dotyczące przeprowadzenia ewaluacji jakości i skuteczności kształcenia zawodowego ze szczególnym uwzględnieniem form kształcenia dualnego zostało powierzone Instytutowi Badań Edukacyjnych w pierwszej kolejności w 2024 r. w odniesieniu do absolwentów branżowych szkół I i II stopnia z 2022 r. Następnie w przyszłym roku zostanie powierzone badanie w odniesieniu do pierwszych absolwentów 5-letniego technikum z 2024 r. oraz do absolwentów branżowej szkoły II i I stopnia z lat 2023 i 2024. Powyższe zadanie instytut będzie realizował w ramach projektu pn. ˝Rozwój systemu monitoringu karier absolwentów i absolwentek szkół ponadpodstawowych˝ współfinansowanego ze środków europejskich.

    Ministerstwo pozytywnie odnosi się również do wskazanej przez NIK potrzeby przeprowadzenia analizy wpływu powstania branżowych centrów umiejętności na proces uzyskiwania i uzupełniania wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych oraz działalności innych jednostek systemu oświaty. Zgodnie z ustawą Prawo oświatowe zakładanie i prowadzenie branżowych centrów umiejętności możliwe jest od 1 września 2023 r. Jednocześnie z zapisów Krajowego Planu Odbudowy wynika, że wszystkie BCU wyłonione w ramach konkursu ˝Utworzenie i wsparcie funkcjonowania 120 branżowych centrów umiejętności, realizujących koncepcję centrum doskonałości zawodowej˝ muszą zostać założone najpóźniej do 30 września 2025 r. Aby możliwa była analiza wpływu powstania BCU na funkcjonowanie szkolnictwa zawodowego, placówki te powinny prowadzić działalność przez co najmniej jeden rok szkolny.

    Ministerstwo dostrzega również wskazaną przez nich potrzebę podjęcia działań promocyjno-informacyjnych dotyczących form i kierunków kształcenia w szkolnictwie zawodowym. Działania upowszechniające i promocyjne skierowane do pracodawców oraz uczniów i rodziców zostały zaplanowane w ramach realizowanego przez ministerstwo edukacji projektu pn. ˝Porozumienie branżowe na rzecz kształcenia i szkolenia zawodowego. Zwiększanie udziału przedstawicieli i przedstawicielek branż w rozwoju kształcenia zawodowego i uczenia się w miejscu pracy˝. Tutaj ministerstwo edukacji planuje cały cykl działań: promocję kształcenia zawodowego w mediach, organizację stoisk edukacyjnych, publikację artykułów promocyjnych w prasie branżowej, organizację konkursów i olimpiad.

    Jeżeli chodzi o realizowany przez ministerstwo edukacji duży projekt dotyczący branżowych centrów, to na 16 października 2024 r. odnośnie do konkursu na utworzenie branżowych centrów umiejętności zrealizowano poniższe zadania: zakończono proces kontraktowania pierwszego naboru wniosków, podpisano 52 umowy; zakończono proces kontraktowania drugiego naboru, podpisano 22 umowy; trwa procedura kontraktowania w trzecim naborze dla 31 zatwierdzonych do dofinansowania przedsięwzięć, podpisano 26 umów, 5 jest w trakcie kontraktowania; rozpoczęto procedurę kontraktowania dla czwartego naboru, ponieważ jeszcze pod koniec grudnia byliśmy zmuszeni ogłosić dodatkowy, czwarty nabór, aby mieć szansę na osiągnięcie wskaźników projektu, czyli minimum 120 branżowych centrów umiejętności. Łącznie w ramach czterech naborów wyłoniono 120 instytucji mających za zadanie utworzenie 120 branżowych centrów umiejętności, z czego podpisano 100 umów, a 20 jest w trakcie kontraktowania. Łącznie wsparciem na kwotę 1 193 021 tys. objęto 69 dziedzin i wypłacono łącznie 39 pierwszych zaliczek na kwotę 663 460 tys. zł. Na dzień 30 września 2024 r. w ramach 10 utworzonych BCU potwierdzono przeszkolenie łącznie 781 osób. Kolejna aktualizacja wskaźnika nastąpi do końca października 2024 r. Dziękuję bardzo.

11. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Renata Rak:

    Mam krótkie pytanie do pana ministra. Jeśli dane statystyczne podają, że 4-6% absolwentów szkół branżowych I stopnia kontynuuje naukę w branżowych szkołach II stopnia, nasuwa się pytanie, jakie działania planuje podjąć ministerstwo, aby zmienić tę sytuację, i pytanie o zasadność działania, funkcjonowania tych szkół branżowych II stopnia przy tak małym naborze i małym zainteresowaniu kontynuacją nauki przez absolwentów szkół branżowych I stopnia. Dziękuję bardzo.

11. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Henryk Kiepura:

    Panie Marszałku! Pani Poseł! Odpowiadając na to pytanie, rozpocznę od tego, że w ministerstwie utworzyliśmy radę dyrektorów szkół i placówek kształcenia zawodowego. Poszerzyliśmy ją do 48 osób, tj. 48 dyrektorów, po 3 z każdego województwa. Odbywają się cykliczne spotkania. Wsłuchujemy się również w opinie praktyków, czyli dyrektorów szkół branżowych II stopnia. Statystyki pokazują, że zainteresowanie tymi szkołami z roku na rok wzrasta. W tej chwili 12 700 uczniów kontynuuje naukę w szkole branżowej II stopnia. Rozmawiamy na ten temat, natomiast nie planujemy ich likwidacji. Takie jest też stanowisko i opinia naszych dyrektorów. Traktujemy to jako stworzenie młodym ludziom możliwości kontynuacji nauki, zdobycia wykształcenia, zdania matury. Tam gdzie jest zainteresowanie, tworzone są klasy i ta nauka się odbywa, a tam gdzie nie ma zainteresowania, te klasy nie są tworzone i nie ma w związku z tym kosztów. A więc na tę chwilę nie planujemy zmian, ale analizujemy sytuację. Dziękuję.

    (Poseł Renata Rak: Dziękuję bardzo.)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Monika Wielichowska)