Poseł Czesław Mroczek

Stenogram

2. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (druk nr 802).

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Czesław Mroczek:

    Szanowny Panie Marszałku! Panie i Panowie Posłowie! Przystępujemy do kolejnej zmiany ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz zmianie niektórych innych ustaw. Pragnę przypomnieć, że reakcja rządu na klęskę powodzi, która nawiedziła południowo-zachodnią Polskę we wrześniu 2024 r., a rozpoczęła się 13 września, była natychmiastowa i systemowa, dlatego że już w dniu 16 września uruchomiona została ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. To ustawa, która jest rozwiązaniem systemowym. Ona po prostu, jak wynika z jej tytułu, obowiązuje w polskim systemie prawnym już od 2011 r. Została uruchomiona poprzez przyjęcie rozporządzenia Rady Ministrów, wskazującego wykaz gmin, powiatów dotkniętych powodzią. To rozporządzenie weszło w życie 17 września i w wyniku rozwiązań, narzędzi zawartych w tej ustawie możliwe było już działanie na rzecz przeciwdziałania skutkom powodzi, na rzecz wsparcia powodzian, osób dotkniętych skutkami powodzi, a w szczególności rozpoczęcie procesu odbudowy.

    Do rozwiązań zawartych w tej ustawie, która weszła w życie 16 września, a następnie była zmieniona w sposób istotny poprzez przyjęcie pierwszej noweli ustawy powodziowej z dnia 1 października 2024 r., do narzędzi, które mogły być stosowane, należały m.in. uproszczenie procedur wykonywania świadczeń medycznych wobec osób na terenach dotkniętych powodzią, a także wprowadzenie zasiłków dla osób i rodzin, które ucierpiały w wyniku powodzi, w tym bezzwrotnego zasiłku w wysokości 8 tys. zł, zasiłku na osuszanie - 1 tys. zł i zasiłku edukacyjnego w wysokości 1 tys. zł. Ta ustawa wprowadzała też wiele mechanizmów związanych z odbudową infrastruktury technicznej i społecznej. W szczególności dotyczyła w sposób oczywisty odbudowy infrastruktury drogowej, sieci komunalnych, jak również infrastruktury społecznej, takiej jak odbudowa zniszczonych przedszkoli, szkół, domów pomocy społecznej. Oprócz tego były tam mechanizmy dotyczące wsparcia przedsiębiorców, pracowników w zakresie utrzymania miejsc pracy, w szczególności związane z przekazywaniem z dostępnych funduszy, z Funduszu Pracy i z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, środków na dodatkowe urlopy, zatrudnianie pracowników i wreszcie bezpośrednie wsparcie na utrzymanie miejsc pracy dla przedsiębiorców.

    Proszę państwa, projekt, który w tej chwili przedstawiamy, jest taką pierwszą oceną skuteczności tych mechanizmów, które stosujemy do tej pory w zwalczaniu skutków powodzi i w odbudowie tych terenów. Jest on potrzebną korektą niektórych przepisów prawnych, ale jest też próbą wprowadzenia nowych potrzebnych mechanizmów. Rozwiązania, które państwu przedkładamy w tej drugiej noweli, wynikają z doświadczeń zebranych w pracy organów samorządowych, jak również wszystkich ministerstw, a w szczególności pełnomocnika rządu ds. usuwania skutków powodzi i odbudowy tych terenów.

    W tym projekcie odnosimy się do ważnego elementu działań w zakresie odbudowy, jakim jest świadczenie interwencyjne, obecnie przewidziane jedynie dla przedsiębiorców. Rozszerzamy krąg podmiotów uprawnionych do otrzymania tego świadczenia interwencyjnego na rolników oraz organizacje pożytku publicznego, organizacje pozarządowe oraz tzw. podmioty ekonomii społecznej. Po drugie, umożliwiamy wszystkim poszkodowanym gminom, powiatom wskazanym w rozporządzeniu o stanie klęski żywiołowej skorzystanie z dofinansowania w 100%. Przyjęty i do tej pory działający mechanizm pozwalał na sfinansowanie 80% kosztów zadania. Zmieniamy to z uwagi na trudności samorządów, które realizują te zadania. Wprowadzamy możliwość finansowania 100% kosztów zadania. Ponadto regulujemy zasady wypłacania niezależnie od dochodu i sytuacji majątkowej. Odnosimy się tutaj do zasiłków, w szczególności tych na to pierwsze poratowanie osób poszkodowanych w wysokości 8 tys., ale też tych na remonty i odbudowę w wysokości 100 i 200 tys. zł. Wprowadzamy zasadę, że te zasiłki, ta bezzwrotna pomoc jest należna niezależnie od dochodu i sytuacji majątkowej osób lub rodzin, które ucierpiały wskutek powodzi we wrześniu 2024 r. Przyjmujemy również postulaty jednostek samorządu terytorialnego w zakresie usprawnienia i zwiększenia środków na wypłatę zasiłku na osuszanie. Ułatwiamy procedurę dokonywania zmian w programach finansowanych ze środków europejskich, w przypadku gdy zmiany takie będą konieczne w celu przeciwdziałania skutkom powodzi. W obszarze kultury i dziedzictwa narodowego zmianie ulegają przepisy dotyczące odbudowy obiektów umieszczonych w wykazie zabytków. Cały duży segment tej ustawy, którą omawiam, nad którą będziemy pracować, dotyczy Prawa budowlanego i ułatwień w zakresie remontu odbudowy obiektów budowlanych, które doznały szkód, zostały zniszczone w wyniku działania żywiołu. W zakresie szkolnictwa wyższego i edukacji będzie stworzona możliwość przekazania dotacji celowej dla uczelni niepublicznych, które ucierpiały na skutek powodzi. W obszarze sportu i turystyki projektowane rozwiązania dotyczą przekazania niewykorzystanych środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej na zadania polegające na usunięciu skutków klęski żywiołowej. Szczególnie istotna zmiana dotyczy infrastruktury energetycznej. Jak wiadomo, zaopatrzenie w energię elektryczną to podstawa normalnego funkcjonowania społecznego, funkcjonowania gospodarstw domowych. W tym zakresie wprowadzamy możliwość przyznania dotacji z budżetu państwa na odbudowę linii energetycznych, źródeł wytwarzania energii elektrycznych. Dajemy też Poczcie Polskiej możliwość skorzystania z dotacji na zniszczone obiekty związane z wykonywaniem usług powszechnych przez operatora pocztowego.

    Proszę państwa, tak jak powiedziałem na samym początku, to jest druga nowela tej systemowej ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi. Jest to odniesienie, ta poprawa przepisów, które wprowadziliśmy 1 października, ale są i nowe regulacje, które przed chwilą opisałem. Na ten zakres przedmiotowy projektu ustawy składają się kompetencje, właściwości wielu ministrów. W pracach nad tym projektem ustawy będziemy wspólnie występować i z państwem pracować, żeby poprawić sytuację z punktu widzenia skuteczności procesu usuwania skutków powodzi, wsparcia dla powodzian i odbudowy tych terenów. W nawiązaniu do porannej dyskusji dotyczącej wypłaconych zasiłków, uruchomienia środków na różnego rodzaju formy przeciwdziałania skutkom powodzi i odbudowę tych terenów chcę państwa poinformować, że na dzisiaj zaangażowanych jest 2130 mln zł, z czego na zasiłki wypłaconych jest już ponad 600, na te zasiłki w wysokości 8 tys., 1 tys. na osuszanie, do 100 tys., do 200 tys. W tej chwili wypłaconych jest już 640 mln. Jeżeli chodzi o inne formy działania, tj. świadczenia interwencyjne, zadania inwestycyjne dotyczące infrastruktury technicznej i infrastruktury społecznej, jest to kwota ponad 1 mld zł. W tej chwili, jak powiedziałem, mamy zaangażowanych 2130 mln zł i mamy dostępne środki. To, co jest dzisiaj wyzwaniem dla nas wszystkich, wyzwaniem dla tych wszystkich, którzy chcą poprawić realizację tych zadań, które pomagają powodzianom, pomagają w odbudowie tych terenów, to uproszczenie, dalsze uproszczenie istniejących już narzędzi, to wdrożenie tych postulatów wynikających ze stosowanych już narzędzi, jak również te dodatkowe narzędzia, które przed chwilą opisałem.

    Proszę państwa, wierzę, że tak jak w przypadku pierwszego projektu, pierwszej dużej noweli ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie usuwania skutków powodzi, także tym razem będziemy zgodnie i szybko pracować, by te przepisy jak najszybciej weszły w życie. Strona rządowa jest na to gotowa. Liczę na dobrą współpracę. Dziękuję pięknie. (Oklaski)