Poseł Bogusław Wołoszański

Stenogram

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Akurat zakup samolotów FA-50 budził bardzo dużo emocji, bardzo dużo pytań, był jednym z tych zakupów, nad którymi wisiał duży znak zapytania. W związku z tym chciałam zapytać, czy dzisiaj mamy wiedzę na temat tego, w jaki sposób podejmowano decyzję o zakupie. To znaczy, czy była lista priorytetów, na mocy której uznano, że akurat ten, a nie inny samolot będzie nam potrzebny? Jak wtedy, w momencie, kiedy decydowano o zakupie, szacowano wielkość tego kontraktu i czy suma, o której wtedy mówiono, jest tożsama z sumą, którą mamy dzisiaj? Nikt nie ma wątpliwości co do wartości szkoleniowej tego samolotu, ale ciągle słyszymy, że jest to samolot szkolno-bojowy. Więc chciałabym się dowiedzieć, jeżeli chodzi o konfigurację sił powietrznych, na czym będzie polegała bojowa wartość tego samolotu, bo jak dotąd wiemy o jego wartości szkoleniowej.

    Jak wygląda kwestia tej pierwszej partii samolotów, które już są u nas? Czy one są traktowane wyłącznie jako samoloty szkolne, czy również będziemy myśleć o ich wartości bojowej? Z tego, co wiem, to są takie elementy uzbrojenia, które wymagają zgody Stanów Zjednoczonych. Czy PiS przygotował takie zgody (Dzwonek) i czy jesteśmy w tej procedurze, czy też w związku z tym, że czegoś tam nie dopełniono, mamy dzisiaj kłopot? Dziękuję bardzo.

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Cezary Tomczyk:

    Panie Marszałku! Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo! Wysoka Izbo! Samolot FA-50 to niewątpliwie samolot, który wypełnia lukę po samolotach MiG-29. Taka idea stała, jeżeli chodzi o poprzednie kierownictwo. Wtedy, kiedy kolejne donacje szły na Ukrainę, trzeba było czymś tę lukę wypełnić. Z perspektywy mogę ocenić, że ten samolot jest samolotem potrzebnym. Natomiast pierwszych 12 samolotów FA-50 w konfiguracji Gap Filler trafiło do 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku Mazowieckim. Sam samolot piloci oceniają wysoko. Jest ze mną inspektor Sił Powietrznych pan gen. Nowak, który zresztą latał tym samolotem. Jeżeli chodzi o samą platformę, można ocenić ją wysoko. Jest to samolot nieco gorszy niż F-16, nieco lepszy niż MiG-29.

    Ale samolot to jedno, natomiast kontrakt zawarty przez ministra Błaszczaka to już zupełnie inna sprawa. Chciałbym państwu o tym kilka zdań powiedzieć, tym bardziej że właściwie mówimy to po raz pierwszy i te informacje, które chcę przekazać Wysokiej Izbie, są na pewno bulwersujące.

    Okazało się, że konferencje prasowe ministra Błaszczaka były nieco ważniejsze w tej priorytetyzacji niż same negocjacje. Decyzje o zakupie podjęto bardzo szybko, właściwie w ciągu kilku dni, i często po prostu nie dbano o interes Rzeczypospolitej Polskiej i Wojska Polskiego. Mówiąc wprost, po prostu przy kontrakcie na FA-50 nie zadbano o podstawowe sprawy. Minister Błaszczak bardzo często najpierw deklarował kupno jakiegoś samolotu albo środka bojowego, a dopiero później negocjował warunki. Przyznają państwo, że jest to model dość niespotykany na świecie, jeżeli chodzi o kwestie negocjacji.

    Do Polski przyleciało 12 samolotów w wersji zamówionej przez pana - już byłego na szczęście - ministra Błaszczaka. Trzeba też sobie jasno powiedzieć - o tym mówiła pani poseł Kluzik-Rostkowska - że to chyba pierwszy na świecie samolot szkolno-bojowy, który nie jest bojowy. Ja takiego przypadku nie znam. Dlaczego nie jest bojowy? Dlatego, że umowy wykonawcze nie przewidywały zakupu uzbrojenia na ten samolot. W związku z tym mamy samolot szkolno-bojowy, który jest szkolny, ale nie jest bojowy, bo minister Błaszczak nie zdecydował o zakupie uzbrojenia do tego samolotu. Dzisiaj Agencja Uzbrojenia, dzisiaj pan minister Bejda dwoją się i troją, żeby zapewnić uzbrojenie do samolotu FA-50. Ale czy my powinniśmy robić to rok po tym, jak samoloty znalazły się w Polsce, czy jednak te negocjacje powinny następować, zanim dokonano wyboru i zakupu samolotu? To jest rzeczywiście jakiś absurd i to jest taka... Chciałbym może podpowiedzieć ministrowi Błaszczakowi, chociaż mam nadzieję, że nigdy już w tej roli nie będzie, że naprawdę negocjujemy, zanim coś kupimy, a nie negocjujemy wtedy, kiedy już to kupimy, bo wtedy takie negocjacje mają dość umiarkowany sens. Samoloty, mimo że są w Polsce od II półrocza 2023 r., de facto były zdolne do latania dopiero w kwietniu 2024 r., czyli one od 1 stycznia zgodnie z polskimi przepisami, przepisami, które obowiązują od wielu lat, były uziemione ze względu na brak odpowiedniej certyfikacji. To też jest taki element, który nie został zapewniony w kontrakcie, nie został wynegocjowany, nie został zapewniony przez stronę koreańską.

    Szanowni Państwo! W ˝Planie inwestycji budowlanych˝ za ministra Błaszczaka nie ujęto 2 mld zł na przygotowanie infrastruktury obu lotnisk. Po co nam przecież infrastruktura na samolot, który zamawiamy? Wydaje się to dość oczywiste, że ktoś, kto planuje zakup środka bojowego - jeszcze samolotów, które muszą mieć bardzo specyficzne warunki - powinien jednak pomyśleć o tym, że potrzebujemy hangarów i - uwaga, tego też minister Błaszczak nie przemyślał - symulatorów. Kiedy będą gotowe hale na symulatory? W grudniu tego roku. Dzisiaj departament infrastruktury wojskowej dwoi się i troi po to, żeby zabezpieczyć hale na symulatory. Na samym początku też, jeżeli chodzi o kwestie szkolenia, mieliśmy jednego instruktora z Korei, który mógł szkolić naszych pilotów. O tym też wtedy, kiedy zawieramy tego typu kontrakt, warto by pomyśleć. Dziś mamy też niepokojące informacje o tym, że w przypadku drugiej wersji, czyli w przypadku wersji PL, opóźnienie dostaw wynosi nawet 9 miesięcy.

    Wrócę jeszcze do kwestii uzbrojenia. Minister Błaszczak dokonał zakupu samolotu bez uzbrojenia. Ale jest jeszcze druga sprawa w tym kontekście, bo, szanowni państwo, uzbrojenie do tego samolotu nie jest już produkowane. Ciężko dzisiaj kupić uzbrojenie do tego samolotu, skoro nie jest produkowane...

    (Poseł Joanna Kluzik-Rostkowska: To prawda, tak.)

    ...więc dzisiaj Agencja Uzbrojenia dwoi się i troi, żeby znaleźć na rynku możliwość wyleasingowania albo kupna używanego uzbrojenia po to, żeby w ogóle obsługa tego samolotu i nauka na tym samolocie, właśnie w takim trybie szkolno-bojowym, była możliwa.

    My, szanowni państwo - i dzisiaj mówię to w imieniu nas wszystkich, kierownictwa - oczekujemy, że strona koreańska utworzy centrum serwisowe, które będzie wykraczało poza możliwości eksploatacyjne bazy lotniczej. To jest element, który z punktu widzenia (Dzwonek) interesu Rzeczypospolitej i tego kontraktu jest dla nas absolutnie kluczowy. Zresztą w tej sprawie został podpisany list intencyjny. Oczekujemy, że ten kontrakt będzie realizowany też w tym zakresie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Paweł Suski:

    Dziękuję.

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Szanowni Państwo! My tym różnimy się od poprzedników, że stosujemy następstwo prawne. Jest to niezwykle ważne szczególnie w kontekście zwiększania bezpieczeństwa państwa. Pamiętamy, jak minister Macierewicz unieważnił przetarg na zakup śmigłowców. Program śmigłowcowy został położony i do dziś polskie wojsko nie dysponuje właściwym zabezpieczeniem śmigłowcowym. Dlatego dziś ten program zakupu samolotów szkolno-bojowych to jest takie zgniłe jajo, które nam pozostawiono, i musimy sobie z tym poradzić.

    Panie Ministrze! Czy na etapie podejmowania decyzji kiedykolwiek ktoś zapytał, jakie inne państwa korzystają z FA-50, żeby skorzystać z ich doświadczeń? Czy taka analiza była przeprowadzona? Mało tego, czy można było na etapie zakupu przewidzieć (Dzwonek), że Koreańczycy będą mieli problemy z dostawami, z zabezpieczeniem dostaw? Bo pan wspomniał, że opóźnienia sięgają wielu miesięcy.

9. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Cezary Tomczyk:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Takie analizy były prowadzone, natomiast prawda jest taka, że nasi polscy lotnicy mieli na to po prostu bardzo mało czasu. To nie jest wina wojska, to nie jest też wina Agencji Uzbrojenia. To jest wina decydentów, którzy uznają, że w bardzo krótkim czasie trzeba mieć efekt swoich działań. Wszyscy rozumieją, że czas jest wyjątkowy, ale bylibyśmy w zupełnie innym miejscu, gdyby szereg negocjacji, które dotyczą modernizacji polskiego wojska, mógł nastąpić, zanim wybuchła wojna w Ukrainie. Naprawdę bylibyśmy w innym miejscu. Ale skoro przez wiele lat wiele procesów stało w miejscu, to wtedy kiedy usłyszano, że de facto za polską granicą wybuchają bomby, zdecydowano o tym, że bardzo szybko trzeba dokonać szybkich zakupów. I to są efekty tego, że przez wiele lat modernizacja polskiego wojska stała. Jest na sali pan były minister Macierewicz. Przecież pan minister Macierewicz wstrzymał np. zakup mundurów dla polskiego wojska na 2 lata - ukompletowanie spadło do 40%.

    (Poseł Antoni Macierewicz: Przecież to kłamstwo.)

    (Poseł Andrzej Szewiński: Kłamie to pan i panu za to płacą.)

    (Poseł Antoni Macierewicz: Co za bezczelność.)

    Jak można było nie kupować mundurów dla polskich żołnierzy? Pan minister Macierewicz o kilka lat opóźnił zakup patriotów dla Polski. My dzisiaj mamy jedną baterię systemu Patriot. Na tym etapie mielibyśmy pewnie już cztery. Przecież to są elementy, które są faktem, to są sprawy, które są dość oczywiste.

    (Poseł Antoni Macierewicz: Faktem są pana kłamstwa.)

    Jeżeli chodzi o kwestie...

    Prosiłbym, żeby pan Macierewicz nie krzyczał.

    Wicemarszałek Piotr Zgorzelski:

    Bardzo proszę umożliwić ministrowi wystąpienie.

    Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Cezary Tomczyk:

    Generalnie wolałbym, żebyśmy opierali się na faktach, i te fakty przedstawiamy krok po kroku, wreszcie możemy to robić, a dokumenty bronią się w tej sprawie same.

    (Poseł Antoni Macierewicz: No pan się nie obroni.)

    Jeżeli chodzi o modernizację samolotu FA-50, modernizacja będzie też przeprowadzona w takim sensie, że wersja Gap Filler będzie za kilka lat doprowadzona do wersji PL.

    Mam nadzieję, że ten kontrakt będziemy mogli w pełni uratować, bo pracują nad tym dziesiątki ludzi. Bardzo dziękuję Wojsku Polskiemu, Agencji Uzbrojenia, osobiście panu ministrowi Bejdzie, który tym tematem się zajmuje, ale też departament infrastruktury wojskowej, naprawdę wiele osób stara się ten kontrakt uratować. My dzisiaj oczekujemy także współpracy ze strony Korei, pomocy w tym zakresie ze strony Ameryki, dlatego że Stany Zjednoczone muszą wyrazić zgodę na elementy, które wiążą się z uzbrojeniem tego samolotu. To jest dzisiaj przedmiot negocjacji. Ale naprawdę bardzo ciężko negocjuje się po zawarciu kontraktu. To jest coś nieprawdopodobnego, ile spraw musi być dzisiaj przedmiotem negocjacji, już po zawarciu umowy.

    Na koniec powiem tyle (Dzwonek), że zwrócimy się do Najwyższej Izby Kontroli o przeprowadzenie dogłębnej analizy tego kontraktu w zakresie samych decydentów, tzn. w zakresie decyzji o tym, żeby kupić samolot szkolno-bojowy, do którego w pierwszej kolejności nie kupuje się uzbrojenia, nie myśli się o tym. Dzisiaj jesteśmy na etapie, kiedy tego uzbrojenia nie ma, i naprawdę cały świat jest obecnie zaangażowany w to, żeby pomóc nam uzyskać uzbrojenie do tych samolotów, dlatego że chcemy, żeby te samoloty na pewnym etapie weszły w dyżury bojowe. Dzisiaj to jest zagrożone, dzisiaj ten kontrakt w dużej mierze jest zagrożony przez złe negocjacje, przez to, że ministrowie wybierali konferencje prasowe zamiast pracy merytorycznej. Dziękuję bardzo. (Oklaski)