Posłanka Barbara Nowacka

Stenogram

23. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Monika Wielichowska:

    Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Wysoka Izbo! Teraz będzie trochę, szanowni państwo, mniej emocji, ponieważ chcieliśmy zapytać o edukację.

    Szanowna pani minister, zastaliśmy upolitycznioną szkołę, która straciła swoją autonomię, z przeładowanymi podstawami programowymi, ciężkimi plecakami, obciążającymi zadaniami domowymi, uczącą pamięciówki, a nie takiej wiedzy praktycznej, ze skandalicznym podręcznikiem do HiT-u i marnymi zarobkami nauczycieli, szkołę bez edukacji obywatelskiej, bez edukacji ekonomicznej, zdrowotnej czy seksualnej. Wiedzieliśmy, że szkoła wymaga odkurzenia, odświeżenia i przewietrzenia. Cieszę się, że te wszystkie kwestie już zostały podjęte i się po prostu dzieją. Czekała na to cała społeczność uczniowska, czekali na to uczniowie, uczennice, dyrektorzy, nauczyciele, ale także rodzice.

    Pani minister, cieszę się, że także oprócz tych kluczowych zmian, które poprawiają jakość nauczania, warunki pracy nauczycieli i infrastrukturę szkolną, nie zapomnieliście i został uruchomiony program, który uatrakcyjnia edukację poprzez organizację w pełni dofinansowanych szkolnych wycieczek, które pozwalają uczniom poznawać polską kulturę, tradycję, ale także osiągnięcia nauki.

    Szkoła od dawna przegrywa z Internetem i od dawna przegrywa ze smartfonem. Myślę, że na tej sali nikogo o tym nie trzeba przekonywać. Dlatego ważne jest, by młodym ludziom, dzieciom i młodzieży, przekazywać wiedzę w sposób atrakcyjny. ˝Podróże z klasą˝ to bardzo szeroki program, dlatego mam kilka pytań. Proszę o informację o poszczególnych naborach: pierwszym i, wiem, że ostatnio odbył się, dodatkowym, który rozszedł się, można powiedzieć, w bardzo ekspresowym tempie albo nawet szybciej niż ekspresowym. Ile dzieci skorzysta z ˝Podróży z klasą˝? Ile szkół weźmie udział w programie? (Dzwonek) Jakie były kryteria dostępu do programu i ile ten program do tej pory kosztował? Dziękuję bardzo. (Oklaski)

23. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Minister Edukacji Barbara Nowacka:

    Pani Marszałek! Wysoki Sejmie! Cieszę się, że mogę opowiadać o tak dobrym i pozytywnym programie. Programie, który nie dość, że wspiera aktywność młodych osób, poznawanie świata i kontakt z kulturą, to wspiera też kontakt z całą Polską, naszą przepiękną ojczyzną. To też program, który ewidentnie odpowiada na zapotrzebowanie szkół, a przede wszystkim wyrównuje szanse edukacyjne.

    W ministerstwie zastaliśmy faktycznie bardzo duże upolitycznienie właściwie wszystkiego. Jeżeli państwo chcecie wiedzieć, nasi poprzednicy byli do tego stopnia skłonni upolityczniać wycieczki, że jednym z punktów wycieczkowych punktowanych za czasów pana ministra Czarnka były odwiedziny w pewnym obiekcie leżącym w miejscu urodzenia pana ministra Czarnka. I żeby wycieczka mogła się odbyć, jednym z tych punktów dla pewnych grup było zrealizowanie odwiedzenia miejscowości urodzenia pana ministra Czarnka i Zagrody babuni, o ile dobrze pamiętam nazwę.

    (Głos z sali: No tak.)

    Jest to bulwersujące, że w taki sposób kształtuje się postawy młodzieży i w taki sposób promuje swoją własną osobę.

    Ministerstwo, budując program ˝Podróże z klasą˝, zdecydowało, by obowiązkowym komponentem każdej wycieczki było odwiedzenie instytucji kultury. Instytucji kultury, czyli muzeum, galerii sztuki, teatru, opery, filharmonii, centra nauki, skansenu lub innej instytucji kultury. Bo wiemy, że często są to miejsca, które są trudniej dostępne, ponieważ są biletowane i koszt takiej wycieczki wtedy wzrasta.

    Drugim ważnym komponentem ˝Podróży z klasą˝ jest to, że są to wycieczki w 100% finansowane z budżetu ministerstwa, co też wyrównuje szanse. Poprzednie programy zawierały 80% finansowania - powodowało to nierówności. Nadal rodzice dokładali pieniądze. Nie wszystkich na to po prostu stać. Stąd moja decyzja, by wycieczki były w 100% finansowane i by obowiązkowymi komponentami nie były komponenty z jakiejś listy ministra, ale po prostu instytucje kultury. Wtedy nie ma wątpliwości co do transparentności procesu, doboru instytucji, które trzeba odwiedzić, a jednocześnie promuje się coś, co jest elementem edukacji obywatelskiej, instytucje kultury, które wzbogacają młodzież i proces edukacyjny. Wycieczki to nie tylko rozrywka - to element edukacji, to element świadomego kształtowania postaw obywatelskich, poznawania kraju, jeden z bardzo istotnych komponentów edukacji.

    Na program przeznaczono 80 mln zł. W pierwszej turze przeznaczono 60 mln zł. Skorzystało z niego 81 tys. dzieci i młodzieży. Widząc olbrzymie zainteresowanie i dużą potrzebę społeczną, zdecydowałam o dodatkowej kwocie 20 mln. W tej chwili trwa weryfikacja wniosków, ale zakładam, że z tego programu skorzysta łącznie 100 tys. dzieci i młodzieży. Zorganizowanych zostanie ponad 3 tys. wycieczek dla uczniów i uczennic z całej Polski. Oczywiście potrzeby są znacznie większe.

    (Poseł Anna Dąbrowska-Banaszek: Jaki jest procent niepełnosprawnych?)

    Jakie były kryteria dostępu? Szkoły podstawowe liczące do 200 uczniów mogły złożyć nie więcej niż trzy wnioski, szkoły liczące pomiędzy 201 a 400 uczniów - nie więcej niż sześć wniosków, a szkoły liczące powyżej 400 uczniów - nie więcej niż dziewięć wniosków. Jeśli chodzi natomiast o szkoły ponadpodstawowe, to szkoły liczące do 200 uczniów mogły złożyć nie więcej niż dwa wnioski, szkoły liczące do 400 uczniów - nie więcej niż cztery wnioski, a te liczące więcej niż 400 uczniów - nie więcej niż sześć wniosków.

    Wiem, że projekt spotkał się z dużym zainteresowaniem, tak dużym, że pierwsza transza rozeszła się w ciągu 14 minut, a ta druga w ciągu 4 minut. To pokazuje, jak wielkie jest zapotrzebowanie. Widzę też mechanizm, który trzeba skorygować. Dostaję liczne pytania od państwa posłów, od samorządowców, od rodziców, również od młodzieży. Wskazują one na kwestie, ze względu na które w kolejnym roku zmienimy sposób dostępu do wycieczek. Nie byłoby to sprawiedliwe, gdyby ministerstwo oceniało wycieczki merytorycznie, bo każda wycieczka zaprojektowana przez kompetentnego nauczyciela, nauczycielkę odpowiada danym potrzebom edukacyjnym - stąd wynikał mechanizm, który działał do tej chwili. To był mechanizm: kto pierwszy się zgłosi, otrzymuje dofinansowanie. W kolejnej edycji pierwsza pula będzie jednak przeznaczona dla tych szkół, które nie zdążyły skorzystać z tej puli, bo im też trzeba dać szansę na dostęp. Żaden inny mechanizm oceniający wycieczki nie jest w mojej ocenie sprawiedliwy, dlatego kolejność zgłoszeń będzie miała znaczenie, ale pierwsza tura będzie przeznaczona dla tych szkół, powtarzam, które do tej pory nie zdążyły skorzystać z tego programu. Mam też nadzieję, że uda mi się ten projekt przeprowadzić w przyszłym roku w dwóch turach, w turach wiosennej i jesiennej, żeby jak najwięcej dzieci skorzystało z tej dodatkowej formy edukacji.

    Na koniec, jak myślę, istotna uwaga. W przestrzeni publicznej trwa dyskusja dotycząca wynagradzania nauczycieli za udział w wycieczkach. Jest to problem, który nie dotyczy wyłącznie tego programu, to problem globalny, nierozwiązany nigdy dylemat. Z tego powodu powołany przeze mnie zespół do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli ma jako jeden z priorytetów za zadanie wypracować wspólnie ze stroną społeczną politykę dotyczącą wynagradzania nauczycielek i nauczycieli za udział w wycieczkach. Uważam, że jest to niezbędne dla czystości funkcjonowania życia społecznego. Nasza deklaracja jest jasna: nie będziemy podejmować tego typu decyzji bez konsultacji ze stroną społeczną, w szczególności ze związkami zawodowymi. Mam nadzieję, że w kolejnej edycji uda nam się rozwiązać ten problem, a teraz 100 tys. dzieciaków (Dzwonek), ponad 100 tys. dzieciaków skorzysta z tego ministerialnego programu. Dziękuję. (Oklaski)

23. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Poseł Monika Rosa:

    Pani Marszałkini! Pani Minister! Widzimy doskonale, jak ważny jest to program, jak ważne jest praktyczne nauczanie. Dla wielu młodych ludzi pewnie jest to pierwsza możliwość odwiedzenia jakieś instytucji kultury i uczestnictwa w ciekawej wycieczce.

    Czy pani minister mogłaby rozwinąć, jakie są dalsze plany rozwoju tego programu, zmiany organizacyjne? Wiemy też doskonale, że bardzo dużo wniosków nie uzyskało akceptacji do programu. Co wydarzy się z takimi szkołami, wnioskami w dalszych planach ministerstwa, tak aby jak największa liczba dzieci z różnych miejscowości mogła skorzystać z wycieczki? (Oklaski)

23. punkt porządku dziennego:

Pytania w sprawach bieżących.

Minister Edukacji Barbara Nowacka:

    Dziękuję, pani posłanko. Tak, zauważamy, że zapotrzebowanie jest znacznie większe. Z jednej strony jest to kwestia finansowania, ale z drugiej strony ten mechanizm, chodzi o to, że jest to w 100% finansowane z budżetu państwa, wydaje mi się po prostu najsprawiedliwszy. Ucina to wszelkie dyskusje, bo oczywiście gdybyśmy powiedzieli: 80% dofinansowania, to pewnie więcej osób mogłoby skorzystać, ale wtedy w oddziałach klasowych, w grupach, które jadą na wycieczki, powstawałyby nierówności. Chciałabym, żeby każde dziecko w każdej polskiej szkole miało taką samą możliwość skorzystania z programów, nie było narażone na stygmatyzację ze względu na sytuację finansową rodziny. Z tego wynika mechanizm 100-procentowego dofinansowania. To pozostanie niezmienne, dlatego że wtedy realnie każde dziecko tak samo godnie i godnościowo uczestniczy w wyciecze, wycieczce, która obejmuje noclegi, wyżywienie i wizyty w instytucjach kultury, które często wymagają opłaty.

    Drugim dylematem, przed którym stoimy, jest to, że tak wiele szkół jest zainteresowanych takimi dofinansowaniami wycieczek. Oczywiście wycieczki odbywają się bardzo często w wielu szkołach, ale tak naprawdę wszystko zależy od zamożności rodziców czy wsparcia danego samorządu. Zapowiadałam i chętnie powtórzę, że konieczne jest to, by w kolejnych edycjach programu te szkoły, które nie zdążyły, nie miały szansy, w przypadku których samorząd lub organ prowadzący nie zdążył załapać się w ciągu pierwszych kilku minut, w czasie których wycieczki dla danego województwa się rozchodziły, miały kolejne szanse. Z tego powodu mechanizm będzie taki, że pierwsza tura będzie przeznaczona dla tych szkół, które do tej pory nie miały możliwości skorzystać z wycieczek.

    Chciałabym, żeby ten program jak najbardziej był kontynuowany, żeby miał dobre finansowanie. W tym roku jest to 80 mln. To jest dobre finansowanie. Obejmie 100 tys. uczniów, ale potrzeby i zainteresowanie są znacznie większe. I mam świadomość, że często również samorządy wykonują wielką pracę, by wesprzeć tę dodatkową formę edukacji, kształcenia, ale też integracji i socjalizacji młodych osób. Tu też warto powiedzieć, jak w ogóle ważną rolę w życiu młodego człowieka odgrywa szkoła, która otwiera oczy na świat, która pozwala budować relacje społeczne i poznawać kraj. Dzięki naszemu programowi w tym roku 100 tys. dzieciaków będzie miało kontakt również z polską tradycją, kulturą, historią poprzez udział w tych wycieczkach. Dziękuję pani bardzo. Dziękuję państwu. (Oklaski)