Posłanka Anna Wojciechowska

Stenogram

8. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Rozwoju oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegii o zakończeniu obowiązywania Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegii w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 5 czerwca 1990 r., zawartego dnia 27 czerwca 2023 r. i 18 lipca 2023 r. (druki nr 294 i 476).

Poseł Sprawozdawca Anna Wojciechowska:

    Panie Marszałku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Gospodarki i Rozwoju o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegii o zakończeniu obowiązywania Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegii w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 5 czerwca 1990 r., zawartego dnia 27 czerwca 2023 r. i 18 lipca 2023 r., druk nr 476.

    Szanowni państwo, umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji zapewniają i inwestorom, i jego inwestycjom z państwa strony umowy na terytorium państwa drugiej strony umowy ochronę oraz możliwość dochodzenia roszczeń przed międzynarodowym trybunałem inwestycyjnym, tzw. arbitrażowym.

    Jednakże w dniu 6 marca 2018 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał jeden z najbardziej oczekiwanych i zarazem kontrowersyjnych wyroków, uznając, iż klauzule arbitrażowe zawarte w dwustronnych umowach o popieraniu i ochronie inwestycji zawierane pomiędzy podmiotami z państw członkowskimi Unii Europejskiej są niezgodne z prawem unijnym, bowiem naruszają zasadę autonomii prawa unijnego.

    Orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapadło w sprawie dotyczącej międzynarodowego arbitrażu inwestycyjnego pomiędzy holenderskim ubezpieczycielem a Słowacją. Kierując się tym wyrokiem, rząd Królestwa Norwegii zdecydował się rozwiązać wszystkie umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji, które Norwegia zawarła z pozostałymi członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego, preferując rozwiązanie za porozumieniem stron.

    Ambasada Królestwa Norwegii zwróciła się z notą z dnia 17 września 2021 r. do Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej z propozycją zakończenia obowiązywania umowy pomiędzy tymi państwami, pomiędzy naszym rządem a rządem Królestwa Norwegii, w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 5 czerwca 1990 r., a więc już ponad 20 lat temu.

    Obecnie w drodze negocjacji notą z dnia 27 czerwca 2023 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej zwróciło się do Ambasady Królestwa Norwegii z propozycją zawarcia porozumienia między rządem polskim a rządem Królestwa Norwegii o zakończeniu obowiązywania tej umowy właśnie za porozumieniem stron. W zamian zaproponowano zawarcie porozumienia, które stanowi, że umowa razem z klauzulą przedłużonego obowiązywania, ta ponad 20-letnia umowa traci swoją moc. Umowa nie będzie stanowiła podstawy prawnej do wszczynania jakichkolwiek nowych postępowań arbitrażowych po wejściu w życie właśnie naszego przedmiotowego porozumienia.

    Postanowienia porozumienia odnoszą się do wszystkich postępowań arbitrażowych państwo - państwo czy inwestor - państwo prowadzonych w oparciu o umowę na podstawie jakiejkolwiek konwencji arbitrażowej czy regulaminu. Porozumienie jest zawierane w formie wymiany not. Notą nr 16/10743-433 z dnia 18 lipca 2023 r. Ambasada Królestwa Norwegii w Warszawie przekazała Ministerstwu Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej, że rząd Królestwa Norwegii zgadza się na zawarcie niniejszego porozumienia.

    Porozumienie wejdzie w życie po upływie miesiąca od daty otrzymania późniejszej noty potwierdzającej zakończenie procedur wewnętrznych niezbędnych do jego wejścia w życie. Nie będzie miało żadnych konsekwencji politycznych, nie będzie miało negatywnych skutków społecznych, a zawarcie tego porozumienia nie powinno wpłynąć na stosunki gospodarcze między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii. Zawarcie porozumienia nie naruszy polskiego porządku prawnego. Skutkiem prawnym zawarcia porozumienia będzie właśnie zakończenie obowiązującej umowy wraz z jej art. 13 ust. 2. Podmiotami prawa krajowego, których dotyczy porozumienie, są inwestorzy, osoby fizyczne lub prawne inwestujące w państwie drugiej strony. Porozumienie zakończy obowiązywanie umowy w polskim prawie wewnętrznym. Wykonanie porozumienia nie wymaga przyjęcia żadnych środków prawnych. Porozumienie ma rangę umowy międzyrządowej. Rozwiązywana umowa jest traktowana w polskim porządku prawnym jako umowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, stosownie do art. 241 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Porozumienie dotyczy wolności, praw i obowiązków obywatelskich oraz spraw uregulowanych w ustawie lub w których konstytucja wymaga ustawy, zasady prowadzenia działalności gospodarczej, ochrony prawa własności, kwestii wywłaszczeniowej oraz odszkodowania w tym zakresie, a więc praw, o których mowa w art. 89 ust. 1 pkt 2 i pkt 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Obie komisje opiniują pozytywnie ratyfikację tego porozumienia przedmiotowego, a więc ratyfikację porozumienia między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Królestwa Norwegii o zakończeniu obowiązywania umowy między rządem RP a rządem Królestwa Norwegii w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 5 czerwca 1990 r., zawartego dnia 27 czerwca 2023 r. i 18 lipca również tego roku. Bardzo dziękuję.