Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość

Stenogram

8. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o komisyjnym projekcie ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (druki nr 445 i 733).

Poseł Agnieszka Ścigaj:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić stanowisko klubu Prawa i Sprawiedliwości wobec komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, druki nr 445 i 733. Wnioskodawcą zmian, które mają w minimalnym stopniu uprościć działalność mniejszych organizacji pozarządowych, jest komisja petycji, do której zwróciły się same organizacje. Zmiana dotyczy rozszerzenia liczby organizacji, które będą mogły korzystać, w skrócie, z tzw. uproszczonej księgowości, o te, które nie uzyskują przychodu większego niż 1 mln zł rocznie. Zmiana jest oczywista, choćby z uwagi na fakt, że od 2015 r. znacznie zwiększyły się inflacja, przychody organizacji pozarządowych i koszty.

    Klub oczywiście poprze procedowaną zmianę, jednak niezrozumiałym jest fakt, że rząd jej wdrażanie w całości zaplanował dopiero od stycznia 2026 r., tym bardziej że petycja wpłynęła już w maju 2024 r. Mamy 2 lata, połowę kadencji Sejmu, by wprowadzić jedną, małą, techniczną zmianę, wymagającą tak naprawdę do stosowania jednego rozporządzenia, bez skutków dla budżetu, bez kontrowersji społecznych, z pełną wolą polityczną całego Sejmu, przy największej liczbie ministrów w historii RP.

    Organizacje pozarządowe są niezastąpionym partnerem administracji rządowej i samorządowej w realizacji prawie wszystkich zadań. Bardzo często wykonują te zadania lepiej, sprawniej, wyręczając państwo. Rząd winien je wspierać i stwarzać warunki do tego, by prowadziły one swoją działalność, by budowały społeczeństwo obywatelskie, by świadczyły dobre usługi. Tymczasem coraz częściej słyszymy, że popadają one w kłopoty. Mimo rosnących kosztów prowadzenia ich własnej działalności społecznej, państwo zostawia ich samych sobie. Tak jest np. w przypadku organizacji pozarządowych prowadzących domy pomocy społecznej. Mamy tu do czynienia pierwszy raz w historii z taką sytuacją, że niektóre organizacje, które prowadzą takie domy pomocy społecznej, kończą ten rok z długiem wynoszącym ponad 0,5 mln zł. Co gorsze, dowiadują się, że w przyszłym roku w ogóle nie będzie zwiększenia środków na tego typu działalność. Tak samo jest z organizacjami, które prowadzą ŚDS-y czy WTZ-ety.

    Kolejne przykłady, dotyczą początku roku i pracy NIW-u, pracy Departamentu Pożytku Publicznego. 10 miesięcy, ponad 2000 umów organizacji pozarządowych, które czekały na rozpoczęcie, na środki finansowe. Niestety, popadały one w coraz większe problemy finansowe, zakładały własne środki. Właściwie dlaczego? Dlatego tylko, że przez cały rok departament pożytku zajmował się sprawami personalnymi. W tym przypadku były tylko takie zmiany z tamtych na naszych, bo żadnych zmian systemowych te organizacje się nie doczekały. Znikają szybko, coraz częściej, programy grantowe spółek Skarbu Państwa, np. Orlenu, adresowane do klubów sportowych czy organizacji harcerskich, bo same spółki notują straty i tak naprawdę nie mają się już czym dzielić z organizacjami pozarządowymi. Koła gospodyń wiejskich, które otrzymały ogromne wsparcie przez ostatnie lata, już na początku tego roku zostały pozbawione prawie 0,5 mld zł grantu frekwencyjnego. Takich przykładów jest mnóstwo, prawie w każdym ministerstwie znikają jakieś programy albo tych środków jest mniej. Oczywiście organizacje zgłaszają swoje problemy, jak braki kadrowe w różnych formach opieki, nadmierną biurokrację, braki środków finansowych na działanie, zbyt słabą politykę koordynacji, ale jedyną receptą na ich rozwiązywanie są nie konkretne, rządowe ustawy czy środki finansowe, a rady, zespoły, konferencje, podkomisje, komisje, które mają za zadanie chyba tylko zająć jakiś czas i stworzyć wrażenie, że przecież wszystko konsultujemy, dogadujemy, nad wszystkim dyskutujemy.

    Nie wiem, czy państwo wiecie, że w środowisku organizacji pozarządowych krąży już taka formuła, że właściwie teraz mamy kraj rad. Przez ostatnie lata udało się wzmocnić ten sektor przez utworzenie Narodowego Instytutu Wolności, nowe programy grantowe, podwyższenie odpisu z 1% do 1,5% dla organizacji pożytku publicznego, wprowadzenie do prawa zamówień nowych klauzul społecznych dających preferencję w zamówieniach publicznych, uruchomienie 17 dodatkowych konkursów grantowych przez spółki Skarbu Państwa, z uwagi na ich dobre wyniki finansowe, którymi mogły się dzielić. Wprowadzono ustawę o ekonomii społecznej, przełomowe rozwiązania prawne i finansowe umożliwiające otrzymanie środków dla organizacji na zakupy infrastrukturalne czy włączenie ich w samorządową politykę mieszkaniową przez tworzenie tzw. społecznych agencji najmu.

    Szanowni Państwo! Organizacje pozarządowe czekają na konkretne ustawy i programy. Ze strony rządowej do tej pory nie wpłynął żaden projekt, który w jakiś sposób wychodziłby naprzeciw ich potrzeb, a ten projekt, który został skierowany z komisji petycji, aż 2 lata będzie musiał czekać na swoje wdrożenie. Dziękuję. (Oklaski)