Klub Parlamentarny Polska 2050 - Trzecia Droga

Stenogram

10. punkt porządku dziennego:

Informacja Prezesa Rady Ministrów i członków Rady Ministrów na temat powodzi we wrześniu 2024 r. w południowo-zachodniej części terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, działaniach podjętych w celu zapobieżenia jej skutkom oraz w celu ich usunięcia.

Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska:

    Panie Marszałku! Panie Premierze! Panie i Panowie Posłowie! Ministerstwo Klimatu i Środowiska praktycznie od pierwszych godzin powodzi borykało się przede wszystkim z problemem zapewnienia mieszkańcom południa ciągłości dostaw energii elektrycznej. To było dla nas główne wyzwanie. Jak już informowaliśmy, w szczytowym momencie bez prądu pozostawało 80 tys. gospodarstw domowych, ale oczywiście w tym systemie w jednych domach prąd się pojawiał, w innych zanikał, ten system trwał ciągiem. Dzisiaj bez prądu pozostaje łącznie 1190 odbiorców w sześciu województwach. Według najnowszych zapewnień dostawcy energii na tym terenie do końca tygodnia wszystkie problemy zostaną rozwiązane i we wszystkich domach pojawi się prąd. To niezwykle ważna informacja.

    Jeżeli chodzi o infrastrukturę środowiskową i bezpieczeństwo środowiskowe, obecnie w województwie dolnośląskim na zalanych terenach niesprawnych pozostaje 15 oczyszczalni ścieków i siedem stacji paliw, w województwie opolskim osiem oczyszczalni ścieków i jedna stacja paliw, a w województwie lubuskim jedna oczyszczalnia ścieków. Obiekty oczywiście zostały zabezpieczone i są monitorowane przez służby środowiskowe. Próbujemy tam również prowadzić naprawy, które usprawnią te obiekty i przywrócą ich pełną sprawność.

    Jeżeli chodzi o ostrzeżenia hydrologiczne i osuwiskowe, Państwowa Służba Geologiczna wprowadziła stan zagrożenia hydrogeologicznego na okres do 30 września dla województw: dolnośląskiego, opolskiego oraz południowych części województwa lubuskiego i wielkopolskiego. Monitorujemy na tym terenie stan wód podziemnych, które mogły zostać w naturalny sposób zanieczyszczone w konsekwencji zalania składowisk odpadów, osadników, oczyszczalni ścieków czy zakładów przemysłowych. Dotychczas nie stwierdzono żadnych takich przypadków.

    Główny geolog kraju wydał ostrzeżenie o zagrożeniu osuwiskowym na terenach powodziowych. Obecnie służby monitorują już 16 tego typu lokalizacji, dlatego chciałabym zaapelować do wszystkich poruszających się na terenie, na którym wystąpiła powódź, o ostrożność, bo tych lokalizacji niestety może pojawiać się więcej.

    Sprzątamy w parkach narodowych i lasach państwowych, naprawiając szkody tak, by jak najszybciej przywrócić ten teren do pełnej dyspozycji mieszkańców i turystów. Dołączamy się do apelu mieszkańców południa, by nie pogarszać sytuacji materialnej miejscowej ludności poprzez odwoływanie wyjazdów turystycznych. To niezwykle ważne, by problemy tamtejszej ludności nie pogłębiały się dalej. Szybka praca służb Karkonoskiego Parku Narodowego sprawiła, że dzisiaj wszystkie szlaki i ścieżki są już otwarte. Karkonosze serdecznie zapraszają turystów do siebie.

    Wspólnie z parkami narodowymi pracujemy też nad ofertą zielonych szkół dla dzieci z terenów dotkniętych powodzią. Chcemy wykorzystać potencjał parkowy taki jak baza edukacyjna czy noclegowa i świetnych fachowców. Mamy nadzieję, że ministerstwo edukacji skorzysta z naszej oferty.

    Jeśli chodzi o pomoc dla powodzian, do pakietu rozwiązań przygotowanego przez rząd dołożyliśmy 1000 zł na wsparcie na rachunki za prąd, na tzw. osuszacze. (Oklaski) To niezwykle ważne. Wiele rodzin dzisiaj boryka się z problemem, koniecznością osuszenia swoich domów i mieszkań, rachunki będą więc wyższe. Chcemy je również wesprzeć w tym zakresie, więc też wielkie podziękowania dla ministra finansów za wygospodarowanie pieniędzy na ten cel.

    Działa też pomoc dla samorządów, nasze doraźne wsparcie przeznaczone dla samorządów, podległych im zakładów komunalnych, straży pożarnych już funkcjonuje. Ono może być przeznaczone na interwencyjne zakupy osuszaczy, agregatów, ale także przywracanie sprawności obiektom infrastruktury środowiskowej i gospodarki wodnej, by jak najszybciej mogły służyć mieszkańcom. Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej we Wrocławiu, Opolu i Katowicach wygospodarowały na ten cel 46 mln zł ze swoich oszczędności. To oczywiście są środki nie na odbudowę, tylko na sprzątanie i pierwsze naprawy, ale dużo już udało się w tym zakresie zrobić. W przypadku województwa opolskiego z wnioskami wystąpiły takie gminy, jak Krapkowice, Gogolin czy Bierawa. Mamy też wnioski z przedsiębiorstw komunalnych, wodociągowych i kanalizacyjnych, m.in. z Prudnika, Nysy czy Kietrza - bardzo doświadczonych losem przez ostatnie dni.

    W województwie dolnośląskim z naszej pomocy chce skorzystać gmina Sobótka, by odbudować lokalną zaporę wodną. W Jeleniej Górze wspólnie przywracamy sprawność tamtejszej oczyszczalni ścieków, bo całkowitemu zniszczeniu uległo wyposażenie laboratorium ścieków. Wnioski złożyły też ochotnicze straże pożarne z tych wszystkich regionów. W wielu gminach każdy z funduszy regionalnych uruchomił też punkty kontaktowe dla samorządów, uprościł procedury, by te pieniądze były dostępne szybko. To pieniądze na sprzątanie, pierwszą pomoc, pieniądze potrzebne doraźnie, o których też mówił pan premier, pieniądze na odbudowę, są one przez rząd przygotowywane.

    Odpowiadamy też szybko na problemy związane z odpadami popowodziowymi. Rada Ministrów na wniosek Ministerstwa Klimatu i Środowiska zmieniła rozporządzenie, co ułatwiło usuwanie odpadów z tego terenu. Wczoraj przeprowadziliśmy również szybkie konsultacje z wojewodami, z samorządami, wojewódzkimi inspektorami ochrony środowiska po to, by wydać ostateczną instrukcję stosowania, tak by firmy, które pomagają wywozić odpady z terenów popowodziowych, nie były w przyszłości karane.

    Oczywiście dokładamy też swoją istotną cegiełkę do puli środków na odbudowę miast i wsi dotkniętych tragedią, chodzi o ponad 2 mld zł ze środków europejskich. To pieniądze oczywiście zarówno na odbudowę, remont domów wielo- i jednorodzinnych, naprawę większych awarii w oczyszczalniach ścieków, w infrastrukturze wodnej i kanalizacyjnej, ale także - co będzie niezwykle ważne w najbliższych latach - adaptacje miast do zmian klimatu. Budowa odporności miast na nagłe wyładowania atmosferyczne jest coraz bardziej potrzebna i w zasadzie w Ministerstwie Klimatu i Środowiska od pierwszych dni, od kiedy działa tam nowe kierownictwo po zmianie rządu, pracujemy nad tym, by właśnie wzmacniać samorządy w tym zakresie. To niezwykle ważny proces. Wygospodarowaliśmy na ten cel miliardy złotych ze środków europejskich. Podpisaliśmy już pierwszych 51 umów za sprawą pracy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ale, co też ważne, przygotowaliśmy projekt ustawy - Prawo ochrony środowiska, nad którym prace w zasadzie się zakończyły, którego celem jest właśnie wspieranie miast, samorządów, w budowaniu odporności na wypadek wystąpienia nagłych wyładowań atmosferycznych czy właśnie powodzi. Ten projekt, ta ustawa trafiła właśnie do komitetu stałego Rady Ministrów. Jest gotowa, panie premierze, możemy przystąpić do procedowania nad nią i jej rozpatrzenia na posiedzeniu Rady Ministrów.

    (Głos z sali: Co z bobrami?)

    Dlaczego to jest tak ważne, szanowni państwo? Kryzys klimatyczny widać gołym okiem. Eksperci są zgodni: jeśli pozostaniemy bierni, zamiast mówić o powodzi tysiąclecia, będziemy mówić o tysiącleciu powodzi. Takie zagrożenia przed nami stoją.

    (Głos z sali: Bobry proszę ratować.)

    Tego lata w zasadzie każdego tygodnia oglądaliśmy w serwisach informacyjnych zdjęcia zalewanych miast, a jednocześnie Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzegał przed suszą hydrologiczną. Notowaliśmy historycznie niskie poziomy wód w polskich rzekach. Tak więc mamy rok suszy przerwany nagle brutalnie błyskawiczną powodzią.

    Na Dolnym Śląsku, szanowni państwo, przed powodzią notowano poważne deficyty wody. W wybranych miastach brakowało wody pitnej. Takie miejscowości jak Karpacz, Kowary czy Świeradów-Zdrój miały problem z dostarczaniem wody pitnej swoim mieszkańcom. To efekt właśnie tego, o czym mówię - deficytu wody wynikającego z suszy hydrologicznej. Kilka dni po tych wydarzeniach przyszła na te same tereny wielka woda. To jest przykład zmian klimatycznych, które się dzieją na naszych oczach. Opady przez długi czas nie występują albo są zbyt słabe, wysychają ujęcia wody, a potem woda zagraża zdrowiu i życiu ludzi. Dziś eksperci Ministerstwa Klimatu i Środowiska oczywiście pozostają do dyspozycji pełnomocnika rządu w kwestii przygotowania dobrego planu zarządzania zasobami wody w Polsce przy uwzględnieniu potrzeb retencjonowania tej wody i potrzeb wynikających z walki z powodzią.

    Oczywiście, kończąc swoje wystąpienie, chciałabym bardzo, bardzo podziękować wszystkim służbom, które przez ostatnie dni w ramach resortu klimatu i środowiska wspierały tereny dotknięte powodzią, wspierały lokalne społeczności. To m.in. pracownicy regionalnych dyrekcji ochrony środowiska, wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, parków narodowych, regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych oraz pracownicy ministerstwa i centralnych instytucji tam pracujących.

    Sztab w Ministerstwie Klimatu i Środowiska do dziś pracuje 24 godziny na dobę i będzie tak pracował tak długo, jak będzie trzeba. I za to bardzo dziękuję. (Oklaski)

    (Głos z sali: A bobry?)